‘Alarmerende situatie’: Braziliaanse virusvariant drie keer dodelijker voor twintigers
Braziliaanse epidemiologen slaan alarm. Nadat de Braziliaanse coronavirusvariant ‘P1’ opdook in het zuiden van het land, schoot de sterfte onder volwassenen onder de 60 jaar er opeens omhoog. Een sterke aanwijzing dat de variant juist voor jongere leeftijdsgroepen gevaarlijker is, aldus de wetenschappers.
Intussen heeft de P1-variant zich ook in ons land gevestigd, blijkt uit cijfers die het RIVM dinsdag bekendmaakt. Tot voor kort hadden alle P1-virussen die in ons land werden aangetroffen nog een aantoonbaar lijntje met het buitenland. Nu is daarvan geen sprake meer.
In Brazilië ligt het overlijdensrisico van de nieuwe variant bij dertigers, veertigers en vijftigers ongeveer tweemaal zo hoog als bij het ‘klassieke’ virus, becijferen de wetenschappers in een net online gezette voorpublicatie.
Bij twintigers is de sterfte zelfs drie keer zo hoog. Dat zijn overigens nog steeds geringe kansen: in Brazilië neemt het overlijdensrisico bij een al zieke covidpatiënt - dus niet iemand die slechts positief is getest - van in de twintig toe van 1 op 2.500 tot ongeveer 1 op 770.
Niettemin is er volgens de wetenschappers sprake van een ‘alarmerende’ situatie, omdat de variant ook anderhalf tot twee keer zo besmettelijk is als eerdere versies en minder gevoelig lijkt voor vaccins. In de Braziliaanse stad Manaus kwam al aan het licht dat de variant natuurlijke weerstand tegen corona overwint: van wie al corona heeft gehad, kan 25 tot 61 procent opnieuw geïnfecteerd raken met de variant. In enkele gevallen verliep zo’n herinfectie ernstig.
‘Zorgelijk’, maar geen reden tot paniek, reageert viroloog Marion Koopmans desgevraagd. ‘Deze signalen zijn er, maar de informatie die we krijgen, is ook nog erg fragmentarisch.’ Bovendien is de situatie in Brazilië niet zonder meer te vertalen naar die in Europa, benadrukt Koopmans. ‘Dit is nog maar één, vroege studie’, reageert ook RIVM-viroloog Chantal Reusken. ‘Harde data zijn schaars.’
Een per maand
Ook in ons land duikt de P1-variant bij steekproeven in de teststraten steeds vaker op. Tot dusver gebeurde dat mondjesmaat: één waarneming in januari, één in februari. Maar eind februari vond men er opeens twee, begin maart vijf en een week later nog wat meer, zal het RIVM dinsdag bekendmaken. ‘Ik vind deze toename zorgelijk’, zegt Reusken.
In de zuidelijke Braziliaanse provincie Paraná was het aantal coronagevallen begin dit jaar net aan het afnemen, toen de variant er opdook. Binnen enkele weken tijd maakte P1 al meer dan tweederde uit van alle gemelde infecties. Daar bovenop zagen epidemiologen dus een ‘plotselinge toename in de sterfte per ziektegeval’, aldus de wetenschappers.
Dat zou hem zelfs nog wat gevaarlijker maken dan de ‘Britse variant’, B.1.1.7, die in ons land inmiddels dominant is. Ook van die variant is inmiddels duidelijk dat besmetting ermee vaker tot ziekenhuisopname en sterfte leidt, al is het verschil minder groot dan bij de Braziliaanse mutant.
Andere uitsteeksels
Net als andere virusmutanten heeft de P1-variant iets andere uitsteeksels, waardoor antistoffen hem minder goed kunnen vastpakken. Bovendien heeft hij een wijziging ondergaan, waardoor hij gemakkelijker cellen binnendringt en dus besmettelijker is. Epidemiologen nemen aan dat dit ook de reden is waarom hij gevaarlijker is: meer virus in de cellen betekent immers een zwaardere aanslag op het lichaam.
Het blijft nog even afwachten in hoeverre bestaande vaccins vat hebben op de variant, vertelt desgevraagd vaccinoloog Cécile van Els (RIVM, Universiteit Utrecht). In het laboratorium ziet men weliswaar dat het gemuteerde virus zich beter kan ontworstelen aan door vaccins opgewekte antistoffen. Daarmee is alleen nog niet gezegd hoe dat in het echte leven gaat, aldus Van Els.
‘Het hoeft niet zo te zijn dat de werkzaamheid van vaccins meteen minder wordt. Vaak kun je wel wat verlies van de hoeveelheid werkzame antistoffen hebben’, zegt Van Els. ‘En in het echt heb je nog de bescherming van T-cellen, die als een bezemwagen geïnfecteerde cellen opruimen. Dat kan voorkomen dat een infectie zich dieper in de luchtwegen verspreidt.’
Muizenwereld
De variant geeft te denken over het uitstellen van de tweede prik, vindt Koopmans: een noodgreep die men overweegt – en bij één vaccin al toepast – om met weinig vaccins zo veel mogelijk mensen te beschermen. ‘Maar met dit soort varianten wil je ook zo snel mogelijk op een zo hoog mogelijke hoeveelheid antistoffen zitten’, vindt Koopmans. ‘Dit zijn wel virussen waarmee we rekening moeten houden.’
De Braziliaanse variant heeft overigens nog een curieuze eigenschap: behalve mensen zijn ook muizen er bevattelijk voor. Vervelend, want het kan betekenen dat het virus kan onderduiken in de muizenwereld, aldus de Franse onderzoekers die dit ontdekten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.