Na de banaliteit van Israëls eerste leugen was er geen houden meer aan
Marcia Luyten is journalist en columnist van de Volkskrant.
W
ie dit leest, is niet te laat. Want VPRO’s Zomergasten is in plaats van tien dagen nu drie weken lang terug te zien. Vorige week zondag was daar een fragment te zien met Hannah Arendt, 58 jaar oud, soeverein, krachtig en wijs – en nog geestig ook. In eigen Joodse kring was ze bekritiseerd om haar verslag van het proces tegen Adolf Eichmann, een van de architecten van de Holocaust.
Ze noemde Eichmann een Hanswurst, een sukkel. Monsterlijke daden waren gepleegd door een saai burgermannetje. Arendt kreeg het verwijt de nazigruwelen te relativeren. In het betreffende interview uit 1964 vertelt ze dat ze soms hard moest lachen om de 3.600 pagina’s van het Eichmann-dossier. Zo absurd was het contrast tussen de clichébrakende kleurloze klerk en de massavernietiging die hij had georganiseerd.
Columnisten hebben de vrijheid hun mening te geven en hoeven zich niet te houden aan de journalistieke regels voor objectiviteit. Lees hier onze richtlijnen.
Het Joodse volk was volgens Arendt door de stichting van de staat Israël veranderd. Leven in de diaspora schiep een sterke lotsverbondenheid, waar zij met warmte en weemoed aan terugdacht. Ze begreep het belang van een eigen grondgebied, maar, in de woorden van Arendt, ‘voor de vrijheid betaal je een prijs’.
Ik zat rechtop. Want hoe zou Hannah Arendt denken over het Israël van nu? Die vraag werd niet gesteld aan zomergast Simon Kuper, columnist van de Financial Times. Als er al Joodse denkers zijn van Arendts kaliber, dan spreken ze zich niet luid uit. Wel heeft de Israëlische schrijver en vredesactivist David Grossman gezegd dat hij ‘met immense pijn en een gebroken hart’ niet anders kan dan Israëls oorlog in Gaza een genocide noemen. Van Simon Schama is sinds oktober 2023 weinig gehoord.
Zo banaal als de man Eichmann was, zo achteloos lieten Israëls bondgenoten de waarheid teloorgaan. We verwijten Trump de internationale rechtsorde op te blazen, maar was die niet al vermorzeld door Israëls gerichte aanslagen op de waarheid? Hallucinant lang is de lijst leugens die zonder gevolgen bleven voor de regering-Netanyahu. Leugens over: raketten op ambulances, de vernietiging van scholen, universiteiten en ziekenhuizen, onthoofde baby’s, de moord op de 5-jarige Hind Rajab, het gebruik van witte fosfor, vermoorde hulpverleners, massagraven, scherpschutters die kinderen door het hoofd schieten, het bombarderen van ‘safe zones’, de UNRWA als verlengstuk van Hamas, het per ongeluk zelf doden van Israëlische gijzelaars en het planmatig Gaza van de kaart vegen. Bijna tweehonderd journalisten zijn in Gaza vermoord, ze waren doelwit. Zoals dit weekend Anas Al-Sharif, de belangrijkste verslaggever van Noord-Gaza met zijn Al Jazeera-crew.
Er lijkt iets bizars aan de hand: de gebeurtenissen zijn de overtreffende trap van verwoesting en wreedheid. Politieke stellingname steekt er lijkbleek bij af. De aandrang tot actie – sancties, wapenstop, opzeggen van het EU-Associatieverdrag, is nauwelijks toegenomen – en dat na meer 60 duizend vermoorde Gazanen, van wie 70 procent vrouwen en kinderen. Misdaden gepleegd door wat altijd voelde als ‘een van ons’, een deelnemer aan het Eurovisie Songfestival.
Na de banaliteit van de eerste leugen was er geen houden meer aan; niet aan de misdaden, niet aan de cognitieve dissonantie, niet aan de westerse apathie.
Het accepteren van leugens is niet minder dan het opgeven van de waarheid. En zonder waarheid, zonder feiten, maakt moraliteit weinig kans. Waar waarheid weg is, zie je wat je wilt zien. Bijvoorbeeld een schouwspel – voor Israëliërs die naar Sderot komen om het uitzicht op de vernietiging van Gaza: ‘Cinema Sderot’, compleet met automaten voor frisdrank en snacks. Bijvoorbeeld de Jodenhaat die VVD-leider Yesilgöz overal ziet.
Wie dit leest, is te laat om het fundament van grofweg tachtig jaar voorspoed te redden, om de internationale rechtsorde te redden. Die is met Gaza ten onder gegaan. Wat rest, is ieder voor zich. En bidden dat we die rechtsorde zelf nooit nodig zullen hebben.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.