Het was wél onveilig voor vrouwen bij D66.
Maar die conclusie hield de partijtop liever stil
Onafhankelijk onderzoek wees vorig jaar uit dat de #MeToo-klachten over D66-partijstrateeg Frans van Drimmelen ongegrond zouden zijn. Uit gelekte documenten blijkt nu dat hij wel degelijk over de schreef ging. En de partijtop is daarvan al een jaar op de hoogte.
‘Door het aanhoudend zoeken van contact is voorbijgegaan aan de wens van de (vrouw) om geen contact meer te hebben. Betrokkene had deze gestelde grens van (de vrouw) moeten respecteren en de constatering dat hij dat niet heeft gedaan, leidt tot de conclusie dat betrokkene zich grensoverschrijdend richting (de vrouw) heeft gedragen door een patroon van contactpogingen, telefoontjes zonder nummerherkenning en de eerdergenoemde I-Messages, het voicemailbericht en het sms-bericht de dag erna.’
Deze conclusie van onderzoeksbureau Bing bevestigt wat een vrouwelijke D66-medewerker al die tijd al heeft beweerd over de invloedrijke D66-partijstrateeg Frans van Drimmelen. Volgens haar heeft hij haar in 2015 en 2016 lange tijd ‘gestalkt, bedreigd en gechanteerd', staat in schriftelijke communicatie in handen van de Volkskrant. Maar al die tijd krijgt zij geen erkenning van D66 dat ze in haar werkomgeving is lastiggevallen door de machtige partijman.
Aanwijzingen dat er iets grondig was misgegaan, zijn jaren genegeerd door de partijtop. Zelfs na tussenkomst van de politie in 2016 trof D66 geen harde maatregelen tegen de man. Als het in 2021 alsnog komt tot een extern onderzoek door bureau Bing, wordt haastig geconcludeerd dat ‘seksuele intimidatie en machtsmisbruik’ niet bewezen kunnen worden. Met dat rapport in de hand (geopenbaard op 24 februari 2021, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen) kon partijleider Sigrid Kaag publiekelijk verklaren dat in haar partij ‘geen sprake was van een structureel onveilige omgeving’; Van Drimmelen kon stellen dat beschuldigingen tegen hem ‘ongegrond’ waren verklaard.
Tot nu. In de vertrouwelijke bijlage van het Bing-rapport en andere gelekte schriftelijke communicatie staat zwart op wit wat D66 keer op keer heeft bestreden: partijprominent en machtig lobbyist Frans van Drimmelen heeft zich wel degelijk schuldig gemaakt aan ‘grensoverschrijdende gedragingen’ jegens de vrouwelijke D66-medewerker.
Deze conclusie trok bureau Bing naar nu blijkt al drie weken na het uitbrengen van het eerdere (gunstige) openbare rapport, precies op de avond dat partijleider Sigrid Kaag op tafel sprong om haar historische verkiezingsoverwinning te vieren (17 maart 2021). Die vertrouwelijke conclusie werd toen naar het partijbestuur en betrokkenen gestuurd, maar werd nooit openbaar gemaakt. Het slachtoffer heeft Kaag omstreeks april 2021 nogmaals ‘geattendeerd’ op de conclusie die haar in het gelijk stelde, zo staat in de gelekte communicatie. Sindsdien vraagt zij de partij om een ‘rectificatie’ van de eerdere uitspraken. Toch houdt de partijtop de werkelijke conclusie in het rapport van Bing nu al een jaar achter voor de buitenwereld en weigert Kaag publiekelijk recht te zetten dat Van Drimmelen wel degelijk ernstig over de schreef is gegaan.
Vier D66-leden die inmiddels op de hoogte zijn van de vertrouwelijke conclusie van het Bing-onderzoek reageren geschokt op de handelswijze van de partijtop. Ze eisen opheldering over de gang van zaken en willen ook dat er nieuw, grondig en deskundig onderzoek komt naar negentien andere klachten die vorig jaar zijn binnengekomen bij onderzoeksbureau Bing, maar die nooit verder zijn onderzocht.
Het lijkt wel een patroon, vinden oud-bestuurslid Saskia Boelema, huidig vertrouwenspersoon van de Jonge Democraten Jelle Ages, afdelingsvoorzitter Daphnie Ploegstra en voormalig politiek assistent Marleen Weener. Telkens als D66 door onwelgevallige zaken in het nieuws dreigt te komen, is de primaire reactie om die zaken weg te moffelen. Ze schetsen een partijcultuur waar beeldvorming de boventoon voert. Voor sommigen resulteert dat in een jarenlange strijd voor erkenning van grensoverschrijdend gedrag in de eigen werkomgeving – met alle pijnlijke gevolgen van dien.
I. Patroon van ontkenning
Als een vrijwillige affaire, zo begint de relatie tussen de vrouwelijke D66-medewerker en partijstrateeg Frans van Drimmelen aanvankelijk. Maar als zij dat in de zomer van 2015 thuis heeft opgebiecht en het contact met hem afkapt, wil hij geen nee meer horen. ‘Ondanks het verzoek om geen contact op te nemen blijft hij toch dwingende, intimiderende en chanterende berichten’ sturen, zo staat in de gelekte schriftelijke communicatie.
Oud-bestuurslid Saskia Boelema zag destijds meerdere berichten van hem aan de vrouw en bevestigt dat beeld. Van Drimmelen gebruikt ‘vertrouwelijke informatie’ om de vrouw onder druk te zetten om alsnog het gesprek met hem aan te gaan, staat in het gelekte document. Ook duikt hij onverwachts op voor het raam van haar werkkamer. Op straat ‘spreekt hij haar intimiderend toe’ en ‘hij volgt haar in Den Haag’. De ‘situatie levert veel angst en stress op’ bij de vrouw.
Het stalkingsgedrag houdt maandenlang aan, in elk geval tussen september 2015 en april 2016. Omdat de partij weigert in te grijpen vindt de vrouw dat haar werkgever haar geen veilige werkomgeving biedt, staat in het gelekte document. Vanaf oktober 2015 neemt zij partijvoorzitter Letty Demmers in vertrouwen over het escalerende gedrag van de man, maar die onderneemt volgens het document vrijwel ‘geen enkele actie om de strateeg aan te spreken of om een veilige werkomgeving te bieden’. Op initiatief van het slachtoffer zelf krijgt ze een andere werkkamer, uit het zicht van de straat, herinnert oud-bestuurslid Boelema zich.
Op dinsdag 12 april 2016 trekt de vrouw aan de bel bij de bredere partijtop omdat het stalkingsgedrag aanhoudt en ‘het echt niet langer gaat’. Haar ‘persoonlijk welzijn is in het geding’ en zij wordt ‘in haar functioneren belemmerd’, staat in het vertrouwelijke document. Zij vertelt toenmalig partijleider Alexander Pechtold en voorzitter van de senaatsfractie Thom de Graaf over het grensoverschrijdende gedrag van de man en zegt dat ze naar de politie gaat stappen.
De politie voert later inderdaad een waarschuwingsgesprek met Van Drimmelen, herinnert Boelema zich. Volgens het gelekte document en de vertrouwelijke bijlage van het Bing-rapport gaat het om een formeel ‘waarschuwingsgesprek’, waarin de politie duidelijk maakt aan de dader dat zijn stalkingsgedrag moet stoppen, omdat anders aangifte en een strafrechtelijk onderzoek volgen. ‘De politie voert niet zomaar een stopgesprek, daar moet aanleiding toe zijn’, bevestigt woordvoerder Wendy Gehrmann van de Landelijke Politie. Ze benadrukt dat zij niet op deze individuele zaak ingaat. ‘Maar in zijn algemeenheid moeten er bijvoorbeeld bewijzen of duidelijke aanwijzingen van stalkingsgedrag zijn voordat we het gesprek aangaan.’
Ondertussen belooft de partijtop – Demmers, Pechtold en De Graaf – aan het vrouwelijke slachtoffer dat ze de partijstrateeg streng zullen toespreken. Ze leggen Van Drimmelen daarna slechts enkele milde sancties op. Zo mag hij zich niet meer met de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer bemoeien en later mag hij niet meer op het D66-kantoor komen waar zij werkt. Wel blijft hij in functie als voorzitter van de talentencommissie. Eind 2016, kort nadat de vrouw haar baan bij D66 heeft opgezegd, wordt Van Drimmelen tot ontsteltenis van Boelema in ere hersteld. Hij mag zijn baan nog twee jaar houden. ‘Het einde van het liedje is dat Frans is uitgezwaaid met een groot diner en een dikke bos bloemen. De lastiggevallen vrouw heeft de partij teleurgesteld verlaten’, zegt Boelema.
Het slachtoffer zet de aangifte tegen de man niet door, omdat ze bang is dat dit haar loopbaan en privacy zal schenden. De zaak is Boelema altijd blijven achtervolgen. ‘We hebben dit niet goed aangepakt. We hebben hiermee het verkeerde signaal afgegeven aan vrouwen in de partij. Dat probeer ik nu alsnog recht te zetten.’ Zij is niet de enige. Jaren na het stalkingsgedrag van Van Drimmelen klimt een anonieme blogster in de pen en explodeert de zaak alsnog.
II. Steen in de vijver
De geruchten over het grensoverschrijdende gedrag van Van Drimmelen gaan al jarenlang rond in de partij, als een anonieme blogster op 10 december 2020 online een steen in de vijver gooit. Ze verhaalt over een partijcultuur waarin prominente mannelijke D66’ers zich ‘veelvuldig schuldig maken aan het intimideren en manipuleren van veelal vrouwen’. Zij zouden zich met grote regelmaat ‘storten op stagiaires en (jonge) vrouwen met ambitie binnen de partij’ en daar zouden regelmatig ongelukken uit voortkomen. Ook de hardnekkigste geruchten over de invloedrijke D66-partijstrateeg Van Drimmelen zet ze zwart op wit: ‘Hij wilde meer op seksueel en relationeel vlak. Ik niet. Vervolgens kon ik het vergeten met mijn ambities in de partij.’
Door die uitspraak gaan alle alarmbellen af bij de partijtop. Van Drimmelen is zeer machtig: jarenlang bepaalt hij mede wie kans maakt op posities als partijvoorzitter, Tweede Kamerlid en lid van het Europees Parlement. Nog steeds zit hij vooraan bij partijbijeenkomsten en toont hij zich op sociale media een actief en betrokken lid van D66. Ook partijleider Kaag heeft persoonlijk veel te danken aan Van Drimmelen. Hij heeft haar ‘min of meer gelanceerd in de partij’, toen hij rond 2016 als eerste bij het landelijk bestuur haar naam noemde voor hoge functies binnen D66, herinnert oud-bestuurslid Boelema zich.
De anonieme blogster stelt dat Van Drimmelen zijn machtspositie misbruikt. Tegen vrouwen die niet ingaan op zijn avances zou hij zich ‘venijnig’ gaan gedragen of een ‘dreigende houding’ aannemen. De ergste beschuldiging is dat Van Drimmelen een vrouwelijke D66-medewerker langdurig ‘zwaar zou hebben geïntimideerd en gestalkt’.
‘Niemand reageerde echt verbaasd toen dit artikel verscheen’, zegt afdelingsvoorzitter Daphnie Ploegstra. ‘Dit is een verhaal dat veel D66-vrouwen al jaren kennen.’ Oud-politiek adviseur Marleen Weener: ‘Politiek is per definitie een onveilige omgeving voor jonge vrouwen.’ Ze heeft zelf het nodige meegemaakt. Ze weet nog goed hoe ze als twintiger in 2012 regelmatig met leden van het landelijke D66-campagneteam achter de computer ging zitten om de meisjes van 21 te googlen met wie een (andere) partijprominent nu weer naar bed zou zijn geweest. ‘Ik weet natuurlijk niet of dat waar was, maar wat ik frappant vind, is dat we het kennelijk allemaal zo normaal vonden. Daar was toch een duidelijk machtsverschil.’
Jaren later, toen Weener in Rotterdam werkte als politiek adviseur van D66, had ze zelf een grensoverschrijdende ervaring met een D66-man. ‘Vier jaar lang had ik me uit de naad gewerkt voor D66 Rotterdam. Ten overstaan van dertig partijgenoten – onder wie prominente Tweede Kamerleden kreeg ik van de lokale fractievoorzitter Samuel Schampers als dank te horen dat ik ‘wel wist hoe groot de lul van gemeenteraadslid Jos was’’, zegt ze. ‘Hier werd gesuggereerd dat ik mijn positie misschien te danken had aan een oudere man met wie ik naar bed zou zijn geweest.’
Weener breekt bij het D66-diner. ‘Er waren mensen die lachten tijdens die toespraak. Ik voelde me tot op het bot vernederd. Ik verliet het diner en ben in tranen naar huis gefietst. Ik heb de hele nacht nog liggen huilen.’
Als ze Schampers er de volgende dag via mail mee confronteert, schrijft hij allereerst terug ‘met oprechte excuses’, maar daarna bagatelliseert hij haar klacht: ‘In mijn ogen zijn dit soort grapjes juist een teken dat je ‘one of the guys’ bent, anders maak je dat soort plagerijtjes niet.’ Weener verlaat de partij teleurgesteld.
Ondanks het feit dat meerdere (jonge) D66-leden dit soort verhalen kennen, met elkaar uitwisselen en daarmee het beeld bevestigen dat de anonieme blogster in december 2020 schetst over de partij, toont de partijtop zich enorm verbaasd.
‘Ik ben mij te pletter geschrokken’, zegt partijleider Sigrid Kaag over de beschuldigingen in het anonieme blog. Later zal ze toegeven dat ze bij haar aantreden als partijleider, drie maanden eerder, al was ingelicht over ‘een casus’, maar dat haar toen was verteld dat de zaak ‘in samenspraak met betrokkenen goed was onderzocht en afgerond’.
Pas na het anonieme blog dringt bij de partijtop door dat hier nog onduidelijkheid over bestaat. Binnen een paar uur kondigt Kaag een diepgravend onderzoek aan door bureau Bing. ‘In mijn partij is er geen enkele ruimte voor grensoverschrijdend gedrag’, zegt ze. ‘Wanneer daar sprake van zou zijn, past maar één weg: stevig ingrijpen.’
III. Sussende toon
Verbazing overheerst bij sommige D66’ers als Bing op 24 februari 2021, drie weken voor de Tweede Kamerverkiezingen, het publieke rapport over grensoverschrijdend gedrag binnen D66 oplevert. Daarin staat dat uit het onderzoek ‘geen situaties van seksuele intimidatie of machtsmisbruik’ door Van Drimmelen zijn gebleken.
Verschillende leden hebben bij Bing de ernst van de situatie duidelijk gemaakt en getuigenissen afgelegd over Van Drimmelen. Daarover lezen ze niets terug in het openbare rapport. Ook tal van andere informatie ontbreekt, waaronder een politieverklaring dat er destijds wel degelijk sprake was van stalkingsgedrag en een waarschuwingsgesprek. Bing beschikte al over die verklaring voordat het rapport uitkwam, staat in de gelekte schriftelijke communicatie.
Er is meer reden tot ongemak. In het rapport staat ook dat er nog negentien extra meldingen zijn binnengekomen van D66’ers die zich ‘onveilig hebben gevoeld binnen de partij’. In negen gevallen ging het om seksueel grensoverschrijdend gedrag, variërend van ‘ongewenste WhatsApp-berichten, het maken van ongepaste en seksistische/denigrerende opmerkingen dan wel een arm om de schouder geslagen krijgen bij of na een informele gelegenheid van D66 tot in één casus het herhaaldelijk vragen om seksueel contact’. In alle gevallen zou de dader hier niet Van Drimmelen zijn, maar andere machtige D66’ers, die niet bij naam genoemd worden.
Ondanks de ernst van de meldingen wordt geen van de klachten verder onderzocht. Volgens Bing gebeurt dit niet omdat sommige vrouwen ‘bang zijn voor de gevolgen voor henzelf en hun loopbaan’. In andere zaken blijft extra onderzoek uit omdat de ‘casussen al eerder binnen de partij kenbaar zijn gemaakt’.
Kaags reactie op het rapport leidt tot op de dag van vandaag tot teleurstelling bij diverse D66-leden. ‘Uit het rapport blijkt voor mij nergens dat in onze vereniging sprake is van een structureel onveilige omgeving. Zo ken ik onze partij ook niet’, verklaarde ze vorig jaar. Samen met partijvoorzitter Anne-Marie Spierings suggereert ze daarna dat het aantal binnengekomen #MeToo-klachten bij onderzoeksbureau Bing hun meevalt, gezien het grote ledenaantal (28 duizend, aldus Spierings) en gezien de lange periode waarover de klachten gaan (twintig jaar, aldus Kaag). ‘Het is wel belangrijk om dat kader te hebben’, zegt Kaag tegen Nieuwsuur.
Die sussende toon schiet bij Boelema, Ploegstra, Ages en Weener in het verkeerde keelgat. Boelema zegt dat ze had gehoopt dat Kaag met de belofte van nieuw leiderschap ‘het boetekleed had aangetrokken’ en noemt het ‘ontmoedigend’ dat dit niet is gebeurd. Ook noemt ze het ‘onbestaanbaar dat dit geval van stalking niet is gesanctioneerd’. Weener is harder. ‘Haar reactie op het Bing-rapport maakte mij misselijk. Kaag lijkt dit in de doofpot te willen stoppen.’ Dat zo veel mensen hebben laten weten dat zij niet willen dat hun klacht verder werd onderzocht uit vrees voor de gevolgen, is toch het bewijs dat D66 wél een probleem heeft, merkt Ages op.
IV. Onbereikbare Kaag
Kaag is vorig jaar door het slachtoffer op de hoogte gesteld dat ook Bing inmiddels heeft geconcludeerd dat Van Drimmelen zich schuldig heeft gemaakt aan ‘grensoverschrijdende gedragingen’. Toch blijkt de partijleider niet bereid om dat in het openbaar te erkennen.
Terwijl de feiten er niet om liegen. De letterlijke passage uit de vertrouwelijke bijlage van 17 maart 2021 luidt: ‘grensoverschrijdende gedragingen door een patroon van contactpogingen, telefoontjes zonder nummerherkenning en de i-messages, een bedreigend voicemail bericht en sms bericht’.
Verzoeken van het slachtoffer aan de partijtop om publiekelijk het beeld te corrigeren dat er geen grensoverschrijdend gedrag zou hebben plaatsgevonden, zijn tot op heden niet gehonoreerd. Nadat het slachtoffer in december 2020 al tweemaal met de D66-leider had gebeld om te vragen hoe de partij haar veiligheid en privacy zou gaan waarborgen in het aangekondigde onderzoek, nam zij omstreeks april 2021 nogmaals contact op met de partijleider. Zij ‘attendeert’ Kaag er dan op dat de nieuwe conclusies van Bing haaks staan op wat Kaag eerder publiekelijk heeft verkondigd. Maar alle drie de keren wil Kaag niet inhoudelijk in gesprek met het slachtoffer. Zij wordt eerst doorverwezen naar onderzoekers en daarna naar ‘de advocaat van D66’.
Dat er angst heerst om #MeToo-kwesties in eigen kring te erkennen, ondervond ook oud-D66-bestuurslid Boelema. Haar werd vorig jaar nog door landelijk bestuurslid Aletta Hekker gevraagd om niet over de zaak-Van Drimmelen te praten met journalisten, omdat dit de partij zou kunnen schaden. Met die afspraak breekt ze nu, omdat ze vindt dat D66 eerlijk moet toegeven dat de partij niet goed heeft gehandeld bij deze kwestie.
Ook de actieve leden Ploegstra en Ages voelen al ruim een jaar hoe de partijtop probeert om klachten over grensoverschrijdend gedrag klein te houden, zodat D66 niet slecht in het nieuws komt. Samen met zes tot tien kritische D66’ers uitten ze maandenlang hun zorgen bij het partijbestuur over het in hun ogen gebrekkige onderzoekswerk van Bing en de afhandeling van de klachten. Telkens werden ze afgepoeierd door het bestuur, blijkt uit mails die de Volkskrant heeft ingezien.
Dat gebeurt eigenlijk al zes jaar. Leden die kritische vragen stellen over de macht van D66-mannen, riskeren dat ze publiekelijk voor schut worden gezet of geïntimideerd, heeft Ages zelf ervaren. ‘Is het wenselijk en integer dat een belangrijke Haagse lobbyist tegelijkertijd invloed heeft op wie er in de Tweede Kamer komt?’, waagde Ages op zaterdag 16 april 2016 over Van Drimmelen te vragen tijdens het landelijke D66-congres in Arnhem. Ages is op dat moment bestuurslid van de jongerenvereniging Jonge Democraten en vindt het best spannend om die vraag over de machtige partijstrateeg te stellen aan partijtoppers Alexander Pechtold, Thom de Graaf en Sophie in ’t Veld.
Hij heeft op dat moment geen idee dat de twee heren op het podium vier dagen eerder al via het vrouwelijke slachtoffer een klacht over grensoverschrijdend gedrag door Van Drimmelen hebben ontvangen. Partijvoorzitter Letty Demmers, die daar ook van op de hoogte is, vindt het ‘een goede vraag’, zegt zij vanaf het podium tegen Ages.
Wat zich daarna voltrekt, zal Ages nooit vergeten. Frans is zeer integer, laat Pechtold de zaal weten. Ja, hij is lobbyist, maar ook partijman. En bovendien iemand die zijn twee petten heel goed zou kunnen scheiden. Ook senator De Graaf wil benadrukken dat echt niet getwijfeld hoeft te worden aan de integriteit van Van Drimmelen. Daar blijft het niet bij: europarlementariër In ’t Veld wil óók graag delen dat zij geen enkele reden heeft om vragen te stellen bij de integriteit van de lobbyist.
‘Het leek wel of de drie partijprominenten elkaar wilden overtoepen in het beschermen van Van Drimmelen’, zegt Ages. Nog verbaasder is hij als Van Drimmelen diezelfde middag verhaal komt halen. ‘Ik hoor dat jij over mij hebt gepraat. Weet jij niet dat ik heel integer ben?’, vraagt Van Drimmelen. Ages voelt zich ongemakkelijk als Van Drimmelen steeds een stap in zijn persoonlijke ruimte zet, ook als Ages zelf een beetje afstand probeert te nemen. ‘Het voelde intimiderend.’
Toch doet Ages een poging om zijn vraag toe te lichten. ‘Stel, u vertegenwoordigt de fabrikant van de JSF en tegelijkertijd moet de Kamer daar nog een besluit over nemen. Ondertussen heeft u als voorzitter van de talentencommissie invloed op de samenstelling van de Kamerlijst van D66 en weet u precies wie er van pas kan komen bij uw lobbywerk voor de JSF en wie niet. Dan is dat toch niet integer?’, vraagt Ages. Van Drimmelen kijkt hem lachend aan. ‘Dat is toevallig. Ik vertegenwoordig ook de fabrikant van de JSF!’
Na het verschijnen van de anonieme klacht over Van Drimmelen, eind 2020, besluit Ages zich te melden bij Bing. Hij denkt dat zijn relaas voor de onderzoekers nuttige informatie is om verder te onderzoeken welke invloed Van Drimmelen precies heeft. Hij hoort niets meer van ze. Van Drimmelen wordt al die tijd met rust gelaten.
V. Oproep D66-leden
Terwijl de partijtop van D66 de conclusie over het grensoverschrijdende gedrag van een partijprominent achterhoudt voor de leden, is ze een stuk strenger tegen anderen die in de fout gaan. Kaag en andere prominente D66-leden twitteren bijvoorbeeld sinds de tv-uitzending over misstanden bij talentenjacht The Voice in januari regelmatig dat grensoverschrijdend gedrag onacceptabel is.
‘Als je dat vindt, dan moet je zelf ook in de spiegel durven kijken wat er in je eigen partij gebeurt’, zegt Boelema. ‘Pijnlijk’ vond ze het dat uitgerekend een D66-staatssecretaris – Gunay Uslu – John de Mol op het matje riep over grensoverschrijdend gedrag bij zijn tv-programma. Des te meer omdat Uslu resoluut is over wat er moet gebeuren om seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer tegen te gaan. ‘Het ligt niet aan loketten, het is een heel werkklimaat. Daar gaat ’t om. Het moet echt doorbroken worden.’ D66-minister van Emancipatie Robbert Dijkgraaf stelde begin dit jaar zelfs een speciale regeringscommissaris grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld in om de ‘schijnwerper te zetten’ op het probleem van seksueel overschrijdend gedrag.
‘Ik denk dat Uslu en Dijkgraaf nog niet weten hoe er in hun eigen partij is omgegaan met dit soort kwesties’, zegt Boelema. Weener: ‘Het probleem is dat de machtigste bovenlaag, zoals Kaag, niet wordt lastiggevallen door mannelijke partijleden. Ze richten zich eerder op vrouwen die nog niet veel macht hebben, zoals stagiaires en fractiemedewerkers. Kaag heeft bij D66 nooit zo’n lage positie gehad, ze heeft geen idee’, aldus Weener.
Als Kaag zegt dat grensoverschrijdend gedrag geen structureel probleem is binnen D66, dan is dat volgens Weener ‘deels omdat het haar niet goed uitkwam met de verkiezingen op komst’. Maar deels is de waarheid nog veel problematischer: ‘Kaag kent haar eigen partij niet.’
De vier bezorgde D66’ers roepen de partijtop op tot nieuw onderzoek, ruiterlijke erkenning van fouten uit het verleden en het serieus bespreekbaar maken van grensoverschrijdend gedrag binnen D66. Dat is nu onvoldoende het geval. Het partijbestuur heeft sinds vorig jaar weliswaar een nieuw ‘Team Verantwoord Gedrag’, maar de nieuwe gedragsregels waarmee dit team kwam, zijn afgelopen november enkel stilletjes op de site gepubliceerd. ‘Ik kreeg over elke stap in de formatie een e-mail, maar over dit belangrijke thema heb ik vanuit de partijtop niets vernomen’, zegt Boelema, ‘terwijl je hier juist zo veel mogelijk ruchtbaarheid aan moet geven.’ Ploegstra: ‘Als wij het zelf intern niet goed geregeld hebben, kunnen we het ook niet geloofwaardig uitstralen naar de buitenwereld.’
Voor het vrouwelijke slachtoffer van Van Drimmelen is de zaak ‘een donderwolk die boven haar hoofd blijft hangen’, zo wordt geschreven in de gelekte schriftelijke communicatie. Telkens vreest zij het risico dat de zaak opnieuw in de media wordt opgerakeld en dan met de onjuiste conclusie erbij: dat Van Drimmelen zou zijn vrijgepleit. Het maakt dat de suggestie in de lucht blijft hangen dat zij een valse melding over grensoverschrijdend gedrag zou hebben gedaan. Op de vraag van het partijbestuur wat zij nodig heeft om door te gaan, antwoordt de vrouw volgens de schriftelijke communicatie: ‘Erkenning dat het destijds fout is gegaan.’
----------------------------------------------------------------------------------------
VERANTWOORDING
ZO KWAM DIT ONDERZOEK TOT STAND
Voor het onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag binnen D66 heeft de Volkskrant gesproken met zeker twaalf betrokkenen. Ondanks herhaaldelijke verzoeken wenst het vrouwelijke slachtoffer van Frans van Drimmelen uit privacy-overwegingen geen commentaar te geven. Haar visie op de gebeurtenissen staat onder meer beschreven in gelekte schriftelijke communicatie in handen van de Volkskrant. Daarnaast beschikt de krant over de vertrouwelijke bijlage van het onderzoeksbureau Bing waarin de grensoverschrijdende gedragingen gedetailleerd worden beschreven. De documenten zijn ontvangen via een bron, die vanwege de gevoeligheid van de materie anoniem wil blijven. De identiteit van de bron is bekend bij de hoofdredactie.
De namen van de drie anonieme partijprominenten die steun geven aan de oproep om opheldering over #MeToo-kwesties in de partij, zijn bekend bij de hoofdredactie.
-------------------------------------------------------------------------------------
WEDERHOOR
Samuel Schampers:
‘Het spijt me dat mijn woorden zo veel pijn hebben gedaan. Ik heb dat destijds niet goed aangevoeld. Daar heb ik vier jaar geleden mijn excuses voor aangeboden en dat doe ik nu weer.’
Frans van Drimmelen:
‘Uw vragen slaan op een uiterst pijnlijke privékwestie, die ook deels is beschreven in een vertrouwelijk rapport met veel privacygevoelige informatie. Ik ga daar verder niet op in. Ik heb indertijd alle vragen van Bing uitgebreid beantwoord en heb aan het onderzoek alle medewerking verleend.’
Partijleider Sigrid Kaag:
Sigrid Kaag wil niet reflecteren op haar rol als partijleider in de kwestie-Van Drimmelen, maar verwijst voor antwoorden door naar het landelijk bestuur. Ze erkent wel in december 2020 met het vrouwelijke slachtoffer telefonisch contact te hebben gehad om ‘haar op het hart te drukken mee te werken aan het Bing-onderzoek’. Op vragen over het contact in april 2021, na het verschijnen de vertrouwelijke conclusies, wil ze geen antwoord geven.
Het partijbestuur antwoordt verder namens Kaag dat de partijleider ‘geen inzage heeft gehad in de vertrouwelijke bijlage’. Maar de vraag of zij wel op de hoogte is geweest van de conclusies uit dit vertrouwelijke deel, wordt niet beantwoord. Kaag wil hier ook geen uitspraak over doen nu de Volkskrant deze belastende conclusie aan haar heeft voorgelegd.
Ook Alexander Pechtold en Thom de Graaf zijn niet ingegaan op vragen van de Volkskrant. Het partijbestuur laat weten dat de twee prominenten in 2016 wel ‘enkele gesprekken hebben bijgewoond, maar zij waren niet verantwoordelijk voor en niet betrokken bij de afhandeling’.
Partijbestuur:
Het partijbestuur blijft zich scharen achter het onderzoek van Bing waarin staat dat er ‘niet is gebleken dat sprake was van seksuele intimidatie of machtsmisbruik door betrokkene’. Maar ‘dat betekent niet dat er geen sprake kan zijn geweest van ongewenst gedrag’, stelt het bestuur. ‘Er staat immers ook dat er wel sprake is geweest van gesprekken met de politie.’ Volgens het bestuur is hierover in de publieksversie van het rapport ‘niet meer informatie opgenomen, om te voorkomen dat privacygevoelige informatie hieromtrent in het rapport zou komen te staan’.
Het bestuur wil ‘vanwege de door betrokkenen gewenste vertrouwelijkheid’ niet ingaan op wat er in de vertrouwelijke bijlage staat. Het bestuur wil dus ook niet bevestigen of het klopt dat Bing op 17 maart 2021 heeft geconcludeerd dat Frans van Drimmelen zich schuldig heeft gemaakt aan ‘grensoverschrijdende gedragingen’. Precies die conclusie wil het slachtoffer juist wel openbaar hebben.
Het bestuur wijst het verzoek van D66’ers tot het instellen van een nieuw onafhankelijk onderzoek af. ‘Er bestaat op dit moment geen aanleiding om opnieuw onderzoek te doen naar meldingen die reeds zijn onderzocht.’ Er wordt niet ingegaan op de constatering van Bing zelf dat diverse klachten niet zijn onderzocht.
Oud-partijvoorzitter Letty Demmers zegt zich niet te herkennen in het beeld dat over haar wordt geschetst in dit artikel en wil verder geen commentaar geven. Het partijbestuur is niet ingegaan op het verzoek om de contactgegevens van Aletta Hekker te delen.
Bing-onderzoeker Bart de Jong:
Bing blijft staan achter de conclusie van het publieke rapport dat er ‘geen situaties van seksuele intimidatie en/of machtsmisbruik zijn gebleken’. Wel geeft het bureau toe dat er niet uit het onderzoek geconcludeerd kan worden dat er geen sprake is van ‘structureel grensoverschrijdend gedrag’ binnen D66, zoals Kaag meerdere malen heeft gesuggereerd.
Of er in de vertrouwelijke bijlage staat dat ‘grensoverschrijdende gedragingen’ door Van Drimmelen wel degelijk hebben plaatsgevonden, wil het bureau niet zeggen. Bing bestrijdt dat het bureau informatie geheim heeft gehouden. Wel is sommige informatie weggelaten uit de publieksversie ‘in verband met de gewenste niet-herleidbaarheid’.
Bing ontkent dat het na oplevering van het openbare rapport is doorgegaan met het onderzoek. Tegelijkertijd erkent het bureau dat na publicatie in februari nog ‘enkele onderdelen die geen invloed hadden op de conclusie’ zijn voorgelegd aan betrokkenen. ‘Uiteindelijk is de opdracht afgerond op 17 maart 2021 met de oplevering van de definitieve vertrouwelijke bijlage.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.