ANP

ProfielOostenrijk

Deze invloedrijke pater pleit voor dictatuur en wordt onderzocht door het Vaticaan. ‘Zijn netwerk heeft diepe zakken’

De Oostenrijkse pater Edmund Waldstein leidt een grote priesteropleiding en heeft het luisterend oor van de Amerikaanse vicepresident J.D. Vance. Net nu hij op weerstand stuit, kondigt het Vaticaan een inspectie van zijn klooster in Heiligenkreuz aan.

Jelmer Mulder                27 juni 2025, 22:00

Wie de reactie van het Oostenrijkse klooster Heiligenkreuz leest op een recent aangekondigde inspectie door het Vaticaan, zou denken dat er niet veel aan de hand is. ‘We zien dit als een welkome gelegenheid tot reflectie en versterking’, schrijft prior Johannes Paul Chavanne.

Maar een inspectie door het betreffende ‘ministerie’ van het Vaticaan (in rooms-katholiek jargon: een apostolische visitatie door het Dicasterie voor het Gewijde Leven) komt niet uit de lucht vallen. Het is geen strafrechtelijk onderzoek van de kerk, maar wel een spaarzaam ingezet instrument, waarvoor gegronde aanleiding moet zijn. De abdij met bijna honderd cisterciënzer monniken wordt dan ook gecontroleerd op een reeks aan mogelijke misstanden.

Interesse vanuit conservatieve hoek

Het Dicasterie wil onder meer weten hoe de abdij omgaat met mogelijke gevallen van misbruik en wangedrag. Ook is de inspectie, volgens de uitgelekte Vaticaanse aankondigingsbrief, gericht op de stijl van leidinggeven en de naleving van kerkelijke regels binnen het klooster. De genoemde aanleiding voor de inspectie: ‘enkele aanwijzingen’, die niet verder worden toegelicht.

De al in de twaalfde eeuw opgerichte abdij van Heiligenkreuz treedt graag naar buiten via bijvoorbeeld YouTube-filmpjes. Het heeft een conservatief imago; daaraan droeg bij dat de beroemde antiprogressieve psycholoog Jordan Peterson in de rust van het klooster aan zijn laatste bestseller mocht werken.

Een katholiek weblog van conservatieve snit reageerde gealarmeerd op de aangekondigde inspectie. Volgens Silere non Possum opent het Dicasterie met de inspectie de aanval op het klooster ‘onder het mom van ideologisch evenwicht’. Het Vaticaanse onderzoek zou neerkomen op repressie van een florerende abdij, die ‘geworteld is in traditie’.

Dat Heiligenkreuz floreert, in tegenstelling tot veel andere kloosters, klopt. Dat komt met name door interesse vanuit conservatieve hoek, denkt Vaticaankenner Rik Torfs. “Maar je moet hen niet als een gesloten groep beschouwen”, waarschuwt hij. “Binnen dat conservatisme bestaan verschillende tendensen.”

Extreme denkbeelden

De nu aangekondigde inspectie moet vanwege de benodigde voorbereiding al langer in de pijplijn zitten. Het is dus een erfenis van de ‘progressieve’ paus Franciscus, maar de huidige paus heeft blijkbaar ook geen reden gezien om de inspectie tegen te houden. Daarnaast noemt het Vaticaan zelf het traditionalistische karakter van het klooster in ieder geval niet als reden voor de visitatie.

Wel is de timing van de aankondiging van de inspectie saillant. Die komt op het moment dat een van de monniken van Heiligenkreuz, de reactionaire pater Edmund Waldstein, onder vuur ligt vanwege zijn extreme denkbeelden. Sowieso is het voor de cisterciënzers een merkwaardige tijd: er loopt ook een Oostenrijks strafrechtelijk onderzoek naar de afzender van vele anonieme, beschuldigende brieven over de abdij.

De 41-jarige Oostenrijker Edmund Waldstein is theoloog en geeft les aan twee katholieke hogescholen, waaronder die van Heiligenkreuz, dat momenteel honderden studenten heeft. Al jaren is Waldstein een prominent verkondiger van een theocratie, een reactionaire staatsvorm waarbij de kerk de hoogste autoriteit is – het zogenoemde ‘integralisme’.

Doodstraf voor ketters

In zijn artikelen loopt Waldstein te hoop tegen de ‘zieke’ moderne staat, en fantaseert hij over vervanging door een katholiek, meer autoritair regime. Tekenend is zijn uitspraak over de Iraanse ayatollah-regering, dat superieur zou zijn aan het westerse liberalisme ‘omdat het religieuze regels aan de bevolking oplegt’.

Onder de religieuze regels die Waldstein voor ogen heeft is bijvoorbeeld de herinvoering van de doodstraf voor vasthoudende ‘ketters’. Hij zegt daar wel bij dat het pauselijk gezag daar momenteel geen toestemming voor geeft. Waldstein accepteert dat gezag.

Ook over de beruchte Mortara-affaire, waarbij een heimelijk gedoopt Joods jongetje in de negentiende eeuw werd gekidnapt door het Vaticaan, heeft Waldstein een controversiële mening. De Joodse ouders ‘ontkenden Christus’, stelt Waldstein, en kregen terecht het kind niet terug omdat zij zich niet lieten dopen. Het Vaticaan was daarmee redder van het kind, geen gijzelnemer.

Wat de verschillende stromingen binnen het integralisme verder ruwweg bepleiten is een afgedwongen terugkeer van het belang van traditie en familie. Dat betekent: vrouwen- en homorechten de deur uit, een grotere kerkelijke invloed op het onderwijs, en een verbod op goddeloze zaken zoals pornografie.

Luisterend oor van J.D. Vance

Binnen Heiligenkreuz heeft Waldstein een belangrijke positie. Hij is directeur van het instituut waar nieuwe studenten theologie worden geholpen bij het vinden van hun roeping. Zij besluiten er bijvoorbeeld of ze priester willen worden. Van die laatste categorie studenten kent Heiligenkreuz er veel: de opleiding van het klooster levert het hoogste aantal priesters af van de Duitstalige wereld.

Ook buiten de muren van het klooster heeft Waldstein enige invloed – zelfs tot in de hoogste regionen van de Amerikaanse overheid. Waldstein, kind van een Oostenrijkse vader en een Amerikaanse moeder, heeft het luisterend oor van de Amerikaanse vicepresident J.D. Vance, stelt de Duitse onderzoeker Andreas Kemper. De naar eigen zeggen ‘post-liberale’ rechterhand van Trump laat zich graag adviseren door anti-liberale denkers.

Sowieso onderhouden integralisten in de VS en Oostenrijk innige banden, met samenwerkingsverbanden en bezoekjes over en weer, zegt de Oostenrijkse theoloog Sigrid Rettenbacher. De Amerikaanse universiteit van Steubenville, waar Waldsteins vader hoogleraar is, noemt ze ‘een hotspot voor integralisme’. Het komt daarbij goed uit dat die universiteit een campus heeft in Oostenrijk.

Binnen de netwerken van integralisten en uiterst rechts waarin Waldstein zich begeeft bestaat het ‘expliciete doel om democratieën te verzwakken’, zegt Rettenbacher. En dat lukt ze. “Je ziet de gevolgen in Hongarije en de Verenigde Staten. Het zijn groepen met diepe zakken en veel invloed”.

Eerder waarschuwde het wetenschappelijk bureau van de Duitse christendemocraten, de Konrad Adenauer Stiftung (KAS), in een rapport ook al voor het gevaar van (neo-)integralisme. De Kas noemde Waldstein daarbij als voorbeeld van de beweging in Europa.

Streep door promotie

In een kritisch stuk dat Rettenbacher in april van dit jaar schreef over Waldstein, benoemt ze dat gevaar voor de democratie van deze netwerken. Na haar artikel reageerde klooster Heiligenkreuz dat het ‘onvoldoende aandacht had besteed aan bepaalde theologische standpunten van Waldstein’. Het klooster zou met Waldstein in gesprek treden en distantieerde zich, in de lijn van Rome, van het integralisme.

Daar bleef het niet bij voor Waldstein. Er ging ook een voorlopige streep door zijn zogeheten habilitatie, een soort wetenschappelijke promotie. In mei distantieerde de Universiteit van Innsbruck, waar Waldstein zou promoveren, zich van hem vanwege zijn extreme standpunten. De universiteit vroeg hem zijn habilitatie in te trekken.

Rettenbacher – die ook voorzitter is van de Oostenrijkse afdeling van de Europese vereniging voor vrouwelijke theologen – vroeg in haar artikel ook aandacht voor de bedreigingen en intimidatie die zij en een aantal van haar progressieve vrouwelijke collega’s het afgelopen jaar ontvingen.

‘Poging tot chantage’

De theologen worden lastiggevallen in telefoontjes, mails, of een brief naar hun thuisadres. Bij een overnachting op een seminarie sloegen en schopten onbekende daders tegen de deur van de slaapkamer van twee theologen. Rettenbacher zegt zelfs slachtoffer te zijn van een poging tot chantage. De aanvallen lijken uit christelijk-fundamentalistische hoek te komen, schrijft het Oostenrijkse Furche.

Rettenbacher houdt Waldstein niet verantwoordelijk voor de aanvallen op haar en haar collega’s. “Maar als standpunten als die van Waldstein door priesters worden geuit, is het geen wonder dat sommige christenen denken dat ze het recht hebben om mensen lastig te vallen”, zegt Rettenbacher.

In een reactie schrijft Waldstein dat hij ‘niets te maken heeft met pogingen om theologen op welke manier dan ook te intimideren of lastig te vallen’. Hij ‘veroordeelt dergelijke daden in de krachtigste bewoordingen, ongeacht wie ze begaat’. Rettenbacher heeft de Oostenrijkse bisschoppenconferentie gevraagd om zich over deze kwestie uit te spreken.

Dwang en misbruik

En dan is er nog een ander opvallend aspect aan deze roerige geschiedenis. Er gaan al een tijdje vele anonieme brieven naar ‘verschillende instituten’, waarin beschuldigingen worden geuit over klooster Heiligenkreuz, meldt het Oostenrijkse Kurier. De beschuldigingen gaan over onderwerpen als dwang, misbruik en ‘geschillen over het toekennen van functies’.

Het klooster deed aangifte van poging tot laster en smaad tegen de afzender(s) van de brieven. Het strafrechtelijk onderzoek ging midden juni van start. Volgens prior Chavannes gaat het om brieven ‘met volstrekt ongeloofwaardige beschuldigingen tegen een lid van onze gemeenschap’.

De visitatie van het Dicasterie bij Heiligenkreuz vindt plaats in het najaar. Tot dan zijn het onrustige tijden voor pater Waldstein en zijn geliefde klooster in het rustieke Wienerwald.

Lees ook:

Amerikaanse christenen proberen Europa hun conservatieve agenda op te dringen, en dat gaat gepaard met veel geld

Radicaal-rechtse Amerikaanse christenen ondersteunen Europese geestverwanten om hun politieke idealen te realiseren met tientallen miljoenen dollars.

https://www.trouw.nl/religie-filosofie/deze-invloedrijke-pater-pleit-voor-dictatuur-en-wordt-onderzocht-door-het-vaticaan-zijn-netwerk-heeft-diepe-zakken~bdb18b48/

This Land Is Not Your Land : The Ethnic Cleansing of Native Americans

 

vrijdag 10 juli 2020

The Ethnic Cleansing of Native Americans

This Land Is Not Your Land

The Ethnic Cleansing of Native Americans

By David Treuer

July/August 2020

In his first annual message to the U.S. Congress, in 1829, U.S. President Andrew Jackson—a slave-owning real estate speculator already famous for burning down Creek settlements and hounding the survivors of the Creek War of 1813–14—called for the “voluntary” migration of Native Americans to lands west of the Mississippi River. Six months later, in the spring of 1830, he signed the Indian Removal Act into law. This measure gave the president the authority to negotiate with Native American tribes for their fertile lands. The statute set off waves of litigation, mineral prospecting, and land speculation—not to mention waves of violence committed by nonnative settlers against Native Americans.

As the historian Claudio Saunt shows in his new book, Unworthy Republic, U.S. administrators and politicians gradually turned the voluntary removal into compulsory expulsion using a mix of legal and extralegal measures. State and federal militias hunted, killed, and often scalped Native Americans. Squatters and opportunists moved onto Native American lands both before and after tribes officially relocated. And the government gave banks and other lenders the power to force Native Americans into punitive sales and forfeitures, rendering tens of thousands of Native Americans homeless in their own lands. Thousands of Cherokees, Chickasaws, Choctaws, Creeks, Delawares, Hurons, Potawatomis, Sauks, Seminoles, and Senecas died in the process of removal. The myriad relocations and displacements are now commonly referred to by a single name: the Trail of Tears.

By the end of this decadelong process, the federal government had spent $75 million to eject Native Americans from the eastern United States. That is the equivalent of over $1 trillion today, or $12.5 million for each Native American removed. In 1836, 40 percent of every dollar the U.S. federal government spent went toward enforcing the Indian Removal Act. In 2019, by contrast, only 17 percent of the federal budget went to national security and defense.

But the economic returns on this massive project of ethnic cleansing and displacement were also considerable. In the 1830s—the decade of removal—the federal government made nearly $80 million selling Native American lands to private citizens, around $5 million more than it spent. And in the 1840s, those lands produced 160 million pounds of ginned cotton, 16 percent of the national crop. The real winners, then, were southern slaveholding landowners and their investors in New York.

Today, migration—both forced and voluntary—looms large once again. And the lessons from this nineteenth-century history have a renewed relevance. The Office of the UN High Commissioner for Refugees has estimated that in 2018, there were 70.8 million displaced people worldwide. The UN has similarly noted that around 272 million—a full 3.5 percent of the world population—are migrants. Many of their lives and stories parallel those of the Native Americans who lived through the Trail of Tears.

ILL FARES THE LAND

At the dawn of the nineteenth century, life for the roughly 100,000 Native Americans living east of the Mississippi was pretty good. It in no way resembled the savagery that European American settlers imagined. None of the scores of tribes in the eastern third of the country was made up of nomadic hunter-gatherers: they hadn’t been for hundreds of years. Nearly all lived in settled villages; they farmed and gathered edibles in the woods and shellfish along the coast. The Cherokees had developed a syllabary and published their own newspaper. They had also begun to create their own form of representational democracy. Other tribes, such as the Chickasaws and the Choctaws, had adopted Christianity, built schools, and even selectively embraced slave ownership.

But no matter how many European American practices Native Americans adopted, settlers remained suspicious of them and their ways of life. Isaac McCoy—a preacher who evangelized among the Miami, Odawa, and Potawatomi tribes of the Great Lakes—believed that “the Indian problem” was one of proximity. McCoy concluded that, on the whole, Native Americans were hard to save. “How grossly mistaken are those writers who would have the world believe that the Indians are quite a virtuous people,” he complained. This was even truer for the Native Americans who were constantly exposed to the derelict fringe of American society on the frontier. “The great mass,” he wrote, “have become more and more corrupt in morals, have sunk deeper and deeper in wretchedness, and have dwindled down to insignificance or to nothing.”

A print of U.S. President Andrew Jackson at the Battle of Tallushatchee, 1813Pictorial Press / Alamy Stock Photo

McCoy imagined an “asylum” to the west. He shared this idea with Lewis Cass, governor of the Michigan Territory. And Cass brought the notion with him to Washington when he became Jackson’s secretary of war. Of course, the idea that there was an “Indian problem” was already widespread. Previous presidents and state governors had tried to solve it in myriad ways. George Washington, for instance, burned so many Native American villages in the Northeast that it earned him the Seneca name “Town Destroyer.” And Thomas Jefferson proposed luring Native Americans into debt and obligating them to sell their lands in lieu of payment. But never before had the country’s chief executive so explicitly endorsed segregationist removal policies on this scale.

Power brokers and land speculators on the eastern seaboard knew that the best weapon they had to gain access to tribal lands was the states themselves, which felt that they could pass whatever legislation they wanted and subject everyone within their borders, including Native Americans, to their own laws. In 1832, the Supreme Court ruled that the individual states had no authority in Native American affairs. But Jackson felt strongly that the federal government should stay out of tribal matters. The drama of states’ rights versus the federal government was staged at the expense of the Native American nations.

The Indian Removal Act provided for an exchange of lands and fair compensation. What is more, the statute explicitly stated that its provisions should not be construed in a way that violated any existing treaties with Native American groups. But the act was vague. How would compensation work? Who exactly would be compensated, and how? How would land in the West be chosen? And how would the Native American migrants get there? In the end, the results were neither fair nor in accordance with existing treaties. State representatives and assorted business interests immediately seized on the law’s ambiguity, formulating a disjointed and confusing array of methods that were, in Jackson’s words, “calculated to induce . . . a voluntary departure.” Saunt notes that “the phrase perfectly captured the bad faith that underlay the policy.”

In the meantime, the federal government assigned clerks to deal with the day-to-day logistics of the removal, appointed commissioners to negotiate land cessions, and mobilized thousands of soldiers to make the deportations a reality on the ground. Jackson even invited his friend General George Gibson to oversee the operation.

Some Native American tribes did leave voluntarily; many of them, however, were transported by private contractors who kept the cost of moving people as low as possible by denying them any medical care and by forcing the old and infirm to march on foot, resulting in untold suffering and death. Other Native Americans stayed despite orders to leave. In time, voluntary deportation became compulsory. Many Native Americans in the East were persecuted and killed as individuals. Consider, for instance, a nineteen-year-old Creek man who was captured by slave hunters. When they realized that the youth wasn’t an escaped slave, and thus had no value, they shot him and scalped him. Still others were hunted as groups. The Seminoles effectively fought off the U.S. government for years, suffering thousands of casualties in the course of the Second Seminole War.

The Seminoles ultimately remained in their ancestral lands in central Florida. But they were the exception rather than the rule. By 1830, roughly 20,000 Native Americans remained in the eastern third of the continental United States. Many of them were engulfed by settlers and forced to live on mountainous and agriculturally unproductive land, separated from their kinfolk who had migrated, with their cultural and political systems in a shambles. Those who left were rarely better off. The land set aside for Native American settlement in what is now Oklahoma lacked water for irrigation; the terrain was rocky, and the soil thin. What is more, the boundaries were unclear and often overlapped. Many Native American people who ventured to the territory in advance of settlement noted that it was completely unsuitable for agriculture. The government, however, persisted in referring to it as “fine country.”

Meanwhile, landowners in Alabama, Georgia, Kentucky, Mississippi, and North and South Carolina quickly expanded the plantation system—and, by extension, chattel slavery—onto Native American lands. Saunt does an incredible job of linking northern financiers to southern slave owners and both to the process of Indian removal. Over the course of the 1830s, Saunt notes, “the enslaved population in Alabama more than doubled to 253,000. By the end of the decade, nearly one out of four slaves worked on land that only a few years earlier had belonged to the Creeks.” This was largely financed by northern bankers—such as Joseph Beers, the president of the North American Trust and Banking Company—who skimmed handsome profits off the cotton planted, picked, and processed by the enslaved.

A CAUTIONARY TALE

Unworthy Republic is a study in power. It describes, in detail, the coming together of money, rhetoric, political ambition, and white-supremacist idealism. Saunt shows his readers the cost of a racial caste system in the United States. The immoral and illegal ethnic cleansing of the eastern third of the country via Native American removal was not merely a historical crime in its own right; it also abetted another such crime, by solidifying and extending slavery and its attendant racial hierarchy, which would only be partially overturned in the 1860s, with the end of the American Civil War.

Despite the magnitude of the social and political forces involved, however, Native American removal was in no way necessary or inevitable. It didn’t just happen: a thousand small decisions and a few big ones made it so. At the heart of this process was the nation’s first populist president, Jackson. “Old Hickory,” as he was known, first made his name as a military commander in the Indian Wars, but his private fortune came from real estate speculation. He premised his worldview—one of limited federal control and vocal support for “the common man”—on his status as a political outsider and his personal experience as a landowner.

The parallels with the present are eerie. Contemporary Americans, much like their counterparts in the 1830s, have a president who is a real estate developer of dubious character—a man for whom the rhetoric of success hides a disregard for the most vulnerable and for whom corporate profit is more important than the public good.

U.S. President Donald Trump openly admires Jackson. Before an audience at Jackson’s estate in Tennessee, Trump noted that Jackson “confronted and defied an arrogant elite” and asked, “Does that sound familiar to you? I wonder why they keep talking about Trump and Jackson, Jackson and Trump.” In 2017, he selected a portrait of Jackson to hang just behind his desk in the Oval Office. More important, Trump echoes the ethnonationalist xenophobia that drove Native American removal. Last year, for instance, he wrote a series of posts on Twitter warning that the “bad ‘hombres’” from Mexico and Central America “will be removed from our Country . . . as we build up our removal forces.”

Saunt’s book thus serves as a cautionary tale in the modern age of mass migration. The complicated process of Indian removal reminds readers that consent and willful action are shaped by economics, policy, and the culture of rule. Ultimately, the story of the Trail of Tears is not a happy one. But it would be false to assume that the government won. It did not. Native people persisted despite the odds. They rebuilt their tribes and their lives, their farms and their schools, their families and their traditions. That, after all, is the American way.

https://www.foreignaffairs.com/reviews/review-essay/2020-06-09/land-not-your-land?utm_medium=newsletters&utm_source=twofa&utm_campaign=Is%20Taiwan%20the%20Next%20Hong%20Kong?&utm_content=20200710&utm_term=FA%20This%20Week%20-%20112017

• DAVID TREUER is Professor of English at the University of Southern California and the author of The Heartbeat of Wounded Knee: Native America From 1890 to the Present.