woensdag 24 maart 2021

Hoe een ex-gedeputeerde met hulp van het CDA in Limburg subsidiegeld doorsluisde naar zijn eigen bv’s

 


Hoe een ex-gedeputeerde met hulp van het CDA in Limburg subsidiegeld doorsluisde naar zijn eigen bv’s

Corruptie Limburg De prominente Limburgse CDA’er Herman Vrehen sluisde subsidiegeld van een goededoelenstichting naar eigen bv’s. Partijgenoten wisten het, maar deden niets. Sterker nog, die beloonden zijn bv’s met opdrachten.

Het regent in Noorbeek. Aangewakkerd door een hogedrukgebied boven Schotland trekken regenbuien over de heuvels. De hoogstamfruitbomen en meidoornhagen wachten nog op de lente om hun bloesem te laten zien. Dit zuidelijkste stukje van Zuid-Limburg werd in 2018 door de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap uitgeroepen tot het eerste Nederlandse ‘icoonlandschap’.

Tussen de heuvels wandelt Ruud Tummers (70) met Max, een cockerspaniël. Ooit was hij voor het CDA wethouder in de kustgemeente Noordwijk, maar hij keerde terug naar zijn geboortegrond. Namens zijn partij ging hij in de gemeente Eijsden-Margraten – waartoe Noorbeek behoort – aan de slag als burgerraadslid. „Maar mijn kritische kijk op het beleid werd uiteindelijk niet gewaardeerd. Het CDA in Limburg is een andere partij dan het CDA van boven de rivieren”, zegt Tummers. „Hier is het ons-kent-ons.” De partij schoof Tummers op een zijspoor, waarna hij teleurgesteld zijn lidmaatschap opzegde.

Vorig jaar kreeg hij weer te maken met het CDA. In het waardevolle landschap van Noorbeek wilde een boer een vakantiepark bouwen. De CDA-gemeente steunde dit plan, en kreeg hulp van de Stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL). Deze organisatie, die altijd voorop had gelopen om hoogstamfruitbomen en meidoornhagen zoals rond Noorbeek te behouden, maakte een inpassingsplan. Tummers: „Daaruit moest blijken dat het vakantiepark volledig zou opgaan in de omgeving. Maar dat is onmogelijk.”

Wat was er met de stichting IKL gebeurd? In Tummers’ herinnering was het een club die zich over het landschap ontfermt. „Hier doet ze het tegendeel en laat ze zich inhuren om het vakantiepark een groen tintje te geven.” Dat de CDA’er Dieudonné Akkermans, burgemeester van Eijsden-Margraten, tevens voorzitter is van de raad van toezicht van IKL wekte argwaan.

Dieudonné Akkermans is niet beschikbaar voor een interview. NRC mag hem wel vragen mailen, maar antwoorden blijven uit. Wel volgt een verklaring van vijf regels: de raad van toezicht van de stichting komt na het lezen van de vragen „tot de conclusie dat het nodig is een extern, onafhankelijk onderzoek te laten doen naar eventuele integriteitsschendingen bij IKL”. Akkermans en zijn raad van toezicht blijken de stichtingsdirecteur hangende het onderzoek „ontheven” te hebben uit zijn functie.

De kwestie die NRC had voorgelegd had niets te maken met Noorbeek, en toch ook weer wel. De krant wilde Dieudonné Akkermans interviewen over de connecties tussen stichting IKL en de boerenlobby. Maar in de e-mail stonden ook vragen over het inwisselen van de idealen van vroeger voor commercie en corruptie. Hoe was het mogelijk dat de directeur van stichting IKL, Herman Vrehen – ex-gedeputeerde namens het CDA in Limburg, subsidiegelden kon wegsluizen naar zijn eigen bedrijven? Wisten prominente partijgenoten, onder wie Akkermans, hiervan en waarom schoven ze deze bedrijven ook nog overheidsopdrachten toe? En: waarom greep de raad van toezicht niet in?

Fruitbomen snoeien

Dat de landschapsstichting IKL een plan ondersteunt om vakantiehuizen te bouwen in een bekroond landschap was bij de oprichting in 1981 niet goed voorstelbaar. De stichting onderhoudt met subsidie van provincie en gemeenten de natuur en het Limburgse cultuurlandschap. Dertig jaar lang is het een zeer actieve organisatie.

Tientallen medewerkers van de ‘buitendienst’ en duizenden vrijwilligers knippen hagen, snoeien fruitbomen en graven kikkerpoelen. „Opa’s en oma’s, hun kinderen en kleinkinderen – iedereen hielp mee. We zorgden niet alleen voor een mooi landschap, maar ook voor mooiere mensen”, zegt een oud-medewerker.

Onder Dieudonné Akkermans verandert alles. De burgemeester is voorzitter van de Limburgse afdeling van het CDA als hij ook voorzitter van stichting IKL wordt. In 2013 volgt een reeks gebeurtenissen die – terugkijkend – niet los van elkaar kunnen worden gezien.

Herman Vrehen
Foto Marcel van Hoorn/ANP 

De CDA’er Henk Bleker, staatssecretaris in het eerste kabinet-Rutte, zet het mes in de natuursubsidies. Het beheer kan beter in handen komen van de boeren, vindt hij. De provincie compenseert het wegvallen van de subsidies voor IKL slechts tijdelijk. De Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB), een CDA-bolwerk, richt juist dan de stichting Natuurrijk Limburg op om met Europese subsidies zelf het landschap te gaan onderhouden.

Bestuurslid van deze ‘boerenstichting’ is ex-gedeputeerde Herman Vrehen, oud-beleidsmedewerker van de LLTB. Zijn partijgenoot Akkermans maakt hem in 2013 ook directeur van stichting IKL – een vacature wordt niet geplaatst. Vrehen moet bij IKL „de organisatie afstemmen op de nieuwe kijkrichting”, staat in het jaarverslag.

Directeur Vrehen schrapt de buitendienst: 41 van de 64 medewerkers staan op straat. Tegelijk wordt het kritisch vermogen van vrijwilligers weggekapt. Vrehen laat IKL samenwerken met Natuurrijk Limburg, waar hij in het bestuur zit. Zo wordt IKL een mantelorganisatie die adviezen geeft en ook commerciële opdrachten aanneemt, zoals de inpassing van een vakantiepark.

Het groene syndicaat

Herman Vrehen kneedt de IKL-organisatie in een paar jaar tot wat het nu is. Daarbij runt hij de tent alsof het zijn eigen bedrijf is. Het begint al bij de verhuizing van Roermond naar een nieuw kantoor in Nieuwstadt, in de gemeente Echt-Susteren in 2017. Aanvankelijk zou een professionele verhuizer het werk doen. Maar uiteindelijk komen zoon Sander Vrehen en zijn vrienden van carnavalsvereniging De Foetelaers (de valsspelers) tegen betaling de klus klaren.

Hij haalt familie en vrienden binnen. Zoon Sander krijgt opdrachten, schoondochter Sandra mag als secretaresse in dienst. Twee collega’s bij zijn vorige werkgever, werkvoorzieningsschap Licom, neemt hij mee. De een wordt controller, de ander lid van de raad van toezicht. In die raad is ook plaats voor een zakenvriend. Ondertussen laat Vrehen IKL-medewerkers zijn tuin onderhouden.

Tegelijk begint hij aan de bouw van een netwerk van stichtingen en bedrijven in het bos- en landschapsonderhoud. Stichting IKL wordt de spil in een groen syndicaat, gevoed door drie miljoen euro aan subsidies en donaties van het Limburgse provinciebestuur, Limburgse gemeenten en de Postcodeloterij per jaar. Daarvan belandden afgelopen jaren in totaal enkele honderdduizenden euro’s in de zak van Vrehen zelf, via mistige constructies. Dat blijkt uit onderzoek van NRC.

Als directeur huurt hij IKL-werknemers in bij zijn eigen uitzendbureau Werkbank BV – daarvan is Vrehen tot eind vorig jaar mede-eigenaar. Zo worden onder meer de controller en een communicatieman binnengehaald. Zij werken bij stichting IKL maar sturen de rekening voor hun uren naar Werkbank BV. Dat bedrijf factureert vervolgens de uren bij stichting IKL, met een opslag van ten minste 20 euro per uur.

Dat de directeur via zijn eigen bedrijf mensen inhuurt, verbaast Maastrichtenaar Luc Wassen. Hij is in 2016 lid van de raad van toezicht en wordt door IKL-medewerkers gewezen op de belangenverstrengeling. Wassen kaart de kwestie in oktober dat jaar aan bij voorzitter Dieudonné Akkermans.

Herman Vrehen belooft aan de raad van toezicht dat hij ermee stopt. Het contract met de communicatieman wordt opgezegd en de controller komt in vaste dienst bij IKL. Wassen wil niet terugblikken, maar zegt wel: „Ik ben toen teruggetreden uit de raad van toezicht en dat was niet voor niets.”

Lees ook dit onderzoeksverhaal:De klusjesmannen van Limburg

Na het vertrek van Luc Wassen gaat Vrehen – onder het oog van de raad van toezicht – verder met het verstrengelen van belangen. Weer huurt Vrehen werknemers in via zijn Werkbank BV. En daar komt nog een tweede uitzendbureau van Vrehen bij: Polo BV.

Polo BV verhuurt tot de dag van vandaag een parttime projectleider aan IKL. De rest van haar tijd werkt ze voor @Nexus BV, een derde bedrijf van Vrehen dat aan „gebiedsontwikkeling” doet. Polo BV verhuurt ook een productiemedewerker aan IKL. De man werkt echter ook voor BosWerkt BV, een vierde bedrijf van Vrehen, dat bossen onderhoudt.

BosWerkt BV laat het werk doen door „sociale doelgroepen”. Dat zijn statushouders en mensen met een arbeidshandicap. Gekapt hout wordt in sociale werkplaatsen vertimmerd tot nestkasten, bijenhotels en andere producten. Ze zijn in de Landschapswinkel van IKL te koop als „handgemaakte, natuurlijke producten uit eigen regio”.

Het gehele groene syndicaat houdt kantoor in hetzelfde pand als IKL. Dat is een voormalig regiokantoor van de KNVB. Het staat in het dorp Nieuwstadt, daar waar Limburg op zijn smalst is. Hier is het vijf kilometer tussen de Belgisch-Nederlandse en de Nederlands-Duitse grens.

Even buiten de dorpskern aan de Susterderweg staat een bord met daarop behalve de naam van Stichting IKL, ook die van Polo BV, BosWerkt BV, @Nexus BV en Werkbank BV.

Stichting IKL blijkt het gebouw niet rechtstreeks te huren van eigenaar Jos Beunen, een lokale vastgoedondernemer. Tussen Beunen en IKL zit Marcel Hartjes, een zakenpartner van Vrehen. Hartjes en Vrehen zijn samen eigenaar van @Nexus BV.

Hartjes huurt van de eigenaar voor 78 euro per vierkante meter en verhuurt door aan IKL voor 123 euro, legt eigenaar Jos Beunen uit. Dat was niet zijn idee. „De constructie is opgezet om Hartjes een inkomen te geven.” Beunen wil daar niks mee te maken hebben, vertelt hij. „Eerlijk gezegd is het ook de reden waarom ik van dat pand af wil.”

Kelder vol nestkasten

Herman Vrehen ontvangt in de vergaderzaal, links naast de ingang op de begane grond. Ernaast is een ruimte waar IKL-medewerkers aan de slag zijn. Rechts loopt een gang naar de kamers van de bedrijven van Vrehen. Helemaal aan het einde is het kantoor van de IKL-directeur. En dan is er nog een kelder die vol ligt met nestkasten van een van zijn bedrijven, BosWerkt BV.

Aan de muur in de vergaderzaal hangt een kaart van Limburg en roepen posters op om de patrijs te behouden. In een geruite blouse zit de directeur onder de tl-buizen – een boom van een vent met een sonore stem.

Het gesprek begint rimpelloos. Vrehen legt uit hoe hij wandelroutes uitzet, nestkasten en bloemenzaad verkoopt en adviezen geeft. Het schrappen van de buitendienst was pijnlijk maar noodzakelijk, zegt hij. „Gelukkig hebben we onszelf weer uitgevonden.” Stichting IKL werkt nu nauw samen met stichting Natuurrijk Limburg van de boeren. „Gaat uitstekend.”

Ook de samenwerking met zijn bedrijven hier in huis is uitstekend, zegt hij. IKL verkoopt nestkasten van BosWerkt BV, beheert samen met BosWerkt BV bossen en huurt personeel in van Polo BV en Werkbank BV.

„Klopt allemaal”, zegt Vrehen, „maar wat is de relevantie van uw vraag?”

Dat u als IKL-directeur zakendoet met uw eigen bedrijven. En dat u via zulke constructies vele tienduizenden euro’s subsidiegeld in eigen zak steekt.

Vrehen kijkt niet-begrijpend. „Dat ik mijn bedrijven inschakel, ontken ik niet.” Maar er zijn volgens hem transparante samenwerkingsovereenkomsten en hij bemoeit zich niet met de inhuur. En de raad van toezicht weet ervan. „We hebben in dit huis de afspraak dat de verschillende huurders elkaar een kans bieden.”

Voor alles is een verklaring, zegt hij ook. Dat hij familie en vrienden inschakelt heeft te maken met het vertrouwen dat hij zoekt in mensen. Zo ook de Licom-collega’s die hij meenam, tot in zijn raad van toezicht aan toe: „Ze zijn volstrekt integer en loyaal. Dat zijn voor mij belangrijke waarden.”

Dat hij het bedrijf van een lid van de raad van toezicht betaalde opdrachten heeft gegeven, klopt, maar ook dat vindt Vrehen niet vreemd: „Ik wilde snel tot resultaat komen, dan is het aan mij om die opdracht aan Jantje of Pietje te geven.”

Ondertussen straalt de gedragscode van IKL een en al integriteit uit. De stichting gaat „zorgvuldig” om met „toevertrouwde publieke gelden”. „Als je integer bent, ben je onkreukbaar en betrouwbaar.” En: „We voorkomen elke schijn van belangenverstrengeling.”

Vrehen denkt dat hij daar wel aan voldoet, zegt hij.

Lees ook overhet verzwegen bedrijf van de Limburgse Napoleon

Hij laat ook zichzelf al acht jaar door zijn bedrijven als directeur ‘verhuren’ aan IKL. Dat gebeurt tegen een tarief dat twee keer zo hoog is als toegestaan door de toezichthouder op goede doelen, het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). IKL draagt het CBF-keurmerk.

In 2019 ontving hij 127.688 euro voor een parttime (0,7 fte) aanstelling. Vrehen wordt beter betaald dan de directeuren van het Wereld Natuur Fonds, Greenpeace of Artsen zonder Grenzen.

Overigens is in 2019 door voorzitter Dieudonné Akkermans het contract van Vrehen nog aangepast van 0,6 fte naar 0,7 fte. Voor deze vier extra werkuren per week krijgt hij 30.000 euro per jaar extra. En dat terwijl de stichting IKL volgens het eigen jaarverslag „een kwetsbare financiële positie” heeft.

CBF-directeur Harmienke Kloeze zegt tegen NRC de zaak „heel ernstig” te vinden. Het CBF had zelf ook al ontdekt dat Vrehen te lang extern wordt ingehuurd en dat zijn salaris te hoog is. Een directeur van een organisatie als IKL mag bij een voltijdse aanstelling hooguit 88.310 euro per jaar bruto verdienen. Dat betekent dat Vrehen afgelopen jaren ten minste zo’n kwart miljoen euro te veel salaris kreeg.

Waar het volgens Kloeze helemaal misloopt, is het verstrekken van opdrachten door de directeur aan bedrijven van hemzelf. „Dat is tegen alle governanceregels”, zegt Kloeze. Vrijdag heeft het CBF een gesprek met de raad van toezicht. Daarna volgen maatregelen. IKL kan eventueel onder verscherpt toezicht komen of de erkenning kwijtraken.

In de vergaderzaal in Nieuwstadt hoort Vrehen de kritiek op zijn salaris aan. Hij steekt zijn handen in de lucht: „Dit geeft een wending aan het gesprek die ik niet prettig vind. Maar laat ik zeggen dat dit misschien wel het moment is om het anders te gaan doen. Ik leg het voor aan de raad van toezicht.”

Opdracht aan niet-bestaande bv

De subsidiestromen die Vrehen succesvol naar zichzelf weet om te buigen, komen sinds jaar en dag uit het provinciehuis en uit gemeentehuizen. Uit die hoek komen ook commerciële opdrachten voor zijn bedrijven. De oud-gedeputeerde spreekt zijn netwerk aan, en zijn partijgenoten zijn hem van dienst. Zo ontvangt hij allerlei incidentele klussen. Wie verwacht dat Vrehen als IKL-voorzitter daarbij het landschap verdedigt, komt bedrogen uit. Als „verbinder” laat hij zich inhuren om de dialogen over de verbreding van de snelweg A2 en de uitbreiding van autofabriek NedCar te leiden, waarbij natuur en landschap het onderspit delven.

Vrehen wordt door de provincie ook aangesteld als „omgevingsmanager” voor de luchthaven Maastricht, waar de omwonenden klagen over het vlieglawaai. Om de dialoog rondom het vliegveld „te verbreden en te versterken” volgt daarna een opdracht voor zijn bedrijf @Nexus BV.

Na zijn vertrek in 2009 als gedeputeerde staat de deur in het provinciehuis voor Vrehen open. Met regelmaat wordt hij gezien bij de CDA-gedeputeerden. Een van hen is Patrick van der Broeck. In januari 2014 neemt die het principebesluit om de opdracht voor het onderhoud van 250 hectare bos aan BosWerkt BV te gunnen. Dat is bijzonder: niet eerder kreeg een niet-bestaand bedrijf een opdracht. Vrehen zit pas anderhalve maand later bij de notaris om BosWerkt BV op te richten.

Onder de CDA’ers die Herman Vrehen helpen, zijn ook de gedeputeerden Ger Koopmans en Hubert Mackus. Die laatste was de assistent van Vrehen in zijn tijd als gedeputeerde.

Ook zij doen iets opmerkelijks. Als opstellers van het CDA Limburg-verkiezingsprogramma 2015-2019 noemen Koopmans en Mackus BosWerkt BV met naam. De onderneming van hun partijgenoot dient door de provincie ingezet te worden, schrijven ze. BosWerkt BV is „noodzakelijk bij het behoud van het natuurschoon”.

Zo regelt het CDA opdrachten voor de bedrijven van Herman Vrehen. De IKL-directeur doet ook wat terug. In maart 2019 zet hij zijn werknemers in voor de verkiezingscampagne van het CDA-Limburg. De partij heeft het plan om bomen te planten. Een week voordat de stembussen opengaan, planten CDA-kandidaten samen met IKL’ers in de hele provincie bomen.

De opdrachten lopen binnen. Vanuit Echt-Susteren levert CDA’er Peter Pustjens zijn bijdrage – hij is na de Sinterklaasaffaire (zie kader) teruggekomen als wethouder. @Nexus BV krijgt van hem in 2020 een opdracht voor het opstellen van een gebiedsvisie. Eerder al is er voor BosWerkt BV een opdracht ter waarde van 300.000 euro voor het onderhoud van 285 hectare gemeentebos.

Het CDA legt ook in Echt-Susteren op papier vast dat BosWerkt BV onmisbaar is. CDA-wethouder Geert Frische laat in het verkiezingsprogramma 2018-2022 schrijven: „Het onderhoud van de gemeentelijke bossen blijft bij BosWerkt ondergebracht.” Het bedrijf van Vrehen werkt nog steeds in de bossen. IKL-mensen coördineren het werk.

Vijf van de hoofdrolspelers: Peter Pustjens, Ger Koopmans, Hubert Mackus, Patrick van der Broeck en Dieudonné Akkermans
Foto’s David van Dam/Jean-Pierre Geusens

Ook de gemeente Eijsden-Margraten – waar IKL-voorzitter Dieudonné Akkermans burgemeester is – verstrekt opdrachten. Zoals in 2018 voor Werkbank BV: een opdracht voor de inventarisatie van agrarische bouwkavels. Een jaar later mogen @Nexus BV en IKL een gebiedsvisie opstellen.

In zijn vergaderzaal in Nieuwstadt wekt Herman Vrehen niet de indruk dat hij begrijpt waarom er kritische vragen zijn. Kijk, het was een zwarte dag toen hij moest stoppen als gedeputeerde, vertelt hij. Daarna heeft hij zich juist afgewend van de politiek. „Ik heb hard gewerkt om mijn eigen boontjes te doppen.”

Reacties: onderzoek@nrc.nl
Gepost door op Geen opmerkingen:

US democracy on the brink: Republicans wage 'coordinated onslaught' on voting rights

 


 US democracy on the brink: Republicans wage 'coordinated onslaught' on voting rights

 in New York

The Republican effort comes at a moment when the US supreme court appears wholly uninterested in protecting voting rights. Illustration: Sébastien Thibault/The Guardian

Fueled by Trump’s election lies, Republicans have doubled down on a brazen effort to restrict rights – and more danger lies ahead

Twenty twenty-one should have been a year to celebrate for LaTosha Brown.

After decades of organizing Black voters in Georgia, Brown and other organizers in Georgia broke through. Defying expectations, turnout among Black voters surged in US Senate runoff races, powering two Democrats to historic victories. It came two months after Georgia saw record turnout in its November election, helping Joe Biden become the first Democratic presidential candidate to carry the state in nearly three decades.

This success story was mirrored across America. Despite a lethal pandemic, a staggering 159m votes were cast, 67% of eligible voters, the highest turnout in a presidential election since 1900. Such turnout is even more remarkable considering that millions of Americans adopted an entirely new way of voting, casting their ballots not on election day but ahead of time, either in person or by mail.

There wasn’t a meltdown in the election process that many feared early on in the pandemic. The United States Postal Service, under attack from Trump and his allies, delivered ballots on time. Officials found no evidence of widespread fraud or malfeasance during the election. By the time they declared the 2020 election “the most secure in American history”, a larger truth was apparent: democracy had prevailed.

But 2021 has been far from a celebration of democracy. It’s been the opposite – American democracy is under attack.

Seizing on Donald Trump’s lies about fraud in the 2020 election, Republicans have launched a brazen attack on voting, part of an effort to entrench control over a rapidly changing electorate by changing the rules of democracy. As of mid-February, 253 bills were pending to restrict voting in 43 states. Many of those restrictions take direct aim at mail-in and early voting, the very policies that led to November’s record turnout.

“The fragility of democracy has been exposed at levels that I think even white America was blind to,” said Brown, a co-founder of Black Voters Matter.

Republicans have openly talked about their intentions. “Everybody shouldn’t be voting,” John Kavanagh, a Republican in the Arizona state legislature, told CNN earlier this month. “Quantity is important, but we have to look at the quality of votes, as well.”

Some Republicans say that their efforts to put new voting restrictions in place are part of an effort to restore confidence in elections and prevent voter fraud, which is extremely rare.

But others have shown that their motivation is anti-democratic. Trump dismissed proposals to make it easier to vote last year by saying: “You’d never have a Republican elected in this country again.” And this month, Michael Carvin, a lawyer representing the Arizona Republican party, said something similar when Justice Amy Coney Barrett asked him what interest the party had in defending two Arizona voting restrictions. Lifting those restrictions, Carvin said, “puts us at a competitive disadvantage relative to Democrats. Politics is a zero-sum game.”

More danger lies ahead. Later this year, Republicans in many states will redraw electoral districts for both congressional and state legislative offices across the country, something the constitution mandates once per decade. This will give Republicans an opportunity to pack GOP-friendly voters into certain districts while spreading Democratic voters thin across others, further distorting democracy and ensuring their re-election.

And all of this comes at a moment when the US supreme court appears wholly uninterested in protecting voting rights. The increasingly conservative supreme court has signaled in recent years that it is not going to stand in the way of lawmakers who make it harder to vote, issuing significant decisions that gutted the Voting Rights Act while also giving the green light to aggressive voter purging and extreme partisan redistricting.

Civil rights advocates have described it as the greatest effort to restrict the vote since the Jim Crow era.

“The coordinated onslaught of voter suppression bills is not the norm,” Stacey Abrams, the former Georgia gubernatorial candidate widely credited with helping flip the state, told the Guardian. “What is so notable about this moment, and so disconcerting, is that they are not hiding. There is no attempt to pretend that the intention is not to restrict votes.”

Stacey Abrams in Atlanta, Georgia, on 5 January. Photograph: Nathan Posner/REX/Shutterstock

“They are responding to the big lie, to the disproven, discredited, the blood-spilled lie of voter fraud,” she added. “They are responding by conforming to a lie and cloaking it in this mask that this is somehow ethical, that this is somehow about protecting, when it is about restricting and suppressing.”

In Washington, Democrats are trying to counter the anti-democratic tide by pushing legislation that would amount to the largest expansion of voting rights since. It is a “once in a generation” moment – a tipping point for America. The result of that fight will determine whether or not the guardrails of American’s democracy hold or whether they come off entirely.

‘This is Jim Crow 2.0’

Georgia has emerged as the center of this battle over American democracy. Joe Biden won the state in November by around 12,000 votes after a record number of people cast their ballots through the mail, and Trump’s efforts to overturn the election by claiming fraud and squeezing local election officials ultimately proved unsuccessful.

But Republicans in the state legislature are capitalizing on the uncertainty driven by Trump’s false allegations and using it to justify aggressive new restrictions on the right to vote.

One measure would allow for any citizen to bring unlimited challenges against another voter’s qualification, a procedure that has been used to target Black voters in the past in the state. And even though there was no evidence of absentee ballot fraud, Republicans have lined up behind a proposal that would impose additional ID document requirements on voters who cast a mail-in ballot, creating a new hurdle for the poor, minorities and the elderly who face significant challenges in obtaining ID.

Another provision even bans providing food or water to people standing in line to vote after voters, especially in Black neighborhoods in Atlanta, spent hours waiting to cast a ballot last year.

“We’re in this hamster wheel of doing the work to register to vote. People exercise their vote, particularly Black voters, and then they’re punished for exercising that vote,” Brown said. “When Black people exercise our right to vote, there is some kind of punitive measure that is inflicted upon our community.

“If the bills pass, Georgia’s going to send a message loud and clear that they don’t believe in democracy. That this is a state that’s still rooted in its racist, anti-democratic past,” she added.

Amid strong pressure from civil rights groups, Republicans in the state have backed away in recent days from some of their most extreme proposals – cutting Sunday early voting in the state as well as requiring voters to give an excuse to vote by mail. Both measures would have disproportionately affected Black voters, according to a Brennan Center analysis.

Still, the proposals that remain in the bill would significantly harm Black voters, said Lauren Groh-Wargo, the chief executive of Fair Fight Action, the voting rights group Abrams founded.

“This is Jim Crow 2.0. Those who think that’s hyperbolic need to read this bill,” she said. “This is not some sort of moderate consensus because weekend voting is back on the table.”

A protest against Georgia voter suppression efforts at the state capitol in Atlanta. Photograph: John Arthur Brown/Zuma/Rex/Shutterstock

Outside Georgia, Republicans are pushing equally aggressive proposals. In Arizona, Republicans are advancing an effort to essentially do away with a policy that allows voters to permanently sign up to automatically receive a mail-in ballot. In Florida, Republicans want to ban absentee ballot drop boxes. Texas is entertaining a suite of proposals to make it harder to vote. In Iowa, a state Trump won handily in 2020, Republicans recently enacted a law requiring the polls to close an hour earlier and shortening the early voting period by nine days, from 29 days to 20.

Many of the voting policies being rolled back have been in place for years and were relatively uncontroversial, said Myrna Pérez, director of the voting rights and democracy program at the Brennan Center for Justice, which closely tracks voting restrictions in state legislatures. But after an election in which minority voters started to employ them as Republicans long had, access has come under attack.

“It was only until communities of color started closing the gap between who was using them that all of a sudden they become political,” Pérez said.

A conservative judiciary

Many of the measures that ultimately pass will be challenged by voting rights groups in state and federal courts. But those challenges are likely to meet skepticism from a conservative judiciary, molded by Trump, and a US supreme court that appears unwilling to stop lawmakers who make it harder to vote. During the 2020 election, federal appeals courts and the supreme court turned away numerous challenges to expand voting access.

The supreme court’s anti-voter posture has become increasingly clear in recent years. In a landmark 2013 case, Shelby County v Holder, the court struck down a provision in the 1965 Voting Rights Act that required places with a history of voting discrimination to submit voting changes to the justice department before they went into effect.

“Things have changed dramatically” since 1965, Chief Justice John Roberts wrote for the majority. It meant that states like Arizona, Georgia and Texas – all states considering significant voting restrictions now – are no longer required to submit voting changes to the federal government for pre-clearance before they go into effect.

The supreme court’s hostility to voting matters has only grown since then. In 2018, the court said Ohio could aggressively remove people from the state’s voter rolls, opening the door for other states to pursue similar policies. The court could go even further this year – it is poised to weaken a key provision of the Voting Rights Act that is one of the most powerful tools groups have to challenge discriminatory laws.

“They have made it harder for plaintiffs to establish that voting laws are illegal when they result in greater burdens on voters of color,” said Leah Litman, a law professor at the University of Michigan. “It has largely made it more difficult across the board, through any medium, to address these state voting laws.”

Targeting communities of color

In a true democratic system, one of the strongest checks on the wave of voting restrictions advancing through state legislatures would be voters themselves, who can use the power of the ballot to foment political change. But this year, Republicans will have the power to redraw the blueprints of the electoral system itself in their favor.

The US constitution mandates that state lawmakers redraw electoral districts every 10 years. The process requires politicians to decide which voters belong in which district. Politicians can manipulate it by packing their own voters into certain districts and cracking support for their opponent by scattering their voters across the state.

Republicans will wield enormous influence over this process this year. Despite losing the presidency and the US Senate in 2020, Republicans were successful in retaining power in state legislatures, giving them complete control over drawing 181 congressional districts in 18 states, an advantage they can use to wipe out the Democratic majority in the US House.

A decade ago, Republicans launched a coordinated effort, Project Redmap, to win control of state legislatures. Their aim was to take control of the process of redrawing district lines, which the US constitution mandates state legislatures must undertake once per decade.

The Republican plan paid off tremendously. In 2011, they used new majorities in state legislative cycles to draw favorable maps in swing states like Michigan, Wisconsin, Pennsylvania and North Carolina. Those maps ensure that Republicans maintained significant majorities in those states, no matter what happened in regular elections.

Demonstrators rally in Atlanta, Georgia, on 8 March. Photograph: John Arthur Brown/ZUMA Wire/REX/Shutterstock

While both Democrats and Republicans have engaged in the practice over the years, the Republican effort in 2011 took it to a new level. David Daley, a journalist who extensively chronicled Redmap, has described it as “the most audacious political heist of modern times”.

Now, the supreme court has made it nearly impossible to legally challenge the tactic in federal court.

In one recent case, the court said Texas lawmakers were entitled to “presumption of legislative good faith” when it upheld electoral maps a lower court said were discriminatory.

And in 2019, the justices said federal courts could not do anything to stop severe partisan redistricting – known as gerrymandering – even when lawmakers openly admit they are manipulating district lines for partisan gain. The decision essentially allows lawmakers to slice up voters into different districts to suit their own interests.

The practice has “debased” and “dishonored” American democracy, Justice Elena Kagan, wrote in a searing dissenting opinion to the 2019 case. “Left unchecked”, she wrote, such partisan gerrymandering “may irreparably damage our system of government”.

When Republicans draw new maps later this year, they will reap the benefits of an unchecked system.

This time around, Republicans will also have more advanced technology and data, allowing them to choose maps from thousands of options with detailed data about voters, said Michael Li, a redistricting expert at the Brennan Center. Because of delays with the 2020 census, which produces the data used for redistricting, states are going to undertake the process much later than usual, a move that may allow them to provide little transparency into the mapmaking process.

The delays will also provide an even shorter window between the redistricting process and the start of the election cycle, giving voting rights groups little time to bring challenges to gerrymandered maps.

States will not have to get their maps reviewed for racial discrimination before they go into effect.

“Last decade Republicans tried to pack Black voters into districts in the south and claim that they were trying to do it because of the [Voting Rights Act]. Now there’s an open route for [Republicans] to say, ‘well we’re putting Black voters into districts because they’re Democrats.’ And the supreme court has said that’s OK,” Li said.

“The reality is that people of color will bear the brunt there because you really can’t do a partisan gerrymander in the south without targeting communities of color,” he added.

‘An opportunity for us to get it right’

Amid this attack on voting rights, Democrats and voting rights groups see a glimmer of hope in Washington. Earlier this month, Democrats passed a bill that would implement sweeping changes to America’s voting system, requiring states to offer early voting as well as same-day, online and automatic voter registration, among other measures. It would also establish independent commissions to handle redistricting.

A separate bill pending in the House would establish a new formula to require certain states with recent voting rights violations to again pre-clear their voting changes with the federal government.

Making both bills the law will require getting rid of a rule, often referred to as the filibuster, that requires 60 votes to advance legislation. Even though Democrats control the US Senate, there isn’t yet enough support for getting rid of the filibuster. Some moderate Democrats have staunchly resisted the idea, saying it will empower the majority party to ram bills through without achieving any kind of consensus.

But the efforts to restrict voting rights have only emboldened Democrats calling to scrap the rule. Not doing so, they say, would have perilous consequences.

Abrams said the measures were essential so that the US does not suffer another 100 years of Jim Crow.

“Rather than 100 years of stasis and paralysis and ignominy, this is an opportunity for us to get it right,” she said.

https://www.theguardian.com/us-news/2021/mar/24/democracy-under-attack-america-us-voting-rights-republicans

Gepost door op Geen opmerkingen:
Abonneren op: Posts (Atom)