NRC rectificeert, maar de schade door het grote geld blijft
Beter laat dan nooit, maar NRC rectificeert de berichtgeving over Hans Wijers. De schade is al aangericht, maar ze erkennen dat ze dachten meer bronnen te hebben, dan dat ze in de praktijk hadden. Vrij snel daarna kwam het nieuws naarbuiten via Buma, dat GroenLinks/PvdA definitief afvalt in het formatieproces. Het blijkt echter dat Buma verwarring zaaide.
Hoe dan ook blijven hoogstwaarschijnlijk de partijen over die Stem voor Stabiliteit prefereert, omdat VVD blijft blokkeren. Laten we even terug in de tijd gaan.
In de avond van 4 naar 5 juli: In Amerika Onafhankelijkheidsdag, maar in Nederland vindt de eerste SuperPAC plaats, waardoor we ook een beetje op dat land gaan lijken. Willem Sijthoff had zijn jaarlijkse haringparty in Capital-C — dat ook eigendom is van Zadelhoff B.V. — maar helemaal de creatieve broedplaats van Sijthoff. Dit keer heeft zijn haringparty een twist. Als media-miljonair wil hij de campagne Stem voor Stabiliteit introduceren. Dit doet hij samen met Simon Neefjes, Ralph Wisbrun en David Snellenberg.
Het begon als een geïmproviseerde actie, bedacht tijdens een etentje door Willem Sijthoff en reclameman Simon Neefjes (oud-TBWA\NEBOKO). Beiden vreesden dat de formatie zou ontsporen richting een minder stabiel kabinet — en zagen VVD, D66 en CDA als gewenste “stabiliteitsas”.
In die appgroep — Stem voor Stabiliteit — zaten ook David Snellenberg (voorheen Dawn, werkt o.a. voor Greenpeace en Triodos) en Ralph Wisbrun. Snellenberg had er na de eerste kritiek eigenlijk al geen trek meer in, wat mogelijk te verklaren is door zijn progressieve achtergrond; goed mogelijk dat hij niet geassocieerd worden met een ondernemersclubje dat GroenLinks-PvdA buitensloot.
Wel had Snellenberg nog een column geschreven, waarmee hij uitlegt met een middenpositie hoopt de PVV’er te overtuigen. Uit de politieke wetenschappen blijkt juist dat je daarmee extreemrechts normaliseert, maar Snellenberg is een reclameman, geen politiek wetenschapper. De uitsluiting van GL-PvdA lijkt vooral uit de koker van Neefjes te komen, die fel was op GroenLinks-PvdA — vooral vanwege hun steun voor het Israël-wapenembargo. Daarmee werd vanaf het begin een anti-GL-PvdA-frame ingebakken, waarmee de eerste barst ontstond.
Volgens NRC zei Simon Neefjes: “De motie-Piri [over het intrekken van steun voor de Iron Dome-luchtverdediging van Israël] wordt niet gewaardeerd door mensen in het midden. Daarom heeft de politiek een beetje guidance nodig. Als we de bevolking meer naar centrum tot centrumrechts kunnen sturen, kan er weer stabiel geregeerd worden.”
Toen vervolgens Inge Ligthart via ADformatie over “vier Elon Muskjes uit de egogedreven manosphere” schreef, was de stemming binnen de appgroep direct verzuurd: Snellenberg haakte in stilte af, Wisbrun volgde, en wat overbleef was vooral Neefjes’ persoonlijke kruistocht tegen Timmermans en Piri.
Aangezien zij Dawn een tijdje heeft gerund na Snellenberg, is het mogelijk dat deze kritiek hard aankwam bij de oorspronkelijke oprichter.
Over Snellenberg gesproken: zelf zie ik niet direct een link met Israël, wat alleen maar extra verklaart waarom hij afhaakte – naast zijn idealen en de kritieken van een bekende.
Ralph Wisbrun is vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen van Lucas Bols, die alcohol verkoopt in Israël. Toch haakt Wisbrun ook af, net als Snellenberg. Bij Simon Neefjes is er indirect een link te vinden met Israël via Slingshot Ventures. Slingshot Ventures investeerde in Wasteless, een AI startup met hoofdkantoor in Tel Aviv (Israël) én een vestiging in Amsterdam. Het is goed voor te stellen dat hij niet blij is met de Piri-motie, aangezien hij mogelijk economische risico’s ziet.
Hoe zit dit met Willem Sijthoff zelf? Sijthoff opereert in een netwerk waarin Nederlandse elites sterk verweven zijn met Israëlische fondsen en bedrijven via dealmaker.nl. Die bedrijven hebben direct of indirect geld in wapens of illegale bezettingen. Voorbeelden hiervan zijn Fortissimo, Noy Fund, ICL Group en Telrad — stuk voor stuk actief in infrastructuur, energie, chemie en veiligheidsprojecten in nederzettingen. In zo’n context wordt de weerstand tegen de Piri-motie begrijpelijker: een kritischer Israël-beleid raakt direct aan bestaande economische belangen. Dat maakt “Stabiliteit” minder een politieke oproep dan een verdediging van dat netwerk.
Daar stopt het niet. Sijthoffs pleidooi voor “stabiliteit” krijgt nog een extra lading wanneer je ziet dat ING, Rabobank en ABN AMRO — die ook dealtjes krijgen via dealmaker.nl — fors investeren in bedrijven die actief zijn in illegale Israëlische nederzettingen, met ING en ABN AMRO ook in wapenleveranciers aan Israël. Dat zijn dus indirect de financiële structuren waarin zijn eigen netwerk opereert. Vanuit dat perspectief lijkt zijn drang naar een centrum-rechts kabinet niet ideologisch maar economisch gemotiveerd: het beschermen van bestaande belangen.
Sijthoff is hier niet uniek in. Volgens een recent rapport van SOMO behoren Nederlandse banken en pensioenfondsen tot de grootste Europese financiers van bedrijven die actief zijn in illegale Israëlische nederzettingen: Nederland investeert zelfs het meest, via onder meer ING, ABN AMRO en Rabobank, die gezamenlijk miljarden steken in ondernemingen betrokken bij landonteigening, bewaking, wapens en infrastructuur in de bezette gebieden, waardoor de financiële verwevenheid tussen Nederlandse instituties en het nederzettingencomplex structureel en uitzonderlijk hoog is.
Simon Neefjes heeft dus een punt, maar het is ook een teken van machtige mannen, die hun macht niet willen verliezen.
Neefjes en Sijthoff bleven ondertussen wel lobbyen. Stem voor Stabiliteit leek een gedegradeerd tot borrelclub, maar macht laat zich niet meten in statuten — wel in wie met wie aan tafel zit. Zo ontmoeten Sijthoff en Neefjes in augustus VVD-leider Dilan Yesilgöz. Neefjes klikt, blijft appen en geeft “presentatie-advies” alsof democratie slechts een merkstrategie is. En hij pocht er openlijk over, van café tot vriendengroep.
Nu we dit behandeld hebben, zou het nogal hypocriet zijn om te doen alsof Hans Wijers helemaal onschuldig is. Hij was natuurlijk ook bij die borrels. Dat was natuurlijk — om het in de woorden van Simon Neefjes zelf te zeggen — omdat “de politiek een beetje guidance nodig heeft.” Wijers was naast een van de ontwerpers van paars o.a. president-commissaris van ING. Toch wilde hij GL-PvdA er wel bij hebben.
Op 13 november werd Hans Wijers samen met Sybrand Buma aangesteld. Een dag later — via een gelekt WhatsApp-bericht uit de Stem voor Stabiliteit-app — kwam naar buiten dat Wijers Yesilgöz eerder “die feeks van de VVD” had genoemd. Het bleek een oud privé-bericht, ooit alleen gestuurd aan Sijthoff. Het optreden van Hugo Logtenberg — de journalist die de rel rond Wijers mede aanwakkerde — is in de aflevering van Kockelmann opvallend. Hij communiceert heel duidelijk naar de andere heren aan tafel, dat ze met zijn allen een politica in val hebben gelokt. Ook was Logtenberg te horen in de podcast NOS Met het Oog op Morgen. Daar zei hij dit: “Zonder de VVD is er eigenlijk geen kabinet te vormen. (…) De leider daarvan heet Dilan Yesilgöz. En als je dan dit soort uitspraken doet dan moet je daar ook de gevolgen van dragen.”
Ook zei hij dat Willem Sijthoff wel weet hoe de media werken, en dat hij volgende week wel een biertje met hem doet! Dit was waarom Logtenbergs VVD-verleden interessant werd. Als wij even graven in Delpher, komen we tot de conclusie, dat hij in 2003 bestuurslid was in Amsterdam. Ook werkte hij o.a. voor en samen met Frits Huffnagel en Ayaan Hirsi Ali. In 20 jaar tijd kan veel veranderen, maar als we de context van NOS Met het Oog op Morgen erbij pakken, lijkt dit niet het geval.
Hoewel het domme toeval en pech kan zijn, helpt het ook niet dat NRC branded content voor D66 heeft gedaan. Ja, de Ombudsman is daarop teruggekomen, maar zijn kritiek was vooral dat het niet duidelijk genoeg was, dat het branded content was, in plaats van dat je al helemaal niet tijdens verkiezingen een partij moet promoten als krant.
Wat er gebeurde is technisch niet illegaal, hoewel het lekken mogelijk kan vallen onder het schenden van briefgeheim. Het lijkt er verdraaid veel op dat een stel rijke mensen de democratie zó heeft kunnen sturen dat hun gewenste kabinet netjes op een presenteerblaadje werd gelegd. En het is moeilijk te ontkennen dat NRC daar — bewust of onbewust — aan heeft bijgedragen. Juist dat maakt het pijnlijk: deze krant kan namelijk wél degelijk goede journalistiek leveren.
Dat NRC dit heeft gerectificeerd is welkom, maar het verandert niets aan het feit dat de formatie al in een richting is geduwd — die perfect aansluit bij de voorkeuren van “Stem voor Stabiliteit” en de netwerken erachter. Wie beweert dat dit allemaal slechts ongelukkig en toevallig is, kijkt weg van de structuren die onze politiek al jaren ondermijnen: geld, toegang en informele invloed wegen zwaarder dan inhoud, argument of mandaat.
Democratie sterft niet van één schandaal, maar door de normalisering van autocratische krachten — krachten die vanuit hun eigen perspectief dachten de democratie slechts “een beetje guidance” te geven, alsof dit nu eenmaal is hoe “het spel gespeeld wordt”. Maar zo’n spel vertegenwoordigt 99 procent van de bevolking niet.
Het onderzoek van RTL Nieuws laat zien dat extreemrechts helemaal niet zo populair is als het digitale kabaal suggereert: een groot deel van de accounts op X die hun boodschappen verspreiden, blijkt uit het buitenland te komen. Het volk heeft dus helemaal geen ‘guidance’ nodig. Juist daarom moeten we het tegenovergestelde doen van wat deze netwerken bepleiten: niet de democratie ‘guidance’ geven, maar burgers weer centraal zetten. Mensen die nooit op een stembiljet hadden gestaan, wilden dat de burger correct zou kiezen, en dat is het kwalijke aan dit alles. Of het nou extreemrechts is of het ‘redelijk midden,’ we hoeven geen ‘guidance’ van de rijken. De burger moet juist meer deelnemen en vertegenwoordigd worden.
https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/nrc-rectificeert-maar-de-schade-door-het-grote-geld-blijft
