De fraude-bankier van Forum
Al bijna een jaar is Olaf Ephraim penningmeester van het Forum voor Democratie. Hij is de financiële man die – na Henk Otten – het morele kompas van de partij van Thierry Baudet moet kalibreren. Maar wie is Ephraim? Follow the Money werpt licht op het duistere verleden van een ex-bankier die zijn vermogen dankt aan CumEx-handel: frauduleuze transacties in aandelen met en zonder dividend.
Woensdagochtend, 11 maart. In een volle zaal van de rechtbank in Lelystad dient het kort geding van Thierry Baudet, voorman van het Forum voor Democratie, tegen tv-programma Buitenhof. Hij eist rectificatie van de uitzending van 23 februari waarin de presentatrice zei dat Baudet ‘denkt dat de Europese Unie een vooropgezet plan heeft om het blanke Europese ras te vervangen door Afrikaanse immigranten’. Baudet stelt dat hij dat zo nooit heeft gezegd. De VPRO, verantwoordelijk voor Buitenhof, betoogt dat er sprake was van een parafrase van eerdere uitspraken van de partijvoorzitter. Baudet zal de zaak twee weken later verliezen.
In het zaaltje wordt Baudet links geflankeerd door twee advocaten. Aan zijn rechterzijde vraagt een bebrilde man – lichtblauw geblokt overhemd, donkerblauw jasje – kort het woord. Hij zet er speciaal zijn bril voor af: ‘Ik wil iedereen erop wijzen dat elke verdachtmaking, insinuatie of verwijzing naar bepaalde elementen van racisme of fascisme direct ingrijpt in de veiligheid van de heer Baudet.’ De spreker is Olaf René Ephraim.
Aan de directe zijde van Baudet zou je eerder de partijvoorzitter of -secretaris verwachten. Of Theo Hiddema, de tweede man van de Tweede Kamerfractie. Hiddema is wel aanwezig, maar zit als toeschouwer op de tweede rij. Ephraim is de penningmeester. Het feit dat hij pal naast Baudet zit en tijdens de zitting het woord neemt, toont zijn belang binnen de partij aan.
Uitstekende relatie
Zijn plek naast Baudet is ‘logisch’, zegt Olaf Ephraim op vragen van Follow the Money. ‘Zowel Baudet als de vereniging FvD waren partij in de zaak en het Forum voor Democratie moest dus ook door een statutair bestuurder vertegenwoordigd worden.’ Maar Ephraim waakt in de rechtszaal niet over de statuten en zelfs niet over de financiën van de partij, maar over de veiligheid van de partijleider. Hoe is zijn relatie met Baudet? ‘Uitstekend en vice versa ook.’
Een stapje terug in de tijd, maandag 2 september 2019. In een grote, donkere evenementenhal in Zaandam klinken drie harde slagen. Alsof iemand met een moker op een stalen toegangsdeur slaat. Er galmen nog eens twee en drie slagen. Dan muziek die doet denken aan een achtervolging in een politiefilm. Vier beeldschermen boven een platform tonen beelden van FvD-kopstukken Annabel Nanninga, Paul Cliteur, Derk Jan Eppink en Theo Hiddema. En natuurlijk van Thierry Baudet, veel Baudet. Als de muziek is gaan liggen, springt een spotlicht aan. Van achteruit de zaal loopt Baudet naar het platform. Precies op het moment dat hij met een hupje op het midden belandt, spuit uit de vier hoeken gas omhoog. ‘Dit, dames en heren, is nou CO2,’ roept hij. ‘Kunnen we het nog een keer zien? CO2!’
Het is het begin van de Summer Nights. Het FvD heeft de grote hal van Taets op het monumentale Hembrugterrein in Zaandam afgehuurd. Baudet begint zijn speech op nederige toon. Het is de afgelopen tijd niet goed gegaan. Te veel negatieve publiciteit, te veel tumult. ‘Ik heb een goede vriend verloren,’ zegt hij, doelend op het vertrek van medeoprichter en penningmeester Henk Otten die zomer. Hij sluit zijn introductie af met de aankondiging dat hij na lang zoeken nieuwe bestuursleden heeft gevonden voor het uitvoerende werk. Het zijn voorzitter Lennart van der Linden, secretaris Astrid de Groot en penningmeester Olaf Ephraim.
Baudet vraag de drie te gaan staan, waarna ze een warm applaus krijgen en een stevige omhelzing van hun leider. ‘Ze zullen na afloop bij de boekenkraam staan waar u kennis met ze kunt maken. Ook zullen ze bij de borrels in het land aanwezig zijn en we zullen hun biografieën en taakomschrijvingen op de website publiceren. Maar dat zal waarschijnlijk morgen zijn, want zo te zien wordt het vandaag een latertje.’
‘Financiële rotzooi’
Bijna drie maanden na de Summer Nights neemt Olaf Ephraim op 30 november 2019 het woord tijdens het besloten gedeelte van het partijcongres in de Midden Nederland Hallen in Barneveld. Het is zijn eerste officiële dag als nieuwe penningmeester. Zijn taak: het toelichten van de jaarrekening 2018. ‘Nou, Ik heb nog nooit zo’n administratieve en financiële rotzooi aangetroffen.’ Gelach uit de zaal. Hoewel dit deel van het congres bedoeld is voor een beperkte groep partijleden, neemt iemand Ephraims hele toespraak op en appt die naar website ThePostOnline, die de opname op YouTube zet.
In het negen minuten durende filmpje gaat Ephraim vol in de aanval op zijn voorganger: Henk Otten, die vier maanden eerder uit de partij is gezet. ‘Na alle malversaties waarover u uitgebreid in de pers hebt kunnen lezen, was het zwaar nodig om deze penningmeester te vervangen. Ik heb het allemaal op een rijtje gezet.’
De nieuwbakken penningmeester, die voor het eerst de leden toespreekt, zegt dat van de boekhouding en de ledenadministratie niets deugt. Ephraim zet grote vraagtekens bij de handelwijze van zijn voorganger: ‘Er waren zeer onzakelijke contracten en beloningen afgesproken tussen de voormalige penningmeester en persoonlijke vrienden, die als werknemers anderhalve ton per jaar incasseerden. Die contracten waren, uitdrukkelijk tegen de eisen van de statuten in, niet gemeld aan medebestuurders.’ In de zaal stijgt een verontwaardigd gemurmel op. Ephraim: Het kasgeld was verdwenen en btw op onder andere de verkoop van tickets was nooit afgedragen, ‘waardoor we een boete van de belastingdienst riskeerden’. De penningmeester zegt dat een faillissement alleen kon worden afgewend ‘doordat Thierry Baudet en enkele anderen privégeld in de partijkas hebben gestort’. Daverend applaus.
Betaling alleen met pin
Aan het slot van zijn rede presenteert Ephraim zich als redder van de partij. Hij heeft 40.000 euro van Otten teruggevorderd én gekregen en er is een dagvaarding verstuurd voor de rest. Luid applaus. Boeken en merchandising kunnen voortaan alleen met pin worden betaald, zodat er geen geld kan verdwijnen en het bestuursreglement is zo aangepast dat er voor alle handelingen twee handtekeningen nodig zijn. ‘Nu hebben we ook een organisatie om de verkiezingen van 2021 te winnen.’ Ephraim laat met een tevreden blik het applaus over zich heen komen. Het publiek weet: hier staat een man die de rotzooi van zijn voorganger opruimt en die orde op zaken stelt.
Ephraims harde woorden passen in de strijd tussen Baudet en Otten, die dan al ruim anderhalf jaar duurt en waarin ze elkaar betichten van geknoei met de centen.
Otten is woedend over de aantijgingen van zijn opvolger. Hij noemt Ephraims rede in Barneveld een ‘lasterlijke en smadelijke tirade’ die doet denken aan een ‘Noord-Koreaanse hetze’. Van de aangifte die Ephraim aankondigde is het volgens Otten nooit gekomen. Wel heeft hij op zijn beurt aangifte gedaan van smaad en laster tegen verschillende FvD-bestuurders.
Dat er geen btw is afgedragen, klopt. FvD was destijds niet btw-plichtig, zegt Otten. ‘De fiscus heeft dat schriftelijk bevestigd.’ Dat een faillissement dreigde, noemt hij onzin: ‘Eind april 2019 stonden er nog aanzienlijke bedragen op de bankrekening. Net zo absurd is volgens Otten Ephraims bewering dat veel geld naar zijn vrienden is gegaan. ‘Door een handvol mensen is meerdere jaren keihard voor het FvD gewerkt. Voor die arbeid zijn urenstaten overlegd. De FvD-organisatie werd gerund door een handvol mensen die veelal op urenbasis of als zzp’er werkzaam waren.’ Bovendien bestond een deel van de door Ephraim genoemde kosten uit voorschotten voor de aankoop van laptops en kantoorbenodigdheden ‘waarvan alle aankoopbonnen altijd direct zijn overlegd’. Otten zegt de ‘hetze’ van Ephraim ‘mee te nemen in de smaadzaak’ tegen een aantal FvD-bestuurders.
Tijdens de Summer Nights in september belooft Baudet dat de biografieën van de nieuwe bestuursleden op de website komen. Hun namen en portretten verschijnen daar inderdaad, maar hun cv’s zijn summier. De FvD-leden komen te weten dat Ephraim (53) bedrijfseconoom is, getrouwd is, twee kinderen heeft en in Amsterdam woont. Verder staat er alleen dit: ‘Na een carrière in de financiële wereld thans investeerder in startende ondernemingen, soms als commissaris en/of adviseur.’
Uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat Ephraims ‘carrière in de financiële wereld’ veel interessanter is dan het schamele cv doet vermoeden.
Rode Volkswagen Kever
Olaf René Ephraim wordt september 1965 in Rotterdam geboren als zoon van een arts die zich in de oorlog in Amsterdam inzette voor ondergedoken joodse kinderen. Hij groeit op in het Gooi, waar hij de middelbare school en het Baarnsch Lyceum Gymnasium B doorloopt. Een klasgenoot herinnert zich dat Olaf elke dag door zijn moeder in een rode Volkswagen Kever naar school werd gebracht. Een schoolgenoot omschrijft Ephraim als een wat teruggetrokken jongen die ‘bijzonder intelligent’ op hem overkwam ‘maar echt contact had je overigens niet met hem’. De jonge Olaf leefde op bij het schaken. In de jeugd speelde hij altijd in de top. ‘Ik herinner me dat een speler niet was komen opdagen bij een schaaktoernooi. Toen heeft Olaf het wedstrijdformulier zo ingevuld alsof die speler er wel was. Toen ze daar achter kwamen bleek het een kwajongensstreek van Olaf.’
Aan de Universiteit van Amsterdam doet hij een propedeuse rechten en behaalt hij een master in business economics. Direct daarna, in 1987, gaat hij aan de slag bij Pierson, Heldring & Pierson, een elitaire bank gespecialiseerd in financieringen voor het bedrijfsleven. Na een fusie met de al even elitaire Bank Mees & Hope verandert de naam in MeesPierson. In oktober 1996 wordt bekend dat Fortis deze bank overneemt uit de boedel van ABN Amro.
Ephraims talent valt direct op en hij treedt bij MeesPierson toe tot de talentenkweekvijver van Mees-bankier Dick Kooij. In deze vijver zwemt ook de vier jaar jongere Frank Vogel. In Quote zei Kooij over zijn talenten: ‘Vogel en Ephraim zijn allebei enorm slim. Dat soort mensen zocht ik, die kijken hoe ze op een verantwoorde manier gas kunnen geven. Ze konden goed constructies doorzien, hadden de fiscale kennis om onontgonnen gebieden te ontdekken en bleken in staat binnen de bank, met al zijn formele lijnen, iets op te zetten wat door al die lijnen heen gaat.’
Dat ‘iets’ wordt na de overname door Fortis Bank de afdeling Global Securities Lending & Arbitrage (GSLA). Vogel is begin dertig als hij de leiding krijgt over deze afdeling gevestigd aan het Rokin in Amsterdam. Zijn tweede man: Olaf Ephraim. Samen zorgen ze ervoor dat GSLA een kip met gouden eieren wordt. En als hun gouden eieren vragen oproepen, zorgen Vogel en Ephraim ervoor dat de collega die deze vragen stelt – een klokkenluider – snel en efficiënt wordt ‘kaltgestellt’.
Liever mobieltjes
In 2002 gaat Stefan Stanciu, een Fransman met Roemeense wortels, bij Fortis GSLA aan de slag als Senior Equity Derivatives Trader. In 2004 vangt hij via zijn internationale netwerk zorgelijke geluiden op. Vrienden die in Londen bij grote banken werken, vragen hem naar de enorme posities die zijn relatief kleine afdeling opbouwt met het lenen van aandelen. Stanciu ziet dat Frank Vogel, in een tijdsbestek van enkele dagen, miljoenenwinsten voor de bank weet te boeken. Het valt hem op dat handelaren de vaste telefoonlijnen mijden en liever hun mobieltjes gebruiken.
Telkens gaat het om omvangrijke transacties van honderden miljoenen in bijvoorbeeld aandelen Deutsche Bank, Koninklijke Olie, Unilever en de Zwitserse farmaceut Novartis. En telkens vinden die transacties plaats rond de datum dat op die aandelen dividend wordt uitgekeerd. Deels betreffen die transacties zogenaamde ‘ongedekte verkopen’ (de verkoop van aandelen die je niet bezit). Fortis speelt bij deze transacties onder één hoedje met andere partijen, waarmee de winst wordt gedeeld. Daarna claimen de partijen bij belastingdiensten teruggaaf van dividendbelasting – die nooit is afgedragen óf ten onrechte met de verschuldigde vennootschapsbelasting wordt verrekend. Zo worden aan de staatskas van verschillende landen grote bedragen onttrokken.
De door Stanciu omschreven transacties staan inmiddels bekend als ‘dividendstrippen’, een vorm van aandelenhandel die sinds april 2001 wettelijk is verboden en waarvoor de Nederlandse Vereniging van Banken in een brief van 4 maart 2004 haar leden nog eens uitdrukkelijk waarschuwt.
Wat moet Stanciu doen? Naar zijn bazen stappen kan niet: Vogel en Ephraim zijn de gangmakers achter de transacties. In februari 2005 zoekt de bankier daarom contact met Christian Schaack, de financiële topman van Fortis Bank in Brussel. Hij vertelt hem over ‘onoorbare transacties’ en Schaack wijst Stanciu op de interne klokkenluidermelding die personeel beschermt. Twintig dagen later krijgt Stanciu te horen dat een compliance officer contact met hem zal opnemen. Maar nog diezelfde dag krijgt Stanciu van Frank Vogel te verstaan dat hij geschorst is. Vogel biedt hem een vergoeding aan van 250.000 euro en verzoekt hem het kantoor te verlaten. De beloofde bescherming is een farce: de klokkenluider staat op straat.
Op 4 maart 2005 krijgt Stanciu een brief van Olaf Ephraim, die hem meedeelt dat het Compliance Department zijn beschuldigingen als ‘onjuist’ beoordeelt. Ephraim onderbouwt die conclusie met een legal opinion van advocatenkantoor Allen & Overy in Amsterdam, het kantoor waar tot maart 2019 FvD-donateur Jan Louis Burggraaf partner is. In de brief staat ook dat Stanciu zich bij Fortis moet melden voor ondertekening van een beëindigingsovereenkomst. Een van de mensen die op 18 maart 2005 namens Fortis zijn handtekening zet, is Olaf Ephraim. Hij legt zijn voormalige ondergeschikte als extraatje een zwijgplicht op.
Frank Vogel en Olaf Ephraim hebben alle reden om Stanciu de mond te snoeren. Niet alleen verdienen ze met hun dividendenhandel tientallen miljoenen voor de bank; zelf worden ze er ook niet slechter van. Inclusief bonussen incasseren ze meer dan de topman, de Belg Jean-Paul Votron. In 2005 strijkt Vogel aan salaris en bonussen 4,5 miljoen euro op, tweede man Ephraim 2,4 miljoen.
Ontslagvergoeding na chantage
Ook nadat Stanciu is ontslagen, ondervindt hij tegenwerking van Vogel en Ephraim. Van oud-collega’s verneemt de Fransman dat zij hem er bij het hoofdkantoor in Brussel van hebben beschuldigd dat hij geld heeft gestolen, en dat de bank alleen maar vanwege chantage een ontslagvergoeding van 250.000 euro heeft toegezegd.
Eind maart 2005 staat Stanciu naar eigen zeggen op het punt in dienst te treden bij het Londense effectenbedrijf van Lehman Brothers. Vlak voor zijn officiële aanstelling krijgt hij een telefoontje: de nieuwe baan gaat niet door. Zijn voormalige Fortis-bazen hebben Lehman Brothers laten weten dat ze Stanciu willen vervolgen voor het aantasten van hun reputatie: ‘Onder deze omstandigheden kun je beter op zoek gaan naar een andere baan. Sorry man.’
Enkele weken daarna maakt Fortis Bank bekend dat de arbeidsovereenkomsten van Frank Vogel en Olaf Ephraim per 1 september 2005 worden ontbonden. Officieel omdat het tweetal met de Fortis-top van inzicht verschilt over de positie van hun afdeling. Na het vertrek van de twee voormalige toptalenten gaat GSLA onder de nieuwe naam Global Securities Financing Group (GSFG) overigens gewoon door met waar ze goed in is: dividendstrippen.
Het gedwongen vertrek van Vogel en Ephraim leidt tot een juridische knokpartij, die breed wordt uitgemeten in Het Financieele Dagblad en De Telegraaf. Daarmee komen voor het eerst berichten op straat te liggen over de bedrijfsgeheimen van de extreem goed renderende Fortis-afdeling: de CumEx-handel. Vogel bindt de strijd aan en start een rechtszaak tegen zijn voormalige werkgever. Hij stelt reputatieschade te lijden door toedoen van de bank en claimt een vergoeding van 7 miljoen euro. Hij wint, maar moet genoegen nemen met 9 ton.
Deze zaak voert Vogel alleen. Maar Ephraim sluit zich aan wanneer Vogel eind 2005 een civiele zaak tegen Stanciu begint. Door bij Fortis intern de ‘klok te luiden’, heeft de Fransman de reputatie van zijn twee bazen beschadigd, zo staat in hun dagvaarding. Die beschadiging is des te erger omdat Stanciu ook bij Lehman Brothers over ‘onoorbare transacties’ van het duo zou hebben gesproken. ‘Daarmee is de reputatie van eisers niet alleen binnen Fortis, maar ook daarbuiten geschaad.’ Vogel en Ephraim eisen 10 miljoen schadevergoeding van Stanciu. Uit de dagvaarding blijkt dat beiden alvast beslag lieten leggen op de 250.000 euro die Stanciu nog van Fortis moet krijgen.
De rechtbank Amsterdam maakt op 3 januari 2007 gehakt van de stellingen van het dividendenduo Vogel en Ephraim. Stanciu stond volledig in zijn recht toen hij de klok luidde, en: ‘gesteld noch gebleken is dat de inhoud van de melding op zich onjuist is. Stanciu heeft transacties omschreven die daadwerkelijk plaatsvinden bij Fortis.’ Het ontslag van Vogel en Ephraim valt Stanciu niet aan te rekenen. ‘Dat is een beslissing van Fortis geweest,’ aldus de rechtbank.
Naar het oordeel van de rechtbank zijn Vogel en Ephraim ook in de gesprekken bij Lehman Brothers niet aangetast in hun eer of goede naam. De Londense bankiers waren al zeven jaar voor de klokkenluidersmelding bekend met het soort transacties dat Fortis uitvoerde. Bovendien was Lehman ‘op de hoogte van de omstandigheid dat eisers als “geestelijke vaders” van de ter discussie gestelde transacties waren te beschouwen.’
Vogel en Ephraim verliezen de zaak en moeten ook het beslag opheffen op de 250.000 euro die Stanciu van Fortis tegoed heeft.
Het moddergevecht tussen Fortis, Vogel en Ephraim, en Stanciu wordt intussen met argusogen gevolgd door rechercheurs van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD). In het diepste geheim doen zij een vooronderzoek naar Fortis GSLA, dat op grote schaal bezig zou zijn met het tillen van de belastingdiensten van een reeks landen.
In december 2005 geeft een FIOD-rechercheur een PowerPointpresentatie over de bevindingen, zo onthulde Follow the Money vorig jaar maart. In de zaal zitten ook enkele collega’s van de Belastingdienst. Die zijn zo geïnteresseerd dat ze de rechercheur vragen de presentatie op het ministerie van Financiën te herhalen. Dat gebeurt in mei 2006. En inmiddels beschikt de FIOD over nieuwe informatie: op verzoek van de dienst vertelde klokkenluider Stefan Stanciu uitgebreid hoe het dividendstrippen bij Fortis in zijn werk ging.
De FIOD weet dan al dat dit het meest winstgevende verdienmodel van Fortis is: in verschillende landen dividendbelasting terugvragen. Hiervoor leent de afdeling van Vogel en Stanciu op grote schaal aandelen – op zich een normaal financieel instrument, een bank dekt er shortposities mee af. In dat geval is er sprake van een ‘reëel economisch doel’, zo stelt de FIOD. Maar Fortis leent de door haar in depot gehouden aandelen uit aan andere partijen ‘om deze extra te laten renderen’. Zo kunnen partijen die geen dividendbelasting mogen terugvragen, dat via een omweg alsnog doen.
De rechercheur die de presentatie houdt vertelt zijn collega’s van de Belastingdienst dat de FIOD vormen van dividendstrippen tegenkomt in zes landen. De namen zijn, op die van Nederland na, weggelakt. Maar uit de slides is op te maken dat in elk geval de Verenigde Staten, Duitsland en Zwitserland de dupe zijn. Meer informatie zal uit een ‘full-scale strafrechtelijk onderzoek’ moeten komen, zegt de FIOD-ambtenaar. Op zijn laatste slide staat dat de FIOD vermoedt dat wereldwijd – zo omvangrijk is deze fraude blijkbaar – het ‘nadeel’ van dividendstrippen ‘enkele miljarden euro’ bedraagt.
Hoewel Fortis volgens de FIOD ook de Nederlandse schatkist benadeelt, zal het om onbekende redenen nooit tot een ‘full-scale strafrechtelijk onderzoek’ komen. Het speurwerk van de opsporingsdienst verdwijnt in een bureaula. Vogel noch Ephraim hoeft zich ongerust te maken.
Vogel beweert overigens al jaren dat hij niets fout heeft gedaan en dat de transacties die bij Fortis GSLA legaal waren en zijn. Ephraim zegt in een reactie dat voor zijn vertrek bij Fortis GSLA interne en externe instanties onderzoek deden naar de dividendentransacties, en dat daaruit nooit is gebleken dat ze niet legitiem waren.
Na zijn vertrek bij Fortis begint Vogel op Schiphol zijn eigen bedrijf: Global Securities Finance Solutions (GSFS), dat later partner wordt van het beursgenoteerde hoekmansbedrijf Van der Moolen. Ook GSFS houdt zich bezig met dividendstrippen. Vogel knoopt eveneens banden aan met de Duitse HypoVereinsbank, die in Duitse strafrechtelijke onderzoeken naar CumEx-handel veelvuldig voorkomt.
De Gulle Lach
Olaf Ephraim bewandelt na zijn gedwongen vertrek bij Fortis een ander pad. Al in 2002 richtte hij een stichting op, De Gulle Lach, die ‘getalenteerde podiumkunstenaars’ op weg wil helpen. Van deze stichting is hij nog steeds voorzitter. In mei 2006 richt Ephraim Hieperzaken bv op. Doel: muziek uitgeven, artiesten managen en de productie van films, theatershows en musicals. Een succes lijkt het niet te zijn: vier jaar later wordt het doel gewijzigd in ‘Interimmanagement en het geven van adviezen op organisatorisch, bedrijfseconomisch, financieel en ander gebied’.
Naast Hieperzaken begint Ephraim ook Superzaken, voor investeringen in onder meer het Zwitserse Tourisoft (later Hotel Spider genaamd), een bemiddelingswebsite voor hotels. De ondernemingen zijn vernoemd naar de aan lagerwal geraakte zakenlieden Hiep Hieper en Bul Super in Marten Toonders stripreeks De avonturen van Tom Poes. Het duo debuteert in het verhaal De Superfilm-onderneming uit 1944. Door allerlei omstandigheden worden Hieper en Super steeds door ellende en armoede getroffen. Hierdoor moeten ze door oplichting en misdaad hun brood verdienen.
Hoewel Forum voor Democratie Ephraim afficheert als ‘investeerder in startende ondernemingen’, zijn er weinig startups waar zijn naam opduikt. Uitzondering is het Eindhovense medisch-technisch bedrijf Bambi Medical dat een nieuwe wijze van monitoring van pasgeboren baby's, zonder bedrading en elektroden, op de markt brengt. Ephraim is bestuurder van de stichting die de belangen behartigt van de ‘core investor group’ en sinds 1 augustus is hij ook voorzitter van de raad van commissarissen van Bambi Medical.
Flink aan het pushen
In 2017 wordt Olaf Ephraim lid van het Forum voor Democratie. De enige die hij daar dan kent, is zijn vriend Paul Frentrop, sinds december 2016 lid van de Raad van Advies van het Forum.
Frentrops naam duikt vaak op waar Ephraim verschijnt. Van januari 1992 tot en met januari 1997 is de oud-journalist secretaris van de vennootschap Pierson, Heldring & Pierson, waar Ephraim sinds 1987 werkt. De wegen van de twee kruisen elkaar weer kort bij Deminor, een Belgische onderneming die opkomt voor de belangen van minderheidsaandeelhouders.
Een bron van Follow the Money vertelt dat Frentrop Ephraim flink aan het pushen was in het Forum. Dat blijkt ook uit een e-mailwisseling van najaar 2017: ‘Dit is volgens mij een hele goede kandidaat. Let op dat die niet tussen de kieren valt. Groet Paul.’
Omdat Frentrop blijft aandringen, wordt Ephraim uitgenodigd voor een speeddate op 21 februari 2018. Het evenement vindt plaats in een achterafzaaltje van het Haarlemse Café Studio. Aan tafeltjes beoordelen FvD-bestuurders, onder wie Baudet, nieuwe leden uit de provincies Noord-Holland en Flevoland op hun geschiktheid voor een eventuele functie, bijvoorbeeld als Statenlid. Na afloop neemt een klein comité, alweer met Baudet, de kandidaten door. Van de vijftig gaan er ongeveer vijftien door naar de volgende ronde. Op 2 maart 2018 krijgt Ephraim per mail te horen dat de keuze ‘helaas’ niet op hem is gevallen. Dit mailverkeer is ingezien door FTM.
Ephraim erkent tegenover Follow the Money dat Paul Frentrop een ‘oud-collega en vriend’ is. De oud-journalist Frentrop is niet bereid vragen te beantwoorden voor dit portret van Ephraim: ‘Een portret is iets voor schilders, niet voor journalisten.’ En als we wat gegevens willen controleren? ‘Dan werk ik alsnog mee aan een portret en dat wil ik niet. Goedendag.’
Frentrop was getuige op Ephraims huwelijk met Mieke Wennekes. Hoe en waar Olaf haar heeft leren kennen, is FTM onbekend. Ze werkte van april 2000 tot juni 2002 als risk officer information banking bij Fortis. Haar latere echtgenoot is al jaren volop bezig met dividendstrippen als ze vertrekt naar de toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) waar ze supervision officer Clearing and Settlement wordt. Dat is een functie voor het toezicht op handels- en afwikkelplatformen, legt de AFM uit. Als dividendstrippen samengaat met manipulatie van de markt, is toezicht een taak van deze functionaris. De AFM omschrijft dividendstrippen overigens als ‘opgezette belastingfraude door het dubbel terugvragen van dividendbelasting’.
Sinds april 2008 werkt Wennekes bij De Nederlandsche Bank, de toezichthouder op de banken – sinds november 2017 in de functie van supervisor specialist. Saillant detail: in 2012 krijgt De Nederlandsche Bank het zwaar aan de stok met Ephraims oude baas Frank Vogel. DNB stelt dat Vogel het pensioenfonds van zijn nieuwe bedrijf GSFS tegen de regels in gebruikt voor zijn oude hobby: het op grote schaal terugvragen van dividendbelasting bij Europese belastingdiensten.
Begin 2018 vindt Thierry Baudet Ephraim niet geschikt voor welke functie dan ook, maar in september 2019 is de partijleider van gedachten veranderd en schuift hij de oud-bankier naar voren als de man die de boekhouding en de financiën van de partij moet fatsoeneren.
Baudet en Ephraim delen in elk geval een passie voor het schaakspel. Op de website van de Amsterdamse schaakvereniging Caissa noemt Ephraim het Forum ‘een echte schaakpartij’. Sinds zijn komst is er een FvD-schaakteam, dat in september 2019 deelneemt aan het NK Bedrijvenschaak in het Topsportcentrum in Ephraims geboorteplaats Rotterdam. Van het team maken niet alleen hij en Baudet deel uit, maar ook schaakgrootmeester Loek van Wely, vanaf 11 juni 2019 Eerste Kamerlid voor het Forum voor Democratie.
Marmeren schaakbord
Ephraim geniet van de aandacht die zijn team bij het kampioenschap trekt: ‘Je zag onze tegenstanders twijfelen: is het nou leuker om op bord 1 tegen Loek van Wely te spelen of toch op bord 4 tegen Thierry Baudet? [...] Thierry is overigens een fanatiek schaker, vroeger clubspeler en ik ga hem, als hij meer tijd heeft, een keer meeslepen naar Caissa, de mooiste club van Amsterdam.’
Hoewel Van Wely een van de sterkste spelers van het toernooi blijkt, haalt het FvD-team het podium niet. Baudet, die de helft van zijn partijen weet te winnen, ontvangt na afloop ‘voor zijn aanwezigheid’ een marmeren schaakbord.
De praktijken van het duo Vogel/Ephraim bij Fortis GSLA lijken onder het stof van de tijd te zijn verdwenen wanneer in Duitsland het CumEx-schandaal losbarst. In 2011 blijkt dat de Duitse fiscus voor miljarden het schip is ingegaan door onterecht geclaimde dividendbelasting. In 2012 wordt de CumEx-handel in Duitsland expliciet verboden en begint het Duitse Openbare Ministerie verschillende onderzoeken. Een groot deel van de strafrechtelijke dossiers komt in handen van het Duitse onderzoeksplatform Correctiv, dat deze CumEx Files deelt met negentien media, waaronder Follow the Money.
In maart 2020 doet een rechtbank in Bonn uitspraak in de allereerste strafzaak die het Openbaar Ministerie in deze affaire is begonnen. Twee Londense bankiers krijgen voorwaardelijke gevangenisstraffen. Een van hen moet 14 miljoen euro aan de Duitse overheid terugbetalen. De twee komen er met een voorwaardelijke celstraf vanaf, omdat ze nauw met justitie samenwerkten.
Het Duitse OM beschouwt CumEx-fraude als georganiseerde witteboordencriminaliteit en doet in verschillende deelstaten onderzoeken. Op dinsdagochtend 27 februari vallen Duitse opsporingsambtenaren voor de derde keer een kantoor binnen van ABN Amro in Frankfurt. Het doel is meer bewijsmateriaal te verzamelen over de rol van bank in de CumEx-affaire. De Süddeutsche Zeitung, die het nieuws als eerste brengt, heeft het over ‘een beschuldigde Nederlander, die zich tegenwoordig presenteert als een slimme vastgoedinvesteerder’. Hij ‘zou tot de grootste meesterbreinen van de CumEx-bedrijven behoren.’ De krant laat Follow the Money desgevraagd weten dat de bedoelde Nederlander Frank Vogel is, Ephraims baas bij Fortis. Vogel heeft behalve het Duitse OM ook de belastingdiensten van meerdere landen achter zich aan.
In het Duitse strafdossier is Vogel verdachte. Niet zeker is of Olaf Ephraim in beeld is bij een van de officieren van justitie die zich bezighouden met de grootste belastingfraude in de geschiedenis van Duitsland.
Riante stamrechtvoorziening
Echt druk lijkt Ephraim het niet te hebben. In 2014 is hij bestuurder bij speeltuin ’t Bannetje in Amsterdam, ‘voor kleine kinderen tot acht jaar’, en in 2011 maakt hij deel uit van het liefdadigheidscomité van de Obrechtkerk, pal naast ’t Bannetje. In 2012 wordt hij toezichthouder bij een hypotheek- en kredietbemiddelaar, die in 2015 ophoudt te bestaan. In juni 2016 wordt hij penningmeester bij de Amsterdamse stichting De Muziektheaterschool, een functie die hij twee jaar bekleedt. Hij heeft samen met echtgenote Wennekes wat bestuurlijke taken bij de hockeyvereniging van hun dochters, en koopt in 2016 voor ruim 2,4 miljoen euro een huis in Amsterdam-Zuid. Werken voor het geld hoeft hij niet. In Hieperzaken en Superzaken zit een riante stamrechtvoorziening, die eind 2019 is uitgegroeid tot ruim vier miljoen euro.
Op zijn LinkedIn-pagina en op de website van Bambi Medical staat dat Olaf Ephraim lesgeeft aan de rechtenfaculteit van de Universiteit van Amsterdam en de daaraan gelieerde Academie voor Bank en Verzekeringen. De universiteit laat desgevraagd weten dat Ephraim ‘niet aan de UvA is verbonden en dat er ook nooit sprake is geweest van een dienstverband’.
Wel verzorgde hij tot 2019 ‘incidenteel’ gastcolleges voor de Academie voor Banken en Verzekeringen. Maar ook dat is voorbij. Een woordvoerder van de UvA: ‘De Academie vraagt gastdocenten die werkzaam zijn in de bank- en verzekeringswereld en dus dichtbij de activiteiten van de deelnemers staan en bij nieuwe wetenschappelijke inzichten. Dit was bij de heer Ephraim met betrekking tot dit onderwerp steeds minder het geval.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.