zaterdag 3 juni 2023

I love electric vehicles – and was an early adopter. But increasingly I feel duped

Sadly, keeping your old petrol car may be better than buying an EV. There are sound environmental reasons not to jump just yet

lectric motoring is, in theory, a subject about which I should know something. My first university degree was in electrical and electronic engineering, with a subsequent master’s in control systems. Combine this, perhaps surprising, academic pathway with a lifelong passion for the motorcar, and you can see why I was drawn into an early adoption of electric vehicles. I bought my first electric hybrid 18 years ago and my first pure electric car nine years ago and (notwithstanding our poor electric charging infrastructure) have enjoyed my time with both very much. Electric vehicles may be a bit soulless, but they’re wonderful mechanisms: fast, quiet and, until recently, very cheap to run. But increasingly, I feel a little duped. When you start to drill into the facts, electric motoring doesn’t seem to be quite the environmental panacea it is claimed to be.

As you may know, the government has proposed a ban on the sale of new petrol and diesel cars from 2030. The problem with the initiative is that it seems to be based on conclusions drawn from only one part of a car’s operating life: what comes out of the exhaust pipe. Electric cars, of course, have zero exhaust emissions, which is a welcome development, particularly in respect of the air quality in city centres. But if you zoom out a bit and look at a bigger picture that includes the car’s manufacture, the situation is very different. In advance of the Cop26 climate conference in Glasgow in 2021, Volvo released figures claiming that greenhouse gas emissions during production of an electric car are 70% higher than when manufacturing a petrol one. How so? The problem lies with the lithium-ion batteries fitted currently to nearly all electric vehicles: they’re absurdly heavy, many rare earth metals and huge amounts of energy are required to make them, and they only last about 10 years. It seems a perverse choice of hardware with which to lead the automobile’s fight against the climate crisis.

Unsurprisingly, a lot of effort is going into finding something better. New, so-called solid-state batteries are being developed that should charge more quickly and could be about a third of the weight of the current ones – but they are years away from being on sale, by which time, of course, we will have made millions of overweight electric cars with rapidly obsolescing batteries. Hydrogen is emerging as an interesting alternative fuel, even though we are slow in developing a truly “green” way of manufacturing it. It can be used in one of two ways. It can power a hydrogen fuel cell (essentially, a kind of battery); the car manufacturer Toyota has poured a lot of money into the development of these. Such a system weighs half of an equivalent lithium-ion battery and a car can be refuelled with hydrogen at a filling station as fast as with petrol.

If the lithium-ion battery is an imperfect device for electric cars, it’s a complete non-starter for trucks because of its weight; for such vehicles hydrogen can be injected directly into a new kind of piston engine. JCB, the company that makes yellow diggers, has made huge strides with hydrogen engines and hopes to put them into production in the next couple of years. If hydrogen wins the race to power trucks – and as a result every filling station stocks it – it could be a popular and accessible choice for cars.

A Volvo hybrid car undergoes emissions tests for the campaign group Transport & Environment in 2021. Photograph: Emissions Analytics/Reuters

But let’s zoom out even further and consider the whole life cycle of an automobile. The biggest problem we need to address in society’s relationship with the car is the “fast fashion” sales culture that has been the commercial template of the car industry for decades. Currently, on average we keep our new cars for only three years before selling them on, driven mainly by the ubiquitous three-year leasing model. This seems an outrageously profligate use of the world’s natural resources when you consider what great condition a three-year-old car is in. When I was a child, any car that was five years old was a bucket of rust and halfway through the gate of the scrapyard. Not any longer. You can now make a car for £15,000 that, with tender loving care, will last for 30 years. It’s sobering to think that if the first owners of new cars just kept them for five years, on average, instead of the current three, then car production and the CO2 emissions associated with it, would be vastly reduced. Yet we’d be enjoying the same mobility, just driving slightly older cars.

We need also to acknowledge what a great asset we have in the cars that currently exist (there are nearly 1.5bn of them worldwide). In terms of manufacture, these cars have paid their environmental dues and, although it is sensible to reduce our reliance on them, it would seem right to look carefully at ways of retaining them while lowering their polluting effect. Fairly obviously, we could use them less. As an environmentalist once said to me, if you really need a car, buy an old one and use it as little as possible. A sensible thing to do would be to speed up the development of synthetic fuel, which is already being used in motor racing; it’s a product based on two simple notions: one, the environmental problem with a petrol engine is the petrol, not the engine and, two, there’s nothing in a barrel of oil that can’t be replicated by other means. Formula One is going to use synthetic fuel from 2026. There are many interpretations of the idea but the German car company Porsche is developing a fuel in Chile using wind to power a process whose main ingredients are water and carbon dioxide. With more development, it should be usable in all petrol-engine cars, rendering their use virtually CO2-neutral.

Increasingly, I’m feeling that our honeymoon with electric cars is coming to an end, and that’s no bad thing: we’re realising that a wider range of options need to be explored if we’re going to properly address the very serious environmental problems that our use of the motor car has created. We should keep developing hydrogen, as well as synthetic fuels to save the scrapping of older cars which still have so much to give, while simultaneously promoting a quite different business model for the car industry, in which we keep our new vehicles for longer, acknowledging their amazing but overlooked longevity.

Friends with an environmental conscience often ask me, as a car person, whether they should buy an electric car. I tend to say that if their car is an old diesel and they do a lot of city centre motoring, they should consider a change. But otherwise, hold fire for now. Electric propulsion will be of real, global environmental benefit one day, but that day has yet to dawn.

Rowan Atkinson is an actor, comedian and writer

https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/jun/03/electric-vehicles-early-adopter-petrol-car-ev-environment-rowan-atkinson

vrijdag 2 juni 2023

‘As long as it takes’? Wees eerlijk over steun aan Oekraïne

Oorlog in Oekraïne Wek geen valse hoop en wees eerlijk over de grenzen van de Europese steun aan Oekraïne, stelt Alfred Pijpers.

1 juni 2023

Ogenschijnlijk halen de NAVO en de Europese Unie alles uit de kast om de Russische agressie te keren, en Oekraïne van de ondergang te redden. Het Atlantisch bondgenootschap heeft in een mum van tijd zijn paraatheid sterk opgevoerd, en is in jaren niet zo eensgezind geweest. Tegelijkertijd heeft de EU, naast een tiental anti-Russische sanctiepaketten, met succes een financiële ‘vredesfaciliteit’ ingezet, en een ongekende spoedprocedure in werking gesteld om Oekraïne als nieuw lid in de armen te sluiten. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen vloog op Europadag (9 mei) apart naar Kyiv om dat nog eens te bekrachtigen. In Oekraïne wordt deze feestdag van de EU voortaan ook gevierd, alsof het al volwaardig lid is.

Van alle kanten stromen wapens, munitie en geld naar het geteisterde land, en het regent steunbetuigingen. We helpen „as long as it takes”, is het devies van de Amerikaanse president Biden, de Duitse bondskanselier Scholz, en andere regeringsleiders. Woorden die minister Kajsa Ollongren (Defensie, D66) ook ter harte heeft genomen, getuige een recente brief aan de Tweede Kamer: „De Oekraïense en Europese veiligheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden; het kabinet blijft Oekraïne daarom steunen zo lang als dat nodig is.”

Overvloedig solidariteitsvertoon dus, maar wel met een dubbele bodem. Want we zijn helemaal niet van plan om Oekraïne te steunen „zo lang als dat nodig is”. In ieder geval strekt die steun zich niet uit tot een rechtstreekse militaire confrontatie met Rusland als die noodzakelijk mocht zijn om Oekraïne op de been te houden. De indrukwekkende herbewapening van de NAVO in het afgelopen jaar is bovenal gericht op afschrikking, en op de collectieve verdediging van het eigen NAVO-territorium (Finland en mogelijk ook Zweden incluis) – niet op de bevrijding van Oekraïne, laat staan op een invasie van Russisch grondgebied.

De goedbedoelde vergelijking die Rutte maakte tussen Poetin en Hitler slaat hier de plank mis. Want de geallieerde strijd tegen Hitler richtte zich op de volledige uitschakeling van nazi-Duitsland, terwijl Rusland nu zorgvuldig – en letterlijk – door het Westen buiten schot wordt gehouden.

Slecht getrainde reservisten

Deze elementaire terughoudendheid is vanaf dag één van de oorlog leidend geweest voor de westerse inspanningen. Op dit punt hebben NAVO en Oekraïne duidelijk aan elkaar tegengestelde belangen. Zo gaapt er een aanzienlijke kloof tussen onze uitbundige steunverklaringen enerzijds, en anderzijds de bittere realiteit dat we een land dat nadrukkelijk door Brussel tot ‘onze Europese familie’ gerekend wordt, niet uit de brand zullen helpen als dat het onderspit mocht delven tegen Russische overmacht.

Er heerst veel optimisme over het lente-offensief van Oekraïne. Politieke en militaire leiders in het land twijfelen niet aan de overwinning, en die opvatting wordt ook in Europa gedeeld. Volgens het Britse ministerie van Defensie bestaat de Russische legermacht nu grotendeels uit „slecht getrainde reservisten” die „veelal beschikken over verouderd materieel”. Ongetwijfeld waar. Maar het is ook waar dat ditzelfde krakkemikkige Russische leger inmiddels vele tienduizenden slachtoffers heeft gemaakt, talloze stadswijken en dorpen in de as heeft gelegd, en nog steeds het overgrote deel van de veroverde gebiedsdelen bezet houdt.

En het is al eveneens waar dat de Russische luchtmacht nog behoorlijk intact is, dat de Russische reserves om de strijd voort te zetten legendarisch zijn, en dat humanitaire afwegingen in Moskou praktisch niet bestaan. Gevreesd moet worden dat de tot nu toe selectieve raketaanvallen op Oekraïense steden een massaler karakter krijgen. De Oekraïense president Zelensky heeft ondanks zijn optimisme al gerept van ‘Rotterdam’ en ‘Coventry’. Anderen noemen ‘Grozny’ en ‘Aleppo’ als metaforen van de verwoestingen die de oorlog nog brengen kan.

Valse hoop

Aan dit lijstje zouden we Srebrenica kunnen toevoegen. Ook tijdens de oorlog in de Balkan in de jaren negentig bestond er volop solidariteit in Europa met de belaagde Bosnische bevolking, en brede steun in de media en Tweede Kamer voor een Nederlandse bijdrage aan de VN-vredesmacht. Maar die bleek volledig machteloos toen in juli 1995 meer dan 8.300 moslimmannen werden weggevoerd en vermoord. Vertegenwoordigers van dezelfde westerse landen die het toen lieten afweten, staan nu in de rij om Zelensky te omhelzen. Haagse politici incluis.

Aan de behoedzaamheid van de NAVO kun je niks veranderen. Niemand zit immers te wachten op een nieuwe wereldoorlog. Maar om geen valse hoop te wekken bij de Oekraïense bevolking moeten de grenzen van de Europese solidariteit veel scherper worden afgebakend. En moet duidelijker worden gemaakt dat, anders dan Ollongren stelt, de Oekraïense en Europese veiligheid helemaal niet „onlosmakelijk” met elkaar verbonden zijn. Want ook als Kyiv wordt platgebombardeerd zitten we in Nederland nog steeds vredig op het terras. Net zoals in de zomer van 1995.

https://www.nrc.nl/nieuws/2023/06/01/as-long-as-it-takes-wees-eerlijk-over-steun-aan-oekraine-a4166088

woensdag 31 mei 2023

Hoe klimaatsceptici toch aanschuiven in het hoger beroep tussen Shell en Milieudefensie

Milieudefensie versus Shell

Ze lijken zo uit een Griekse tragedie te stappen: de twee gigantische, gespierde, gepantserde strijders die lijnrecht tegenover elkaar staan. Hun lansen kruisen elkaar. Op het ene schild staat ‘Shell’ geschreven, inclusief herkenbaar rood-geel schelplogo, op het andere ‘Milieudefensie’.

De tekening, gepubliceerd door de klimaatsceptische stichting Clintel, bevat ook een derde figuur. Een kleine strijder, zonder pantser of wapen, die klaarstaat om de arena te betreden en het gevecht te verstoren. ‘Clintel’ staat erbij geschreven, kort voor Climate Intelligence, de stichting rondom journalist en zelfverklaard ‘klimaatoptimist’ Marcel Crok.

Clintel staat al jaren bekend als de voornaamste en actiefste klimaattwijfelzaaiclub van Nederland. Crok geeft er in kleine oplages boeken uit met titels als Onzichtbare neprampen en verzonnen onheil, lanceerde een wereldwijde verklaring die de klimaatcrisis ontkent en publiceert artikelen waarin de Verenigde Naties ‘een kwaadaardige verspreider van desinformatie over klimaat’ worden genoemd.

Interveniëren in de rechtszaak

De tekening van de strijders slaat op het laatste project van Clintel: zich mengen in de ‘klimaatzaak van de eeuw’. Afgelopen najaar diende de stichting het verzoek in om mee te doen in het hoger beroep tussen Shell en Milieudefensie. Hoogstwaarschijnlijk gaat deze later dit jaar van start. Juristen wereldwijd volgen de zaak op de voet.

Ter herinnering: Milieudefensie klaagde Shell in 2019 aan, omdat de activiteiten van het oliebedrijf zouden bijdragen aan gevaarlijke klimaatverandering en de schending van mensenrechten. In een baanbrekend vonnis gaf de rechter Milieudefensie in 2021 gelijk, en oordeelde het dat Shell zijn uitstoot drastisch moet verlagen voor 2030, zowel in eigen activiteiten als bij klanten aan de benzinepomp. Shell kondigde direct aan in hoger beroep te gaan.

De zaak gaat over verplichtingen voor Shell. Zowel de milieuclub als het oliebedrijf zijn het eens over de gevaren van klimaatverandering. Beiden onderschrijven ook de Parijsdoelen, om de opwarming van de aarde tot maximaal 2, liefst 1,5 graden, te beperken. Clintel wil als derde partij in de rechtszaak ‘interveniëren’, om de rechter te overtuigen dat er helemaal geen klimaatcrisis is, met het doel dit vonnis te vernietigen.

Vorige maand vond in Den Haag de zitting plaats waar Clintel moest toelichten waarom het een plek verdient in het hoger beroep. Het was geen succes. De rechtbank wees Clintels verzoek af, aangezien Milieudefensie en Shell het eens zijn over klimaatverandering, en dit dus helemaal geen discussiepunt is voor deze rechtszaak.

Wel ging de rechtbank bij dezelfde zitting akkoord met het verzoek van een andere stichting. Ook de piepjonge stichting Milieu en Mens wilde meedoen in het hoger beroep. De stichting wilde ‘voegen’, zoals de juridische term luidt, niet vanwege twijfels over klimaatverandering, maar als ‘bezorgde energiegebruikers’. Het vonnis tegen Shell kan namelijk leiden tot hogere energieprijzen in Nederland, zegt de groep, waar de gewone burger of bakker flink door geraakt kan worden. Om deze burgers te beschermen, moet het vonnis vernietigd worden. Waar de rechter de tussenkomst van Clintel afwees, keurde hij het verzoek van Milieu en Mens wel goed. De stichting mag in het hoger beroep meestrijden aan de zijde van Shell, dat hier uiteindelijk ook akkoord mee ging.

Wie is deze stichting?

Juristen die de zaak volgen, zoals hoogleraar Elbert de Jong van de Universiteit Utrecht, fronsten even de wenkbrauwen. Op basis van de juridische argumenten lijkt het een weloverwogen beslissing van het Hof om de nieuwe stichting toe te laten. Wie is de stichting Milieu en Mens? “Ik heb er geen goed beeld van”, zegt De Jong. Ook milieujurist Edward Brans van advocatenkantoor Pels Rijcken had “tot voor kort nog nooit van ze gehoord”. Klimaatjurist Tim Bleeker zit met dezelfde vragen, vooral omdat hij opvallende gelijkenissen ziet tussen Clintel en Milieu en Mens. Zo is jurist Lucas Bergkamp, die op Twitter vraagtekens zet bij ‘het warmende effect’ van CO₂, zowel ‘adviseur’ van Clintel als van Milieu en Mens.

Bij nadere beschouwing lijkt het erop dat de stichting Milieu en Mens uit de koker van Clintel komt. In een bericht op LinkedIn van vorig jaar zegt Marcel Crok dat hij en Lucas Bergkamp ‘klimaatpolitiek via de rechter’ een ‘zeer ongewenste ontwikkeling in de democratische rechtsstaat’ vinden. Samen hebben ze ‘een plan bedacht om noodzakelijk tegengas te bieden’, vervolgt hij. ‘Het eerste deel van dat plan is vorige week gelanceerd’, schrijft Crok, verwijzend naar een video waar Lucas Bergkamp als ‘initiatiefnemer’ van Milieu en Mens wordt gepresenteerd, en waarin de jurist zijn zorgen over hoge energiekosten voor burgers uiteenzet.

Frappant is dat de huidige projectleider van Milieu en Mens in alle toonaarden ontkent dat klimaatsceptici Crok en Bergkamp betrokken waren bij de oprichting van de stichting. Ze hebben er “helemaal niks” mee te maken, zegt Frans van der Werf telefonisch. Van der Werf slaat in een vervolgmail een dreigende toon aan. Hij benadrukt dat het Milieu en Mens te doen is om bezorgde burgers en energiekosten, niet om het ‘klimaatdebat.’ Als de pers zijn stichting toch zou associëren met klimaat, dan beschouwt Van der Werf dit als ‘laster’. Ondertussen bevestigt Crok telefonisch dat hij en Bergkamp wel degelijk mede-‘initiatiefnemers’ van Milieu en Mens zijn.

Op dit moment zamelt Milieu en Mens geld in voor de juridische kosten om het hoger beroep voor te bereiden – de teller staat op ruim 40.000 euro, volgens Milieu en Mens gedoneerd door bezorgde burgers en ondernemers. Van der Werf denkt dat de stichting als derde partij net zoveel invloed kan hebben in de zaak als Shell en Milieudefensie. Maar hij plaatst er ook de kanttekening bij dat Milieudefensie “miljoenen aan subsidie” krijgt en dat Shell een miljardenbedrijf is. Als kleine stichting, gerund door vrijwilligers, zullen ze uiteraard een minder substantiële bijdrage leveren.

Vroeger was de aarde ook koud en warm?

‘Projectleider’ Frans van der Werf is normaal werkzaam als ‘business consultant’ – of ‘bedrijvendokter.’ “Ik kan een heleboel dingen niet”, zegt hij opgewekt, “maar wat ik wel kan, is projecten tot een goed einde brengen”, zoals dit project om het vonnis te vernietigen.

Hoewel Van der Werf vooral zegt te vrezen voor hoge energieprijzen voor burgers en kleine bedrijven, uit hij zich op sociale media sceptisch over de brede wetenschappelijke consensus dat huidige klimaatverandering vooral veroorzaakt wordt door de mens, en dat dit nadelige gevolgen heeft op onze manier van leven. Zo deelt hij op sociale media artikelen van de klimaatsceptische website ClimateDispatch.com, bijvoorbeeld eentje over dat de aarde 31.000 jaar geleden veel warmer was dan nu. De onderliggende boodschap: het is vroeger veel kouder en warmer geweest, en de CO₂-concentratie heeft daar weinig mee te maken.

Misleidend, zegt klimaatwetenschapper Joeri Reinders van de KlimaatHelpdesk, een platform tegen desinformatie over klimaatverandering. “We weten dat de aarde warmer was, dit kwam door variaties in de baan van de aarde rond de zon. We kunnen deze heel goed voorspellen en weten dus dat door die cycli de aarde nu langzaam zou moeten afkoelen.” Klimaatwetenschapper Detlef van Vuuren (Universiteit Utrecht) benadrukt dat er onder klimaatwetenschappers helemaal geen fundamentele discussie meer is over de vraag of CO₂ de aarde opwarmt – “dat station is allang gepasseerd”.

Toch deelt Van der Werf ook een artikel van de ‘CO2 Coalition’, een denktank gesponsord vanuit stichtingen gelieerd aan de fossiele industrie. Diens hoofdboodschap: CO₂ is goed is voor bomen en planten, meer CO₂ is beter en het is niet voldoende aangetoond dat CO₂ de aarde verwarmt. “Feiten inzake klimaatverandering”, twittert Van der Werf. “Misleidend”, zegt ook Reinders hier.

Ook andere betrokkenen bij Milieu en Mens gaan online in tegen breed geaccepteerde klimaatwetenschap. Oud-FvD’er Gert Reedijk is voorzitter van Milieu en Mens, en retweet een link naar een video van een Shell-fysicus die “kort en duidelijk” uitlegt dat “de causale link tussen CO₂ en klimaatverandering een illusie is.” Ria Caspers was eerder secretaris bij Clintel en nu bij Milieu en Mens. Ook zij twittert over ‘klimaathysterie.’

Opkomen voor de grote vervuilers

Dan is er nog Lucas Bergkamp, de prominentste klimaatsceptische jurist van Nederland. Crok noemt hem een van de drie initiatiefnemers van Milieu en Mens. Zelf schrijft de jurist op de rechts-conservatieve website Wynia’s Week dat hij ‘nauw betrokken’ is bij de stichting. Bergkamp reageert niet op een interviewverzoek van Trouw.

De afgelopen dertig jaar werkte Bergkamp als toonaangevend advocaat voor Hunton&Williams (nu Hunton Andrews Kurth), een Amerikaanse firma met een kantoor in Brussel. Volgens Bleeker staat het kantoor bekend als “de advocaat van de grote vervuilers”. Daarnaast was Bergkamp van 1997 tot 2005 bijzonder hoogleraar milieuaansprakelijkheidsrecht aan de Erasmus Universiteit. Volgens Bleeker kwam Bergkamp uitvoerig op voor mileubelastende bedrijven in zijn oratie, getiteld ‘De vervuiler betaalt dubbel.’

Jan Paul van Soest, die het boek De Twijfelbrigade (2014) schreef over klimaatsceptici, ziet Milieu en Mens als ‘klimaatsceptici in een ander jasje’. Tegelijkertijd benadrukt hij dat dit niet hoeft te betekenen dat hun zorgen over hoge energiekosten tactisch gekozen zijn. “Ik ga in mijn boek in op achterliggende oorzaken van klimaatscepticisme. Hun argumenten over klimaatwetenschap deugen niet, maar soms zijn de achterliggende zorgen legitiem. Het is begrijpelijk dat mensen zich zorgen maken over energieprijzen die hoger kunnen worden, en dat ze die zorgen uiten.”

De noodzaak van betaalbare energie

Voegen die zorgen over energieprijzen iets significants toe aan de argumenten van Shell? Die vraag leidt tot discussie onder deskundigen. Milieu en Mens draagt grofweg twee argumenten aan: het vonnis is slecht want de rechter is op de stoel van de wetgever gaan zitten, en het vonnis is slecht want benzine en gas worden duurder. Klimaatjurist Laura Burgers van de Universiteit van Amsterdam ziet weinig toegevoegde waarde, omdat Shell zelf continu bepleit dat de rechter te veel op de plek van de wetgever gaat zitten. Ook bepleitte Shell in de eerste rechtszaak zelf al de noodzaak om “betaalbare energie” te kunnen leveren.

Andere deskundigen, zoals De Jong, denken dat Milieu en Mens het feitelijke debat in de zaak vooral ‘complexer’ kan maken. De stichting probeert aan te tonen dat het vonnis voor Shell leidt tot hogere energieprijzen in Nederland, en dat is geen makkelijke rekensom. Want hoe betrouwbaar en geschikt is die informatie straks? “Voor de rechter wordt dit een uitdaging om te beoordelen.”

Zelfs als de conclusie is dat prijzen stijgen vanwege het vonnis, staat de rechter voor de vraag: doet dit ertoe? De Jong: “Hij zal dan een juridische afweging moeten maken over wat de kosten zijn van CO₂-reductie, en de kosten als je niet voldoende broeikasgassen reduceert. Ook dat is een moeilijke.” Aangezien de zaak tussen Milieudefensie en Shell al ingewikkeld genoeg is, heeft De Jong twijfels over de komst van Milieu en Mens. “Juridisch is het juist, maar de vraag is of dit wenselijk is, als het deze zaak feitelijk nog complexer maakt.”

Het algemeen belang dienen

Andere deskundigen juichen het toe dat Milieu en Mens mee gaat doen in de klimaatzaak. Zo benadrukt hoogleraar Kurt Deketelaere van de KU Leuven dat Nederland internationaal gezien ‘een buitenbeentje’ is in haar harde klimaatvonnissen. “In mijn ogen zijn de Nederlandse rechters van het padje af.” Als Milieudefensie zegt het algemeen belang te dienen, zegt de hoogleraar, dan mag Milieu en Mens dat ook doen.

De Vlaamse hoogleraar is ook zeer te spreken over Bergkamp. Hij noemt hem een van de beste juristen in zijn vakgebied van de afgelopen decennia. Bergkamp gaf op uitnodiging Deketelaere in het verleden geregeld gastcolleges in Leuven, en de Vlaamse hoogleraar heeft hem in die tijd “nooit op klimaatontkenning betrapt”.

Volgens energieanalist en oud Shell-medewerker Jilles van den Beukel van het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) zit er ook waarheid in het argument van Milieu en Mens. Het lijkt hem logisch dat energieprijzen stijgen als het westerse bedrijven moeilijker wordt gemaakt om in olie en gas te investeren. “Vorig jaar hebben we met gas gezien wat er kan gebeuren als de aanbodkant ineens wegvalt.” Shell verzorgt ‘slechts’ 2 procent van al het olie en gas wereldwijd, relativeert hij, maar tegelijkertijd scheppen klimaatvonnissen precedenten voor mogelijk zaken tegen andere energiebedrijven.

Suggestieve claims

Klimaatwetenschapper Reinders houdt vraagtekens bij de werkelijke intenties van Milieu en Mens. “Als de initiatiefnemers onwetenschappelijke claims doen op hun privé-pagina’s is dat nog tot daaraan toe”, zegt hij. Maar ook op de eigen website en via sociale media deelt Milieu en Mens suggestieve claims, zoals dat het VN-klimaatpanel IPCC klimaatverandering “te complex” noemt om te voorspellen. Een vertekende weergave van de blik van het IPCC over het modelleren van klimaatverandering, zegt Reinders. Milieu en Mens twittert ook dat media in 1961 nog schreven over het ‘verkoelende klimaat’, en in 1990 over het ‘opwarmende klimaat’, met een wantrouwige emoji erbij.

Die ‘werkelijke intenties’ maken voor de rechter straks niet uit – in de rechtszaal gaat het puur over de juridische waarde van argumenten. Ergens is dat ook geruststellend, stelt jurist De Jong. “Voor de wet maakt het niet uit of iemand de rechter aanstaat of niet.”

Het is nog onduidelijk hoeveel invloed Milieu en Mens straks op het hoger beroep gaat hebben. De stichting maakt de zaak volgens de verschillende juristen extra spannend. Bleeker noemt het hoe dan ook “opzienbarend” dat Milieu en Mens gaat meedoen. “Ik heb in een milieuzaak nooit eerder gezien dat een derde, sceptische partij zich ertussen werkt.”

Hoe reageren Shell en Milieudefensie op het voegen van Milieu en Mens?

Milieudefensie vindt het voegen van de derde partij ‘jammer’, vooral omdat dit tot vertraging leidt. Zo had de regiezitting eigenlijk in maart plaats moeten vinden. Die is uitgesteld naar juni. ‘Onwenselijk’, zegt Milieudefensie, kijkend naar de urgentie van het klimaatprobleem. Daarnaast zet de milieuclub vraagtekens bij het verschil tussen Clintel en Milieu en Mens, dat ook haar ‘niet altijd duidelijk is.’

Shell, dat uitgesproken tégen de tussenkomst van het klimaatsceptische Clintel was, lijkt eveneens niet te staan springen om de komst van Milieu en Mens. Hoogleraar De Jong vermoedt dat Shell liever zelf de regie houdt. Tegelijkertijd ging Shell niet in verweer tegen de goedkeuring van voegen. Een woordvoerder van Shell zegt dat het bedrijf het uiteindelijke oordeel van de rechter ‘respecteert’, en wil verder niet ingaan op vragen.

https://www.trouw.nl/duurzaamheid-economie/hoe-klimaatsceptici-toch-aanschuiven-in-het-hoger-beroep-tussen-shell-en-milieudefensie~bc2f3b17/#:~:text=De%20'klimaatzaak%20van%20de%20eeuw,het%20hoger%20beroep%20van%20Shell.