Waarom grepen Baudets mentoren niet in? 'Een hoog IQ alleen is niet genoeg'
11-12-2020
Twee hooggeleerde zestigers begeleidden de ambitieuze dertiger Thierry Baudet op zijn weg naar de electorale top. Nu ligt hun Forum voor Democratie in scherven en zijn drie reputaties fors beschadigd. Hoe hebben Paul Frentrop en Paul Cliteur dat kunnen laten gebeuren?
Op 25 november zou het FD een interview hebben met Thierry Baudet en Paul Frentrop, respectievelijk leider en senator voor Forum voor Democratie. Aanleiding: hun nieuwe boek De puinhopen van Rutte . Maar toen was er een artikel in Het Parool over nieuwe antisemitische uitingen van jonge FvD’ers, gevolgd door een kolossale rel over de rol en opvattingen van Baudet en kandidaat-Tweede Kamerlid Freek Jansen, uitmondend in de implosie van Forum.
Ga dan nog maar eens een interview geven over de ‘puinhopen’ van een premier die op veertig zetels staat in de peilingen. Dus annuleerden de twee het vraaggesprek.
De golf van kritiek bereikte al snel ook de enkels van een andere Paul. Rechtsfilosoof Paul Cliteur was eveneens FvD-senator, en in 2012 was hij ook de promotor van Baudet in Leiden. Hij profileerde zich als Baudets intellectuele mentor. Inmiddels heeft Cliteur zelf een onderzoek naar mogelijk antisemitisme aan zijn broek, in opdracht van de Universiteit Leiden, waar hij werkzaam is als hoogleraar.
Frentrop, die sinds de tumultueuze breuk met Henk Otten in 2019 gold als 'de sterke man achter Baudet', blijft een dergelijk lot hoe dan ook bespaard. Hij is namelijk éx-hoogleraar. Frentrop doceerde tot 2014 corporate governance aan Nyenrode Business Universiteit.
Toen beide zestigers zich committeerden aan de dertiger Baudet hoopten ze op een glanzende toekomst voor diens Forum voor Democratie. Maar na drie weken strijd is er weinig meer over van de partij die vorig voorjaar nog de grootste werd van Nederland. Waarom hebben zijn hooggeleerde mentoren niet ingegrepen?
Onderschatting
Die vraag is nog niet zo makkelijk te beantwoorden. De Universiteit Leiden heeft Cliteur (65) en zijn collega's een spreekverbod opgelegd, Frentrop (66) wilde ook afgelopen mei in het FD wel over Europa maar niet over opmerkelijke uitlatingen van Baudet praten. Het duo werkte evenmin mee aan de recent verschenen FvD-boeken Mijn meningen zijn feiten en De partij dat ben ik . Ook mensen als Patrick van Schie, die met Cliteur samenwerkte bij het wetenschappelijk bureau van de VVD, Frits Bolkestein en inmiddels ex-FvD-Europarlementariër Derk Jan Eppink doen er het zwijgen toe.
Erik van de Loo is partner bij het in leiderschap en gedrag gespecialiseerde bureau Phyleon. Hij herkent — van afstand — patronen bij FvD die hij ook in boardrooms van bedrijven heeft gezien. 'Cliteur en Frentrop kunnen hebben gedacht: met Baudet haal ik doelen waar ik anders alleen van kon dromen, en als ik bij hem in de buurt blijf kan ik hem tenminste nog een beetje containen ( indammen, red.). Dat laatste is een onderschatting van de grilligheid en radicalisering van narcistische leiders als Baudet. Donald Trump is daar ook een voorbeeld van.'
Mischa Cohen, co-auteur van Mijn meningen zijn feiten , onderschrijft dat. 'Veel mensen uit de conservatieve hoek hebben de voorbije tien jaar gedacht dat ze Baudet voor hun eigen doeleinden konden gebruiken, en dat ze hem konden vormen. Nee dus.'
Een hoog IQ alleen is voor duurzaam succes niet genoeg, weet Van de Loo. ‘Je hebt er wel íets van nodig, maar hoogbegaafdheid — als daar bij betrokkenen sprake van is — is in zekere zin een handicap. Want je kunt je begeven in situaties waarin andere kwaliteiten vereist zijn.’
Omgevallen boekenkast
Historicus Geerten Waling kent Cliteur en zijn afdeling goed. Hij weet zeker dat de rechtsfilosoof zich nooit antisemitisch heeft uitgelaten, en is verontwaardigd dat de Universiteit Leiden Cliteurs hele vakgroep onder de loep neemt. 'Dat doe je toch ook niet bij een klacht wegens seksuele intimidatie?' Volgens hem zien medewerkers die zich al jaren ergeren aan het conservatieve bolwerkje dat Cliteur en zijn collega's Afshin Ellian en Andreas Kinneging vormen nu hun kans schoon.
Cliteur wordt verweten dat hij niet handelde toen hem bezorgde geluiden bereikten over het gedrag van bepaalde FvD-jongeren, hun voorman Freek Jansen en partijleider Baudet. Baudet deed ook publiekelijk dingen die de wenkbrauwen deden fronsen. Waling: 'Misschien was Cliteur iets te blij een partij te hebben gevonden die eindelijk echt de politieke correctheid doorbrak. En ik ken hem ook als iemand die soms wat wereldvreemd is.'
Die indruk kreeg ook Rob de Lange toen hij in de 'jaren nul' bij het tv-programma Buitenhof de chef was van columnist Cliteur. ‘De aimabele denker kon heel slecht tegen de boze reacties die hij bij sommigen opriep, dus stopte hij van de ene op de andere dag', blikt De Lange, nu redacteur van het FD, terug. 'Met zijn betrokkenheid bij FvD lijkt Cliteur zich opnieuw te hebben verkeken op de harde werkelijkheid.'
Ook Frentrop heeft nog wel iets te leren, zei een oud-collega van hem in augustus 2019 in het FD. 'Wat Paul niet heeft, en wat je wel nodig hebt om te kunnen leiden, is oog voor menselijke verhoudingen. Dat ontbreekt bij hem volledig.' Oud-werkgeversvoorzitter Jacques Schraven noemde Frentrop in datzelfde artikel ‘een omgevallen boekenkast’.
Openheid van zaken
Cliteur is inmiddels teruggetreden als FvD-senator, Frentrop deed dat niet. Beide Paulen hebben veel uit te leggen, stelt Van de Loo vast. 'Geef blijk van zelfreflectie, wees open over je afwegingen en zeg desnoods sorry. Als je jezelf in splendid isolation blijft opsluiten in het kasteel van je eigen gedachtegoed, kom je hier niet meer uit.'
Vrijdag stuurde Frentrop het FD toch een kort mailtje. 'Het is een interessante stelling dat geleerdheid en leeftijd van personen van beslissende invloed zouden zijn op groepsprocessen, maar die dateert toch uit Bijbelse dan wel prehistorische tijden toen stammen zich nog lieten leiden door het advies van hun oudsten. In de moderne tijd is iemands positie binnen de organisatie van bepalende invloed. Overigens denk ik dat alle feiten bekend zijn. Die hebben uitgebreid de media gehaald.'
Waarom is hij niet uitgestapt? Frentrop: 'Ik ben geen fan van het modieuze “afstand nemen”. Zeker niet publiekelijk. Ik ben voorstander van de ouderwetse benadering: problemen aanpakken en oplossen.'
Maar juist dat hebben Paul & Paul volgens velen nagelaten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.