Het Binnenhof is nog niet van Thierry Baudet af, zo laten twee boeken over de opkomst van Forum voor Democratie zien.
Op een mooie junidag in 2018 vaart er een feestelijke optocht van bootjes door de Amsterdamse grachten. Op een ervan staat Thierry Baudet, wijdbeens, in een soort piratenpak. Een zwarte driehoekige hoed siert z’n hoofd. Op een andere boot, gekscherend de opiniemakersboot genoemd, zit Chris Aalberts. Hij is in het gezelschap van Sid Lukassen, schrijver van boeken over ‘cultuurmarxisme’, Esther Voet van het Nieuw Israëlietisch Weekblad en Leonard Ornstein, ‘Buitenhof’-redacteur en biograaf van Pim Fortuyn. Achter het roer zit presentator Jort Kelder, die in de begindagen van Forum met Baudet het burgerinitiatief over de invoering van de euro organiseerde. Op de andere boten borrelen onder meer blokkeerfriezin Jenny Douwes en Baudets vriend Geerten Waling gezellig mee met het partijbestuur en jonge deelnemers van Forums Zomerschool.
Aalberts schildert deze scène in zijn boek De partij dat ben ik – De politieke beweging van Thierry Baudet. Al varend vraagt hij zich af waarom hij is uitgenodigd. ‘Ben ik ook onderdeel van deze beweging? Wat doen we hier? Is dit het begin van de maatschappelijke beweging die Baudet al langer aankondigt?’
De boottocht is een van de vele evenementen die Forum in die periode voor leden en sympathisanten organiseert. De partij is nog een start-up, zoals ze het zelf noemt, een organisatie op zoek naar succes. Een mediabedrijf met een politieke tak, in de woorden van Henk Otten. De boottocht is een scharnierpunt. De tijd van borrellezingen waarmee Forum als denktank furore maakte is voorbij. De partij staat aan het begin van een succesvolle campagne die zal leiden tot de historische winst bij de Provinciale Verkiezingen van maart 2019.
Borrellezingen in ‘het keldertje’
Het is de kracht van Aalberts’ boek dat hij bij de opkomst van de politieke beweging Forum op elk moment ‘in de boot’ zit. Als verslaggever van The Post Online volgt hij Baudet vanaf de eerste borrellezingen in het ‘keldertje’ – in werkelijkheid een groot souterrain - aan de Herengracht. Hij bezoekt tientallen borrels, raadsvergaderingen, provinciale en gemeenteraadsdebatten en ledenbijeenkomsten. Dat levert veel uitspraken van de partijkopstukken en interessante waarnemingen uit de eerste hand op.
Een mooi voorbeeld is de reactie van het Forumpubliek op de lezing van de Tsjechische oud-president Václav Klaus op de sterfdag van Pim Fortuyn in 2019. Eerst is er luid applaus als de Tsjech de EU aanvalt, maar de zaal valt stil als Klaus een felle preek houdt tegen seksuele vrijheid en homoseksualiteit. Aalberts maakt zo in één scène duidelijk hoe het wringt tussen de liberale ideeën en de felheid waarmee Baudet westerse waarden verdedigt tegen de, in zijn ogen, aanval daarop door migranten, en de streng conservatief-christelijke stroming waar hij tegenaan schurkt.
Omdat Aalberts boeken schreef over de PVV en over de opkomst van rechtse partijen (De Puinhopen op rechts, met Dirk-Jan Keijser) wordt hij zelfs een keer gevraagd voor een training van Forumvrijwilligers, een paar maanden nadat Baudet en Theo Hiddema in de Tweede Kamer zijn verkozen. Het onderwerp is bijna ironisch te noemen in het licht van de latere partijscheuring, waarvan de eerste tekenen zich al aandienen. Baudet wil dat Aalberts de nieuwe leden duidelijk maakt hoe problemen bij de opbouw van een partij zijn te voorkomen. Ondertussen kost het die zomer ‘manager’ Henk Otten steeds meer moeite de ‘artiest’ Baudet in het gareel van de rechts-liberale middenpartij te houden die Otten voor ogen heeft.
Waarom prikken de leden niet door zijn verdraaide feiten heen
Zijn zichtbare aanwezigheid maakt van Aalberts een bekende binnen de partij, mede vanwege zijn kritische reportages in The Post Online. Die nabijheid heeft een prijs. Soms kost het de auteur moeite te begrijpen waarom de rest van de aanwezigen op de vele bijeenkomsten niet zien wat hij ziet. Waarom gaan de leden akkoord met nul komma nul inspraak, waarom prikken ze niet door Baudets verdraaide feiten heen?
Aalberts krijgt het antwoord niet van de vaak niet met naam genoemde leden die hij spreekt. Dat maakt zijn analyse ietwat onbevredigend. En hij betaalt ook persoonlijk een prijs, wanneer de gramschap van Baudet en zijn achterban zich ook tegen hem keert.
Aalberts krijgt op een bijeenkomst te maken met intimidatie en ontvangt bedreigingen op sociale media van de Forum-achterban. Baudet en vertrouwelingen als Kamerlid Theo Hiddema, de senatoren Paul Fentrop, Paul Cliteur en voorzitter van de jeugdbeweging JFvD Freek Jansen weigeren medewerking aan het boek.
‘Ik ben de baas, ik ben de baas!’
Dat laatste heeft Aalberts gemeen met twee andere auteurs die zich het afgelopen jaar op Baudet storten. Vrij Nederland-collega’s Mischa Cohen en Harm Ede Botje richten zich in Mijn meningen zijn feiten – De wording van Thierry Baudet meer op de intellectuele en ideologische ontwikkeling van Baudet dan op zijn beweging. Net als Aalberts praten ook zij wel met mede-partijoprichter Henk Otten en diens getrouwen, die in de zomer van 2019 met veel rumoer de partij verlieten.
Dat levert uiteraard smakelijke anekdotes, zoals over de keer dat Baudet bij onenigheid ineens riep: ‘Ik ben de baas, ik ben de baas!’ Maar ze vullen dit aan met een hele rij familieleden, (voormalige) vrienden en mensen die Baudet meemaakten op de universiteit en bij de NRC waar hij columnist was. De duiding van de intellectuele bronnen van Baudets ideeën werken Botje en Cohen beter uit en vertellen ze fraai in korte, krachtige hoofdstukjes.
Wat beide boeken met hun vele details overtuigend laten zien, is de radicalisering van de politicus Baudet. Als er ophef ontstaat over een retweet of een ontmoeting met omstreden figuren uit rechts-extreme kringen weet Baudet dat meestal te pareren door zich op de vlakte te houden, te ontkennen of met argumenten te komen dat hij ‘andere inzichten’ wil onderzoeken. In boekvorm gegoten springt het patroon van zijn voorkeuren daarentegen in het oog. Zeker sinds de breuk met Henk Otten geeft niemand in zijn directe omgeving hem nog tegengas.
Zijn aanhang lijkt dit niet te deren. Ook dat is iets wat blijft hangen na het lezen van deze boeken. Baudet mag dan onberekenbaar zijn en voor veel andere partijen geen optie om mee te besturen, de ideeën waarop hij voortborduurt over migratie, weerstand tegen de EU en een romantisch-nationalistische kijk op geschiedenis en maatschappij hebben een vaste plaats verworven in het kiezerslandschap.
https://www.trouw.nl/cultuur-media/de-radicalisering-van-de-politicus-baudet~b49a8fd8/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.