Gelekte verhoren in zaak-Arib roepen nieuwe vragen op over de rol van Vera Bergkamp
Drie jaar geleden vertrok oud-Kamervoorzitter Khadija Arib nadat schadelijke informatie over haar was gelekt. Uit geheime verhoren in handen van de Volkskrant blijkt dat haar opvolger Vera Bergkamp daarin een grotere rol heeft gespeeld dan gedacht.
O
ud-Kamervoorzitter Vera Bergkamp blijkt intensief contact te hebben gehouden met twee ambtenaren die formeel worden verdacht van het lekken van schadelijke informatie over Bergkamps voorganger Khadija Arib.
Maandag vergadert het huidige dagelijks bestuur van de Tweede Kamer over de vraag of de rol van Bergkamp nader moet worden onderzocht. Daartoe kan alleen door de Tweede Kamer worden besloten. Het lekken van ambtsgeheimen is strafbaar, maar het OM is niet bevoegd om de rol van Bergkamp te onderzoeken omdat ze ten tijde van het lek politicus was. Justitie heeft inmiddels wel vragen over haar betrokkenheid, blijkt uit een reeks verhoren van de Rijksrecherche, die in handen is van de Volkskrant.
Op 28 september 2022 bracht NRC het nieuws naar buiten dat Arib (PvdA) in een anonieme brief werd beticht van grensoverschrijdend gedrag tijdens haar Kamervoorzitterschap (2016-2021). Haar opvolger Bergkamp (D66) besloot daarna met het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer een officieel onderzoek naar Arib te beginnen. Nog voordat de oud-Kamervoorzitter hierover geïnformeerd kon worden, lag het nieuws al op straat.
Alles over politiek vindt u hier.
Inmiddels is Arib grotendeels vrijgepleit door een extern onderzoek naar de beschuldigingen. Het OM is een onderzoek gestart naar het lek. Daarin zijn twee verdachten in beeld gekomen: Bergkamps voormalige woordvoerder, Sonja K., en de voormalig directeur huisvesting van de Kamer, Jaap van R.
Veelvuldig contact met verdachten
Uit het strafdossier blijkt dat Bergkamp niet aan de Rijksrecherche heeft kunnen uitleggen waarom zij zowel vlak voor als na het lek belde met haar directeur huisvesting. Die avond speelde er niks urgents op dat vlak. Toch belde Bergkamp tweemaal met Van R., vlak voordat het nieuws lekte naar NRC.
Dertien minuten na de publicatie, die als een bom insloeg in politiek Den Haag, was hij ook de eerste persoon met wie Bergkamp belde. Van R. onderhield ondertussen nauw contact met NRC.
Dat contact kon zij niet goed verklaren, blijkt uit een verhoor van 21 juni 2023. Datzelfde gold voor het telefoonverkeer de volgende ochtend tussen haar en Van R., zo is te lezen in het strafdossier.
-Rijksrecherche: Het lijkt dat je dat (zelf) ook niet logisch vindt?
-Bergkamp: Nee. (...)
-Rijksrecherche: De volgende ochtend, dat is dus 29 september, bel je om 07.22 uur eerst met je woordvoerder Sonja K. Vervolgens belt Sonja naar Jaap. En dan bel jij ook naar Jaap, dan belt Jaap ook naar Sonja. En om 08.17 belt Sonja weer met jou.
-Bergkamp: ‘Ja. Wat zien we hier gebeuren? Geen idee. Ik weet niet waarom Jaap hier zo in de picture is (…) Het verbaast mij in die zin ook.’
Vijf keer gebeld
Ook blijkt dat Bergkamp geen opheldering heeft kunnen verschaffen over haar contact met haar woordvoerder K. op de avond van het lek. Bergkamp verklaarde in haar eerste verhoor op 29 november 2022 tegenover de Rijksrecherche dat zij ‘niet heeft gesproken met haar woordvoerder over de zaak-Arib voordat duidelijk werd dat er gelekt was’.
Inmiddels heeft K. in de rechtszaal echter verklaard dat zij elkaar eerder op de dag wel degelijk even in de wandelgangen spraken over Arib. Uit belgegevens blijkt bovendien dat Bergkamp vlak voordat het nieuws lekte tot vijfmaal toe – om 15.51 uur, 18.21 uur, 18.24 uur, 19.59 uur en 20.06 uur – telefonisch contact had met K. Dit was ruim voordat NRC om 20.37 uur het nieuws bracht.
K. verzon smoes
Bergkamp, die woensdag niet direct bereikbaar was voor een reactie, verklaart tegenover de Rijksrecherche dat ze geen idee heeft waar die gesprekken over gingen, maar ‘het kan ook iets sociaals zijn geweest, iets van: hoe gaat het’.
Het bevreemdt de Rijksrecherche echter dat K. tussen al die gesprekjes door steeds belde met NRC. Zij was toen al met een ‘smoes’ vertrokken van haar werk, omdat ze naar eigen zeggen dringend naar haar zieke dochter in Utrecht moest. Inmiddels heeft zij toegegeven dat dit niet de waarheid was.
In werkelijkheid ging ze naar Amsterdam, waar haar telefoonsignaal werd opgepikt door een zendmast vlak bij het NRC-gebouw. Direct daarna begon haar belronde met Bergkamp en de krant.
Mailtjes gewist
Ook de gewiste mailtjes van Bergkamp aan verdachte K. roepen vragen op bij de Rijksrecherche. Zo stuurde Bergkamp tot tweemaal toe een geheim advies van de landsadvocaat door naar haar woordvoerder. Daarna vroegen Bergkamp en de hoogste ambtelijke baas van de Kamer haar om deze mails te wissen.
Bergkamp wiste ze zelf ook. Ze zou bezorgd zijn geweest over de ‘kwetsbaarheid van digitale informatie’. Enkele dagen later citeerde NRC uit het geheime document van de landsadvocaat.
Daarnaast blijkt uit het strafdossier dat Bergkamp ook de appjes wiste tussen haar en K. en Van R.
Anonieme briefschrijver
Een opmerkelijk nieuw feit uit het strafdossier is dat lekverdachte Van R. niet alleen een van de topambtenaren was die in 2022 aandrong op het onderzoek naar Arib, maar zelf ook een van de opstellers blijkt van een doorslaggevende brief.
Het dagelijks bestuur (presidium) van de Tweede Kamer besloot in september 2022 tot een onderzoek na ontvangst van een anonieme brief, waarin werd gerept over grensoverschrijdend gedrag van Arib. In een cruciale vergadering beaamden enkele topambtenaren, onder wie Van R., dat zij deze klachten herkenden.
Juist die aanvullende verklaring van de ambtelijke top gaf voor het presidium de doorslag om het onderzoek te beginnen, want een anonieme brief alleen vond het bestuur niet genoeg. Van R. zei niets over zijn betrokkenheid bij de anonieme melding.
Donderdag oordeelt rechtbank
Arib heeft altijd volgehouden dat zij dacht dat er sprake was van een complot van de ambtelijke top en Bergkamp om haar te beschadigen. Ze sprak destijds van een ‘dolksteek in haar rug’ en vertrok na 25 jaar met slaande deuren uit de Tweede Kamer.
Donderdag krijgt K., de eerste verdachte in de zaak, van de rechtbank Den Haag te horen of zij schuldig is aan het lekken van geheime informatie. Maandag zal het huidige dagelijks bestuur van de Kamer, onder leiding van voorzitter Martin Bosma, laten weten of het ook de rol van Bergkamp en enkele topambtenaren wil laten onderzoeken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.