Van Lienden probeerde via Pieter Omtzigt extra order te krijgen
Sywert van Lienden heeft via Pieter Omtzigt geprobeerd om een extra megaorder voor mondkapjes binnen te slepen. Het CDA-Kamerlid gaf de aanbieding van zijn partijgenoot door aan premier Mark Rutte. Van Lienden meldde niet dat hij toen al commerciële belangen had via een eigen bedrijf.
Dat blijkt uit een intern document van Van Lienden dat via Pieter Omtzigt bij het ministerie van Algemene Zaken van premier Rutte terecht kwam. In het stuk, dat in handen is van de Volkskrant, biedt de mediapersoonlijkheid aan om nog eens 80 miljoen mondkapjes te leveren aan de overheid. Hij had toen al een order van 40 miljoen mondkapjes voor 100,8 miljoen euro binnen.
In het 15 pagina’s lange document met als aanhef ‘geachte minister-president, beste Mark’ suggereert Van Lienden dat zijn charitatieve Hulptroepen Alliantie die eerste 40 miljoen mondkapjes levert aan de overheid. ‘Komende week leveren we naast onze eigen netwerk en webshop, ook circa 40 miljoen stuks aan de overheid.’ In werkelijkheid had van Lienden de order op 19 april op naam van Relief Goods Alliance laten zetten, een net opgericht commercieel bv’tje waarbij alle mogelijke opbrengsten naar de opiniemaker en zijn twee compagnons zouden vloeien. Dat wordt nergens vermeld in het stuk.
In het document voor Rutte schrijft Van Lienden dat zijn organisatie contracten heeft met Chinese fabrieken die in staat zijn om 80 miljoen mondmaskers extra te leveren. ‘We hopen dat Nederland vroeg of laat toch die fabriekscontacten gaat gebruiken, om onze zorghelden beter te beschermen’, aldus Van Lienden. ‘Deze informatie delen wij op verzoek van dhr. Omtzigt.’
Geen extra orders
Het stuk werd opgesteld voor een ontmoeting die Omtzigt op 28 april 2020 had met premier Mark Rutte in het Torentje. Tijdens die bijeenkomst werd gesproken over meerdere onderwerpen die verband hielden met de coronacrisis. De Rijksvoorlichtingsdienst bevestigt dat het stuk van Van Lienden bij het ministerie van Algemene Zaken is beland, maar de zaak werd verder overgelaten aan het ministerie van VWS. Van Lienden heeft uiteindelijk geen extra orders gekregen.
Omtzigt, die samen met Van Lienden lid was van de CDA-verkiezingscommissie, zit ziek thuis en kan niet reageren. Zijn collega Joba van den Berg laat mede namens hem weten: ‘De CDA-fractie was niet op de hoogte van enig winstoogmerk en wij zijn ervan uitgegaan dat het op non-profitbasis gebeurde.’
In een reactie zegt Van Lienden dat het een ‘onschuldig stuk’ was met ‘enkele tips, ervaringen’. Het betrof volgens hem een ‘non-profitaanbod hoe je met medische mondkapjes de samenleving kunt ondersteunen’. Van Lienden benadrukt dat Omtzigt niet wist dat hij en zijn zakenpartners via een commerciële bv leverden aan de overheid.
Verder blijft Van Lienden volhouden dat al zijn partners en relevante betrokkenen op de hoogte waren van zijn commerciële bv die de megaorder van de overheid uitvoerde. Zakelijke partners als CoolBlue, KLM en Flexport lieten eerder al weten dat Van Lienden hen nooit heeft geïnformeerd over zijn eigen bv. Nu zegt ook het CDA dus niet op de hoogte te zijn geweest.
Van Lienden wil nog steeds niet zeggen hoeveel hij heeft verdiend met de deal. Hij heeft inmiddels wel erkend dat er is betaald voor ‘risico’ dat hij heeft gelopen. Hoe hoog die vergoeding was, blijft geheim. Van Lienden beweerde vrijdag opnieuw dat hij door geheimhoudingsclausules geen openheid van zaken kan geven. Hij kan daardoor naar eigen zeggen ook niet vertellen waarom hij richting de buitenwereld altijd bleef volhouden ‘om niet’ te werken.
Geen bezwaar
Het ministerie van VWS ontkende vrijdag aantijgingen van Van Lienden dat het departement weigert om geheimhoudingsclausules op te heffen. ‘Minister Tamara van Ark (Medische Zaken) heeft geen enkel bezwaar tegen openbaarmaking’, aldus een woordvoerder. ‘Alleen Van Lienden kan aangeven of en hoeveel hij heeft verdiend.’
De poging om Omtzigt in te schakelen, illustreert hoezeer Van Lienden tijdens de coronacrisis leunde op zijn politieke en zakelijke netwerk. Dat hij zich presenteerde als een filantroop leverde veel goodwill op.
Van Lienden kon daarnaast via sociale media, talkshows en actualiteitenprogramma’s een groot publiek bereiken, iets waar het ministerie van VWS beducht voor was. Toen een eerste samenwerking met het LCH misliep, begon Van Lienden zich te roeren op sociale media. Vanuit het ministerie van VWS is toen contact met hem opgenomen en gesuggereerd dat er alsnog een order zou komen. Minister Martin van Rijn voor Medische Zaken en de hoogste ambtenaar van het ministerie van Financiën, die destijds bijsprong op VWS, hebben daarna overleg gehad met Van Lienden.
Hoge marges
Binnen het Landelijk Consortium Hulpmiddelen, de inkooporganisatie van VWS, bestonden er bezwaren tegen de overeenkomst met de CDA’er, bevestigen meerdere bronnen. Die bezwaren zouden ook schriftelijk zijn vastgelegd. Van Liendens marges werden te hoog bevonden en er waren twijfels over de kwaliteit van zijn spullen. Het ministerie zou uiteindelijk de deal hebben doorgedrukt.
De 40 miljoen mondkapjes die Van Lienden leverde voor 100,8 miljoen zijn uiteindelijk nooit gebruikt, waarschijnlijk omdat er te veel besteld is. Het RIVM keurde aanvankelijk de helft van de mondkapjes af wegens de aanwezigheid van de nano-stof grafeen, maar het ministerie overrulede die beslissing. Alle maskers liggen nu in de opslag.
Op het moment dat Van Lienden zijn potentieel lucratieve deal met de overheid binnenhaalde, visten tal van potentiële leveranciers achter het net. In totaal zijn er 23.000 aanbiedingen gedaan per mail. Het ministerie van VWS heeft nog steeds niet kunnen uitleggen waarom juist Van Liendens bedrijfje, dat slechts enkele dagen bestond en niet beschikte over eigen vermogen, personeel of erkende expertise, uitverkoren werd voor een order van ruim 100 miljoen euro.
------------------------------------------------
