dinsdag 1 oktober 2024

Na BR-319 is het afsterven van de Amazone richting savanne niet te stoppen....

 Column

Na BR-319 is het afsterven van de Amazone richting savanne niet te stoppen. Daarna, tja…ach...

                                  

G

eweldig nieuws toch voor de Nederlandse economie: de moeilijk begaanbare route tussen Manaus en Porto Velho wordt vervangen door 900 kilometer glanzend zwart asfalt. Eeuwenlang legden mensen en spullen die tocht over water af. Grote stoomboten voeren in de 18de eeuw over de Madeira, maar nu staat het water in de rivier te laag. Over de autoweg BR-319 kunnen goederen die Nederland massaal importeert, straks makkelijker, sneller en goedkoper naar de grote haven van Manaus, en vandaar over de Amazone naar de Atlantische Oceaan.

Zoals de Madeira opdroogt, zo verdroogt heel het Amazonegebied. Elk jaar valt minder regen. Onderzoekers en journalisten die zich ondanks bedreigingen diep in het grootste regenwoud wagen, noteren jaar in jaar uit massale bosbranden, houtkap en nieuwe mega-arealen soja en oliepalm. Nu heeft de aarde een magistraal reguleringssysteem, waarbij bomen zelf regen aantrekken. Massale verdamping van water via bladeren, de transpiratie, creëert een vochtige omgeving die regenwolken maakt. Bovendien koelt die transpiratie de lucht af, waardoor de luchtdruk daalt en regenwolken van elders naar het lagedrukgebied stromen. Hoe minder bomen, hoe minder regen.

Haar ondoordringbaarheid is voor de jungle een harnas. De grootste snelweg door de Amazone maakt het woud begaanbaar voor veeboeren, sojaboeren goudzoekers en houtkappers. Weer is de som simpel: meer wegen leiden tot meer ontbossing – naar verwachting een vervijfvoudiging, dus veel minder bomen met nog veel minder regen. Zuid-Amerika-onderzoeker Pitou van Dijck in Nieuwsweekend: ‘Als je de toekomst veilig wil stellen, dan zijn wegen de snelweg naar de ondergang.’

Nederland is volgens het CBS de grootste EU-importeur van producten die bijdragen aan ontbossing: soja, palmolie en cacao. Tweede importeur zijn we van hout en rund van buiten de EU. De meeste van die goederen haalt Nederland uit Brazilië.

Na het aantreden van de Braziliaanse president Lula daalde de houtkap die onder zijn voorganger Jair Bolsonaro gierend was toegenomen. Maar het land wordt deels geregeerd in deelstaten, en daar zitten Bolsonaro’s mannen nog. Bovendien helpt de weg door de Amazone ook Lula aan meer werkgelegenheid. Volgens wetenschappers brengt BR-319 de Amazone voorbij het kantelpunt. Daarna is het afsterven richting savanne niet meer te stoppen. Daarna, tja…ach, de mens…

Er wordt van de mens wel gezegd dat die de grootste vijand is van het andere leven op aarde, maar dat is niet per definitie zo. Inheemse volkeren weten zich deel van het geheel van al het leven, en de meeste gedragen zich ernaar. Hoewel ze slechts 5 procent vormen van de wereldbevolking, zouden inheemse gemeenschappen gebieden beheren waar ruim de helft (sommigen zeggen 80 procent) van de resterende biodiversiteit aanwezig is. Het diepe besef dat zonder gezonde bomen en zonder gezonde bodem de mens geen leven heeft, maakt ze behoedzaam. Daarom dat onderzoeker Pitou van Dijck voorstelt om in de Amazone inheemsen te helpen aan vliegtuigjes en drones om hun land te beschermen.

De mens wordt pas een vijand van het leven als hij allereerst koerst op economisch gewin. Zo bezien is de oversteek van soja, palmolie en hout van Brazilië naar Nederland niet zo gek anders dan de lucratieve handel in de 17de eeuw. Nederland had toen in Brazilië (en later in Suriname) een kolonie vanwege de woekerwinst in suiker. Mensen werden uit Afrika geroofd en de Atlantische Oceaan overgevaren. Vierhonderd jaar later is er weer een oversteek van schande. Onze economie importeert de dood van de Amazone.

Over de auteur
Marcia Luyten is journalist en columnist van de Volkskrant. Luyten presenteerde Buitenhof en werkte zes jaar in Afrika. Ook schreef ze onder meer Het geluk van Limburg en de biografie Moederland, de jonge jaren van Máxima Zorreguieta. Columnisten hebben de vrijheid hun mening te geven en hoeven zich niet te houden aan de journalistieke regels voor objectiviteit. Lees hier de richtlijnen van de Volkskrant.

https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/na-br-319-is-het-afsterven-van-de-amazone-richting-savanne-niet-te-stoppen-daarna-tja-ach~be881e5c/

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.