The US president now ‘owns’ this war. Israel’s prime minister has no exit strategy and if he gets the long conflict he wants, the US may be drawn in ever deeper
s that it? Is that the best western leaders can do as the midnight hour approaches? Kindly Joe Biden doled out sympathy and dollars in a seven-hour visit to Israel. Tiny amounts of aid are dribbling into Gaza. Two hostages out of 200 have been released. But there is no ceasefire, no “humanitarian pause” or safe zone, no end to the bombing, no long-term plan. Fears of a widening conflagration grow.
Instead there is reluctant, nonetheless shaming western acquiescence in the imminent, full-scale Israeli military onslaught on Gaza – with its understandable but unachievable aim: the permanent eradication of Hamas. With more than 4,000 Palestinians lying dead, prime minister Benjamin Netanyahu’s “team”, to use Biden’s jarring term, should be on a red card. It has just received a green light.
Western political disarray, confusion and tentativeness in the face of this unfolding disaster are dismaying. Visitors Rishi Sunak and Germany’s Olaf Scholz, sandwiching Biden, played to audiences at home and, gentle words of caution aside, otherwise played along with Netanyahu. Squabbling senior officials have rendered the EU an almost irrelevant spectator.
In the UN security council, tattered guardian of outraged international law, France and everyone else backed a draft resolution to pause hostilities and overturn Israel’s evacuation order in northern Gaza. But the US vetoed, saying it would tie Israel’s hands. Pathetically, the UK abstained along with Russia – an unfortunate pairing.
A great deal of diplomacy is ongoing behind the scenes. The biggest fear is that if Israel attacks, Hezbollah in Lebanon will open a second front. Instability is spreading to Iraq and Syria. US pledges of more bombs and bullets for Israel enrage the Muslim world. Meanwhile nobody, not even Biden, knows what is Netanyahu’s post-Hamas, postwar plan. That’s because there almost certainly isn’t one.
The 7 October terrorist atrocities that claimed 1,400 Israeli lives were horrifying. Few dispute Israel has a legal and moral right to defend itself. But Arab leaders, fearing their people’s wrath, are right to say collective punishment of civilians is not the way to do it. The UN, too, demands a ceasefire. Without it, more tragedies like the Anglican al-Ahli hospital blast are inevitable. Despite what dissembling British officials say, there is no such thing as a “calm and measured” invasion.
Israel’s war cabinet has set four objectives for “Operation Swords of Iron”: destroying Hamas militarily, eliminating the terrorist threat in Gaza, resolving the hostage crisis, and defending state borders and citizens. But officials admit they are still debating what comes after. They say renewed occupation is a non-starter. But an exit strategy appears absent.
An invasion “will mean confronting Hamas on its home turf [and] is likely to be a drawn-out, bloody affair,” the indepen-dent International Crisis Group warned.
“Sustainably ridding Gaza of all manifestations of what Israelis see as terrorism and many Palestinians call resistance will be impossible absent wider political change.”
So who might run Gaza, assuming Hamas really is definitively deposed? A UN-appointed administrator backed by peacekeepers? A sort of international High Representative, as in Bosnia? It is suggested control could be restored to the Palestinian Authority, ousted by Hamas in 2007. But the PA is weak, unloved. For starters, President Mahmoud Abbas would have to make way for new elected leaders.
It’s unclear in any case how much leverage flailing western leaders can exert over any postwar settlement. Biden’s and Sunak’s seemingly unconditional support for Israel disqualifies them as peace brokers. The Arab League is again demanding revived talks to create a Palestinian state. But more than ever, Israel isn’t listening.
Biden has made three basic Middle East errors since 2021. Focusing on domestic issues and China, he tried to ignore the region. Not possible. Second, he climbed aboard Donald Trump’s Abraham accords and the Israel-Arab normalisation caravan. Fatally, those “historic” deals tried to bypass Palestinian conflict.
Third, Biden failed to come down hard when Netanyahu, a big Trump fan, mounted his own Capitol Hill-ish anti-democracy coup, allied himself with far-right zealots determined to annex the West Bank and undercut US efforts to defuse tensions with Iran. Biden gave him the cold shoulder but did little else.
after newsletter promotion
That frost has now perforce melted, but not because Israel’s leader has suddenly changed. Netanyahu is fighting desperately to survive. When Biden got off Air Force One in Tel Aviv on Wednesday, he went to shake hands. But Netanyahu grabbed him in a needy bear hug. Dangerous, deeply unpopular, two-faced, toxic, that’s Netanyahu today.
It’s no exaggeration to say he could drag Biden down with him. After the initial shock brought them back together, the two leaders are again on diverging paths. Far from pursuing de-escalation, Netanyahu is predicting a “long war”. In fact, it seems that’s what he wants.
“This is in no one’s interest save Netanyahu, who likely sees the end of his government coming with the end of the upcoming battle with Hamas,” author David Rothkopf commented. Prolonged conflict, inflicting more civilian casualties and greater regional instability, could suck in the US ever more deeply.
Empathy-oozing Biden, trapped by his blind spots and his good nature, now “owns” this war. If the situation deteriorates further, there will be no escaping it. He already has one long war to fight, with Russia in Ukraine. He potentially faces another, cold or hot, with China. Like circling vultures, Vladimir Putin and Xi Jinping, chummy in Beijing last week, smugly watch.
Whoever is to blame – and it’s certainly not all his fault – this catastrophe is unfolding on Biden’s watch. Trump and GOP cronies lurk; the US 2024 presidential vote is barely one year away. It’s a bitter thought that Netanyahu, who Biden did so much to save last week, would be among those cheering his defeat.
Een groep kritische ambtenaren hekelt de Nederlandse opstelling in het Israëlisch-Palestijns conflict. Dat Palestijnse burgerdoden minder scherp worden veroordeeld, komt volgens de groep doordat „institutioneel racisme ons buitenlandbeleid vormgeeft”.
De Nederlandse regering gaat „selectief” en „inconsistent” te werk door niet scherp te veroordelen dat in de oorlog tussen Israël en Hamas in Gaza veel Palestijnse burgerdoden vallen. Dat schrijft een groep ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken in een vrijdag verstuurde brief aan de demissionaire ministers van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot (CDA) en Liesje Schreinemacher (VVD).
Nederland ondermijnt zijn internationale geloofwaardigheid „door in het geval van Gaza de fundamenten van het internationaal recht los te laten”, staat in de brief, die in handen is van NRC en die door ruim 350 ambtenaren van het ministerie is ondertekend. De briefschrijvers willen dat Nederland „met klem inzet op een staakt-het-vuren en deëscalatie”.
Demissionair premier Mark Rutte (VVD) sprak vorige week na de aanval door Hamas „onvoorwaardelijke steun” voor Israël uit, en minister Bruins Slot wees ook consequent op het recht van Israël op zelfverdediging.
De ambtenaren veroordelen de aanval van Hamas op Israëlische burgers „met klem”, maar zien ook een „disproportionele reactie” van Israël in Gaza.
Dat Nederland die niet veroordeelt, „strookt niet met de missie van ons ministerie, de waarden van Nederland en ons bredere buitenlandbeleid”, schrijven de ambtenaren.
Nederland ondermijnt volgens de ambtenaren zijn internationale geloofwaardigheid „door de fundamenten van het internationaal recht los te laten”
Bij Buitenlandse Zaken is het hoogst ongebruikelijk dat ambtenaren hun eigen bewindslieden zo kritisch aanschrijven. Voor het ministerie werken, in Den Haag en op diplomatieke posten, wereldwijd zo’n 6.200 ambtenaren.
Naar aanleiding van de uitlatingen van kabinetsleden werd eind vorige week een appgroep opgericht, waarvan nu ruim 230 ambtenaren lid zijn. In die groep werd het initiatief genomen tot de brief. Toen de ambtelijke top daar lucht van kreeg, volgde afgelopen maandag een gesprek met een afvaardiging van ambtenaren uit de appgroep. Daarin werd onder meer de mogelijkheid van een interne townhall meeting besproken, waarin ambtenaren hun hart zouden mogen luchten over het Israëlisch-Palestijns conflict.
Of die bijeenkomst nog volgt, is onduidelijk, maar het gesprek met de ambtelijke top leverde volgens de ambtenaren in ieder geval te weinig op. Daarom werd de brief naar de ministers doorgezet: de kritische ambtenaren zijn er niet van overtuigd dat hun zorgen „voldoende worden meegewogen”.
‘Selectieve’ veroordelingen
De ambtenaren verbazen zich over de „selectiviteit” als het om de Nederlandse reactie op de Palestijnse burgerdoden gaat. Als er burgerdoden in landen als Jemen, Syrië of Israël vallen, veroordeelt de regering die altijd, constateren de briefschrijvers. En sinds de Russische inval in Oekraïne „zet Nederland zich wereldwijd in tegen oorlogsmisdaden en straffeloosheid”. Daarom begrijpen de ambtenaren niet dat „een vergelijkbare sterke veroordeling door Nederland in het geval van geweld door Israël” uitblijft.
Verder betreurt de groep ambtenaren „het uitblijven van medeleven met en sympathie voor Palestijnse burgerslachtoffers”. De ambtenaren verklaren dit vanuit „het institutioneel racisme binnen onze organisatie”.
Uit een onderzoek dat december vorig jaar verscheen, bleek dat biculturele medewerkers en mensen van kleur op diplomatieke posten te maken hebben met racisme en discriminatie. „Institutioneel racisme geeft vorm aan en bestendigt onderdelen van ons buitenlandbeleid”, schrijven de ambtenaren, wat ze nu ook zien bij het Israëlisch-Palestijns conflict. „Het is wederom gebleken dat Palestijnse levens als minder waard worden beschouwd. Het ene slachtoffer lijkt het andere niet te zijn.”
De oorlog in Gaza leidt op meer ministeries tot onrust. Een andere brief die oproept „Israël een halt toe te roepen”, was vrijdagmiddag door ruim 200 Rijksambtenaren ondertekend.
Afgelopen week legde een medewerker van het ministerie al het werk neer vanwege de huidige oorlog in Gaza. Ze schrijft in een bericht op LinkedIn dat zij onder meer bij het ministerie stopt omdat ze het oneens is met „het beleid ten aanzien van de bezette Palestijnse gebieden”. Ze reisde afgelopen week naar Libanon en zegt over haar vrienden daar: „Ik kon niet langer aanzien hoe ze onder de dreiging van oorlog moeten leven, terwijl wij ambtenaren uren spenderen aan een debat over of we de minister wel of niet een brief over de situatie in Gaza moeten sturen.”
De Nederlandse omgang met het Israëlisch-Palestijns conflict zorgt al langer voor onrust op het ministerie. Vorig jaar vertrok ambtenaar Berber van der Woude bij Buitenlandse Zaken. In een afscheidsmail schreef ze dat Nederland de ogen sluit voor mensenrechtenschendingen door Israël en dat dit „een schandvlek voor ons werk” is.
In een interview met NRC zei Van der Woude: „Kijk dit moeilijke punt in de ogen en zeg ‘in dit geval gaat onze relatie met Israël boven de mensenrechten’. Het is niet leuk om te zeggen, maar het is wel wat we in de praktijk doen.”
Correctie (20 oktober 2023): aanvankelijk werd vermeld dat de medewerker van Buitenlandse Zaken werkte als diplomaat in Libanon. Dat is gecorrigeerd: ze werkte op het ministerie in Den Haag.
Nederland sluit de ogen voor mensenrechtenschendingen in Israël en Palestina, zegt Berber van der Woude. Gedesillusioneerd verliet de ambtenaar het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Van der Woude doelt op een van ’s werelds neteligste conflicten – dat tussen Israël en Palestina, maar vooral ook op de Nederlandse houding. Die komt wat haar betreft neer op het sluiten van de ogen voor Israëlische mensenrechtenschendingen en tegelijkertijd, met een keur aan hulpgeld, de Palestijnse hoop op een oplossing levend houden.
„Ik weet dat ambtenaren niet het beleid bepalen”, zegt Van der Woude nu. Maar het „willens en wetens uitvoeren van beleid waarvan je weet dat het schadelijk is voor een bepaalde groep valt niet goed te praten”, zegt ze.
Donderdag overlegt de Tweede Kamer met minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken, CDA) over het Nederlandse mensenrechtenbeleid. Een van de agendapunten is de mensenrechtenrapportage over 2021, waar de Palestijnse Gebieden (zoals de Nederlandse overheid Palestina consequent aanduidt) op de tweede plek staan van ‘landen’ die de meeste ontwikkelingshulp van Nederland hebben ontvangen voor het versterken van de mensenrechten: 2 miljoen euro vorig jaar.
Tweestatenoplossing
Formeel gelooft Nederland in de tweestatenoplossing: het idee dat Israël en Palestina als twee onafhankelijke staten naast elkaar kunnen bestaan. Dat wordt zelfs in het regeerakkoord genoemd. Voor geen enkel ander buitenlands conflict is zo expliciet een einddoel geformuleerd. Iedereen op het ministerie van Buitenlandse Zaken weet volgens Van der Woude dat die oplossing er nooit kan komen, zolang de stelselmatige schending van de rechten van Palestijnen en het koloniseren van Palestijns grondgebied niet stopt.
Erwin van Veen van Instituut Clingendael deelt deze inschatting. „Men gaat al uit van de oplossing, maar er is een fundamenteel probleem”, zegt hij. „Het conflict verslechtert door dagelijkse grootschalige mensenrechtenschendingen, met name door Israël.”
Het alleen benoemen van een eindresultaat is „een excuus” geworden om die schendingen te negeren, zegt hij.
Voor wie begaan is met het Palestijnse recht op zelfbeschikking, ziet hij, wringt het dat landen als Nederland sinds de Russische inval in Oekraïne zwaaien met het internationaal recht, terwijl dat recht in het conflict tussen Israël en Palestina van secundair belang lijkt.
„Israël bezet toch ook land en breidt de bezetting uit middels nederzettingenpolitiek, waarbij kolonisten geweld tegen Palestijnen niet schuwen?
Het land lapt VN-resoluties aan de laars, zonder noemenswaardige consequenties. En voor Palestijnen onder Israëlisch bewind gelden andere rechten en plichten dan voor Israëliërs”, aldus Van Veen. Palestijnen worden beperkt in hun bewegingsvrijheid en onderworpen aan gedwongen huisuitzettingen.
Hetzelfde gebied claimen
Het conflict tussen Israël en de Palestijnen is „een fundamentele mensenrechtenkwestie, namelijk over het recht op zelfbeschikking waarbij twee volkeren hetzelfde gebied claimen”, stelt universitair docent Peter Malcontent van de Universiteit Utrecht. Hij schreef het boekEen Open Zenuw(2018), waarin hij de evolutie van het politieke denken in Nederland over Israël en Palestina uiteenzet. Wat heeft Nederland de afgelopen 75 jaar gedaan om dat conflict te beëindigen? Malcontent: „Niet zo gek veel.”
Hij doelt op de afwezigheid van „echte politieke druk” op Israël om de tweestatenoplossing mogelijk te maken, maar ook op de Palestijnse Autoriteit (PA) om „nu eens serieus werk te maken van de ontwikkeling van een Palestijnse staat met al het hulpgeld dat daarnaartoe gaat”.
De Tweede Kamer, zegt Malcontent, heeft altijd een pro-Israëlische meerderheid gehad, op dit moment aangevoerd door partijen als VVD, PVV, ChristenUnie en de SGP, waarbij de veiligheid van Israël boven de schending van Palestijnse rechten wordt geplaatst. „Die meerderheid maakt het voor iedere minister ongelooflijk ingewikkeld” om een andere beleidslijn uit te stippelen. Zo heb je ministers gehad die „wel wilden, maar niet konden”.
Begrafenis van Mahdi Ladado, de 17-jarige die begin oktober werd gedood door Israëlische troepen tijdens onlusten op de Westelijke Jordaanoever.
Foto Mohamad Torokman/Reuters
Hoe lastig het is om tot een ander beleid te komen, ondervond ook Clingendael-onderzoeker Van Veen onlangs. Begin juni publiceerde de denktank een video waarin hij een bloemlezing gaf over de situatie in Israël/Palestina. De Engelstalige uiteenzetting is gericht aan ambtenaren van Buitenlandse Zaken – op hun verzoek bovendien. De ambtenaren horen veel wat zij al weten: dat Israël serieuze mensenrechtenschendingen begaat, iets waaraan de PA zich ook schuldig maakt. Israël zou verder „een land van nederzettingen” zijn – het staat kolonisten toe zich in bezet gebied te vestigen, wat gepaard gaat met het wegjagen van Palestijnen. Hieraan wezenlijke consequenties verbinden, wordt door de internationale gemeenschap nagelaten, waardoor „de levensvatbaarheid” van de tweestatenoplossing „een lachertje” is geworden.
Maar dan zegt de conflictanalist iets nieuws: politici, vertegenwoordigers en diplomaten van landen die Israël steunen, aldus Van Veen, zijn „medeplichtig aan de bezetting” van Palestijnse gebieden. Nederland is een van die landen.
Dat vonden de ambtenaren niet leuk om te horen. Hun eerste reactie was dan ook „defensief”. „Binnenskamers realiseren ambtenaren zich dat het Nederlandse Midden-Oostenbeleid niet bijdraagt aan een oplossing van het conflict”, weet hij.
Wat hij zegt, herkent Van der Woude wel, die zegt zich „ergens” inderdaad „een collaborateur” te voelen. Ze begon in 2010 vol idealen aan het diplomatenklasje van Buitenlandse Zaken, voor idealistische en ambitieuze studenten die aan het begin van hun carrière staan. In 2019 besluit ze te solliciteren op een functie op de diplomatieke post in de Palestijnse stad Ramallah. Illusies over de situatie daar had ze niet, vertelt ze nu. Die is op zijn zachtst gezegd „fucked-up”.
Van der Woude krijgt de functie en verhuist met haar man en twee jonge kinderen naar Jeruzalem. Ze wil haar kennis op het gebied van veiligheid en rechtsorde inzetten voor de tweestatenoplossing. Haar diplomatieke aanspreekpunt is de PA, die ook „grote uitdagingen heeft op het gebied van de rechtsstaat”. Zo worden gevangen dissidenten niet zelden onderworpen aan martelpraktijken.
Al snel komt ze erachter dat de PA op het gebied van veiligheid en rechtsstaat nauwelijks iets te zeggen heeft in de Palestijnse gebieden, die bevoegdheden liggen bij Israël.
„Maar die waren niet mijn aanspreekpunt.” De Nederlandse ambassade in Tel Aviv praat met de Israëlische autoriteiten, maar „die gesprekken gaan vrijwel nooit over de impact van Israël op de rechten van Palestijnen”.
Dat zet Van der Woude aan het denken: hoe wezenlijk kan de Nederlandse bijdrage aan een oplossing dan zijn? Ze vindt het moeilijk te verkroppen dat Nederlandse diplomaten daar „jarenlang op kosten van de belastingbetaler zitten” terwijl „we weten dat we daar niets bereiken”, aldus Van der Woude, die niet twijfelt aan de goede bedoelingen van diplomaten.
320 miljoen euro
Ruim 320 miljoen euro heeft Nederland tussen 2006 en 2022 aan hulpprojecten uitgegeven in Palestina. Het idee is dat hulp bijdraagt aan het opbouwen van functionerende Palestijnse instituties.
Malcontent van de Universiteit Utrecht stelt dat die hulp „niet effectief” is – als de EU en Nederland vandaag zouden stoppen met de hulp, dan „bestaat Palestina niet”.
In april 2021, Van der Woude zit dan nog in Ramallah, publiceert Human Rights Watch een rapport waarin wordt gesteld dat Israël op de bezette Westelijke Jordaanoever een apartheidsregime voert tegenover de Palestijnse bevolking. Enkele maanden daarvoor concludeerden de Israëlische mensenrechtenorganisaties B’Tselem en Yesh Din Israël hetzelfde.
„Moeten we daar geen intern bericht over schrijven?”, oppert Van der Woude. Maar dat wordt volgens Van der Woude „niet opportuun” geacht. Ze vermoedt dat dat te maken heeft met de ambtelijke reflex om ministers zoveel mogelijk te ontzien van brandbrieven.
De maand erop breken onlusten uit in haar woonwijk Sheikh Jarrah, vanwege gedwongen huisuitzettingen van Palestijnse families ten bate van Joodse kolonisten. Als de Palestijnse politieke beweging Hamas vanuit Gaza raketten afvuurt op Israël, breekt een kortstondige oorlog uit.
Op tv is te zien hoe de Israëlische krijgsmacht de mediatoren in Gaza-Stad, waar redacties van persbureau Associated Press en televisiezender Al Jazeera zitten, met de grond gelijk maakt. De internationale gemeenschap, waaronder Nederland, veroordeelt de actie.
Premier Mark Rutte (VVD) schrijft dat hij zich zorgen maakt over het geweld, maar ook dat Nederland „het Israëlische recht op proportionele zelfverdediging respecteert”.
Bij beide partijen wordt verder aangedrongen op „de-escalatie en terughoudendheid”.
Het Israëlische leger controleert Palestijnen, die drie dagen olijven mogen oogsten op hun land op de Westelijke Jordaanoever.
Foto Nasser Nasser/AP
In de politiek, diplomatie en media bestaat de reflex op het Israël-Palestina-dossier ‘gebalanceerd’ te communiceren. „Als je iets berispends zegt over de ene kant, dan moet je ook iets berispends zeggen over de andere kant”, vat Van der Woude samen. Maar dat is „balans in heel enge zin”. Ze hoorde iemand eens zeggen „We don’t want balance, we want fair.”
Het lastige, zegt ze, is dat wie kritisch is op het beleid „heel makkelijk wordt geframed als partijdig”, terwijl zij als diplomaat „gewoon bezig was met internationale principes”. Pas als je op Palestijnse plekken bent geweest, vervolgt ze, kom je erachter hoe „verknald” hun situatie is.
Niet doordacht
En dus vragen zij en enkele gelijkgezinde collega’s in het voorjaar van 2021 om een gesprek met toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag (D66).
De ambtenaren willen de minister wijzen op de discrepantie tussen beleid en praktijk. De minister heeft geen tijd, wel komt er een gesprek met topambtenaar van Buitenlandse Zaken Paul Huijts. Van der Woude, die dan nog in Jeruzalem woont, is afwezig. Van haar collega’s hoort ze dat dit gesprek alleen over de vraag ging „in hoeverre ambtenaren op deze manier hun minister denken te kunnen aanspreken”, aldus Van der Woude. Eind augustus komen de ambtenaren op gesprek bij minister Hoekstra, geen van hen wil hierover met NRC praten.
In Den Haag, zegt Van Veen van Clingendael, wordt „door niemand” goed doordacht dat Nederland „veel te winnen” heeft bij een principiëlere opstelling. „Wat ter zake doet zijn de mensenrechtenschendingen, láát die tweestatenoplossing.”
De discrepantie tussen intentie en handeling op dit dossier, zegt hij, maakt dat Nederland zijn „wereldwijde mensenrechtenbeleid” ondermijnt – bijvoorbeeld bij landen als Syrië, Iran en Saoedi-Arabië.
In juni stelde hij voor de internationale mensenrechten veel sterker als uitgangspunt te nemen voor concrete acties. Dit betekent dat mensenrechtenschenders ter verantwoording geroepen kunnen worden, met bijvoorbeeld sancties.
Dat zou inderdaad iets kunnen uithalen, denkt universitair docent Malcontent. Nederland kan het Europese debat beïnvloeden door een harder standpunt in te nemen, net als Zweden en Ierland. Zweden heeft als enige in de EU Palestina formeel als staat erkend en de Ieren „weten hoe het voelt om bezet te zijn”.
Van der Woude ziet het liefst dat principes als „verantwoording afleggen” voortaan voorgaan. Dat gaat dus verder dan alleen oproepen tot onafhankelijk onderzoek naar schendingen. „Er moeten gevolgen zijn als er geen verantwoording komt, bijvoorbeeld op het gebied van handel en culturele of academische betrekkingen met Israël.”
Mocht daar geen politieke ruimte voor zijn, dan kan de Nederlandse regering „de echte intentie” uitspreken. Van der Woude: „Kijk dit moeilijke punt in de ogen en zeg ‘in dit geval gaat onze relatie met Israël boven de mensenrechten’. Het is niet leuk om te zeggen, maar het is wel wat we in de praktijk doen.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data92097153-0ce8e5.jpg|https://images.nrc.nl/4gx-d7ErbstJ6HomB8EPi1VmEas=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data92097153-0ce8e5.jpg|https://images.nrc.nl/spE5g2k5hfh9rMNTF2W5Q3TkavU=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data92097153-0ce8e5.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data92096888-78f997.jpg|https://images.nrc.nl/2h0_QO9WVNZxPjKYwgG9hne827A=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data92096888-78f997.jpg|https://images.nrc.nl/C_yc1B4KdJoFHyeu4uuDAuMxh9Y=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data92096888-78f997.jpg)