De Kwestie : Moet men zich als ZZP’er verzekeren of sparen? (NRC d.d. 23-01-2013)

Robert_Bleeker  23 januari 2013

1. Natuurlijk bestaan in onze maatschappij, verschillende  te onderscheiden groepen ZZP-ers, want niet iedereen die besluit, om afscheid te nemen van het traditionele werknemers-loondienst-verband, en over te stappen, naar het format van individuele zelfstandige, heeft daarvoor dezelfde motieven.

2. Daarnaast bestaat dit type ondernemer al sinds mensenheugenis in de vorm van de aloude freelancer, dat in sommige sociaal-economische sectoren - als de commerciële creatieve, ondersteunende en de advies-sectoren - in de loop der tijd bijna is geworden tot de uitdrukking van een soort filosofische levenshouding.

3. Een levenshouding, die onder meer noodzakelijk wordt geacht, om de juiste inspiratie en/of de juiste drive te genereren.

4. De do's en don'ts op verzekeringsgebied en aanpalende zaken binnen de levenswereld en het werkterrein van de freelancers-categorie zijn inmiddels vrijwel geheel uitgekristalliseerd en worden vaak aan de opeenvolgende generaties doorgegeven.

5.  Echter, de nieuwste lichting ZZP sterren aan het economische firmament lijkt een onevenredig grote component van zogenaamde economische gelukzoekers in haar midden te tellen.

6. Opgegroeid in de individualiserings-golf van de jaren tachtig en negentig - en daardoor minder bereid om de opbrengsten van hun arbeid te delen met de rest van de maatschappij (lees : anti verplichte premie en belastingafdracht), en aangetrokken tot de neo-liberale filosofie van "ieder voor zich en niemand voor ons allen" en fel anti-solidariteitsbeginsel - zagen zij in de ZZP formule de kans van hun leven, om relatief snel tot een spectaculaire inkomensstijging c.q. een majeure vermogensaanwas te geraken.

7. Of die categorie zich - in tegenstelling tot de aloude gepokt en gemazelde freelancer, die overigens vaak wel een relatief goed gevulde orderportefeuille kende in de zin van langlopende project-overeenkomsten - op het moment van het overstap-besluit, wel voldoende realiseerde, wat het ondernemerschap eigenlijk in essentie inhield - onafhankelijkheid als levensdoel en het vinden van inspiratie in het overwinnen (transformeren) van problemen - waag ik voor een groot aantal van de nieuwe avonturiers te betwijfelen.

8. Niet alleen heeft men vaak geen benul van het acquireren van opdrachten, van het opzetten van netwerken, teneinde reclame te maken voor hun specifieke product en/of commerciële vaardigheid, van het plannen van (de uitvoering van) projecten, van het organiseren van werkruimte, van het onderhandelen en het opstellen van contracten met opdrachtgevers en leveranciers en het opzetten en onderhouden van de basis-administratieve verplichtingen , maar heeft men in veel gevallen ook weinig affiniteit met instituties als bijvoorbeeld de belastingdienst en ambtelijke vergunningverleners en maakt men daarnaast ook vaak de basis-fout, door handels- c.q. bedrijfsgeldstromen en prive-geldstromen door elkaar te laten lopen.

9. (Vrijwillige) Verzekeringen wordt door deze categorie daarentegen vaak gezien als een van de belangrijkste bronnen van inkomsten : 

Besparen op verzekeringen - zo wordt namelijk vaak geredeneerd - levert financieel voordeel op, doordat het verzekeringsdeel, hetzij in eigen zak wordt gehouden, hetzij niet of in mindere mate wordt doorberekend in de aanneem-prijs van een project.

10. Op die manier probeert men een ander mechanisme - dat vaak niet was ingecalculeerd bij de beslissing om solitaire ZZP-er te worden - de baas te worden, namelijk dat van de concurrentie op prijs (naast de concurrentie op qualiteit en/of levertijd).

11. Men verlaagt dus kunstmatig de uurprijs, dan wel de aanneemsom, door bewust geen verzekeringen af te sluiten, maar neemt daarmee tegelijkertijd het risico, dat wanneer men bijvoorbeeld tijdelijk of permanent arbeidsongeschikt raakt, het inkomen geheel wegvalt, maar de kosten / vaste (bedrijfs- zowel als private) lasten (deels) wel gewoon door blijven lopen.

12. Naast die laatstgenoemde categorie ZZP-ers nu, heeft zich de afgelopen jaren een andere categorie aangediend en dat zijn de ZZP-ers uit (voornamelijk) de bouw- en constructie-sector : 

Zij - veelal lager opgeleide vaklieden - namen ontslag bij hun werkgever en verhuurden zich vervolgens in hetzelfde beroep weer terug, als zelfstandigen, aan diezelfde werkgever.

13. Dat leek - financieel gezien - natuurlijk in eerste instantie zowel voordelen voor de werknemer, als voor de werkgever op te leveren.

14. Problemen ontstonden echter op het moment, dat rond 2007 - met het uiteenspatten van de mondiale krediet-bubble, waarmee onze economisch groei jarenlang was gefinancierd - de hoogconjunctuur instortte en plaats maakte voor een snel aanzwellende recessie (met depressieve randen).

15. De ZZP-er, die in de economische hoogtij dagen, op grootse wijze had weten te profiteren van een krappe arbeidsmarkt, zag zich in no-time geconfronteerd met de gevolgen van de majeure mondiale economische krimp : 

Wegvallen van opdrachten en - vanwege de afwezigheid van de gebruikelijke werknemers-verzekeringen en het nalaten van het doen van reserveringen (soms inclusief de noodzakelijke reserveringen voor de belastingafdracht en/of het misbruiken / verkeerd gebruiken van de (tijdelijk belastingvrije) fiscale aftrekregeling oudedags-voorzieningen) - daardoor het wegvallen van het inkomen.

16. In al die gevallen, dat de ZZP-er ook nog eens majeure verplichtingen was aangegaan in het persoonlijke levenssfeer - aanschaf woning en anderszins - doemden al snel weinig aantrekkelijke faillissement-scenario's op en zag men zich uiteindelijk aangewezen op het aanvragen van een bijstandsuitkering, als last-resort sociaal- en financieel vangnet.

17. De meest recente ontwikkeling op de ZZP-markt is die, waarin veel bedrijven uit de bouw- en constructie sector, bewust op een faillissement aansturen - teneinde relatief snel toegang te krijgen, tot de benodigde ontslagvergunningen - om daarna ongestraft een doorstart te kunnen maken en een deel van de ontslagen werknemers weer in te huren als ZZP-er : 

Minder premie-afdracht (geen werkgevers- en werkemersdeel), inschrijven op projecten tegen lagere biedingen / inschrijvingen (indien al niet wordt samengewerkt in illegale frauduleuze prijsafspraken- en project-verdelingskartels) en geen sociaal plan, wanneer op een gegeven moment, geen gebruik meer wordt gemaakt van de diensten van de ZZP-er.

18. Een van de gevolgen van deze ontwikkeling is, dat wij - bovenop de vigerende coalitie-afspraken over ingrijpende arbeidsmarkt-hervormingen - een toenemende koude sanering van de arbeidsmarkt-verhoudingen kunnen waarnemen :

De werkgever (en de haar vertegenwoordigende organisaties) kan immers - met een verwijzing naar het alternatief van de ZZP-constructie - de werknemers tijdens arbeidsvoorwaarden-onderhandelingen, dwingen tot het accepteren van tal van substantiële verminderingen van verworven (lees : Vaak met behulp van langdurige strijd en grote opofferingen verkregen) sociale zekerheden.

19. Dat verschijnsel leidt natuurlijk weer onherroepelijk tot arbeidsmarkt-verdringing door ZZP-er, en het afschaffen van c.q. korten op vitale werknemers-rechten.

Dan abstraheer ik in dit verband kortheidshalve nog even van het armzalige, weinig perspectief-volle bestaan van de buiten-categorie neo-ZZP-ers, die door over-ambitieuze, target-gevoelige semi-overheidsinstanties als het UWV, op cynische wijze, en gelardeerd met wat slecht-doordachte overgangsregelingen, met kaartenbakken tegelijk, op de (oververzadigde) arbeidsmarkt worden gepositioneerd (lees : gedumpt).

20. Kort samengevat :

Omarm het (bij voorkeur sociaal, ethisch en ecologisch verantwoord) ondernemerschap van harte - want dat doet (mits vanuit de juiste attitude beleefd) een beroep op het ontwikkelen van de meest elementaire eigenschappen van de mens - maar "bezint u toch eer gij begint" (bijvoorbeeld aan de ZZP-modaliteit).

Dit advies, omdat sommigen niet tegen de fundamentele onzekerheid kunnen, die het ondernemerschap per definitie met zich meebrengt en (vaak ook) voor het ondernemerschap kiezen, vanuit een totaal verkeerd verwachtingspatroon en bovendien in veel gevallen een totaal verkeerde inschatting van de eigen mogelijkheden en de hen omringende omstandigheden hebben.!

d.d. 25-01-2013 / 14:57 uur

-------------------------------------------------------------------------
N.B. Any Copyright on this blog is exclusively owned by the author of this blog.!