Sywert van Lienden © YouTube/Hulptroepen
Sywert van Lienden is vandaag opgepakt door Justitie. Aanleiding vormt de aangifte van Randstad vanwege oplichting. Maar er zijn meer gedupeerden dan Randstad en mogelijk meer strafbare feiten gepleegd, blijkt uit onderzoek van Follow the Money en het boek ‘Sywerts Miljoenen’ dat eind maart verschijnt.
Aanleiding voor het onderzoek is de aangifte van uitzendconcern Randstad, december vorig jaar. Als leverancier van personeel was Randstad in 2020 een cruciaal onderdeel van de Hulptroepen Alliantie: het initiatief van Van Lienden en partners om mondkapjes naar Nederland te halen.
Vijftien Randstad-medewerkers hielden zich bij de Hulptroepen Alliantie onder meer bezig met de logistiek, de werving van nieuwe mensen, mondkapjes testen en het opzetten van de IT-structuur. Het uitzendconcern betaalde hun salaris, in de veronderstelling dat het ging om een stichting zonder winstoogmerk. ‘Iedereen deed alles daar, er was geen onderscheid tussen de entiteiten. Het was één grote berg activiteiten,’ zei hoofd juridische zaken van Randstad, Patrick van der Herberg, tegen Follow the Money eind vorig jaar.
In mei vorig jaar onthulde Follow the Money dat de drie oprichters van de Hulptroepen meer dan 20 miljoen euro overhielden aan een mondkapjesdeal met de overheid, door die uit te voeren via een geheime commerciële bv: Relief Goods Alliance. Ook de medewerkers van Randstad wisten hier niets van. De voorman van de stichting, Sywert van Lienden, riep al die tijd dat hij geen winstoogmerk had, dat hij alles ‘om niet’ heeft gedaan.
‘Als het personeel van Randstad heeft meegewerkt aan commerciële activiteiten, dan lijkt me dit een niet al te moeilijk te bewijzen oplichting,’ zegt advocaat Robert Hein Broekhuijsen, partner bij Ivy Advocaten en voormalig fraudeonderzoeker bij het Openbaar Ministerie.
Scope van het onderzoek
Is het onderzoek beperkt tot Randstad? Het Openbaar Ministerie stelt dat ook andere partijen ‘op een soortgelijke manier betrokken zijn bij de activiteiten van de stichting en/of de bv’, en mogelijk onderwerp zijn van onderzoek. Denk daarbij vooral aan webwinkel Coolblue, dat niet alleen een half miljoen werkkapitaal verschafte maar ook hielp met een webshop en distributie van mondkapjes. Ook Coolblue stelt dat het nooit heeft geweten van de commerciële bv.
De constructie is in 2020 zo opgezet dat de stichting Hulptroepen Alliantie en Relief Goods Alliance op papier niets met elkaar te maken hebben. Van Lienden was statutair de enige bestuurder van de bv, Damme en Van Gestel waren bestuurder van de stichting. Zo brachten ze een formele scheiding aan. Dit onderscheid hebben ze ook benadrukt, alsof de entiteiten volledig los van elkaar staan en dat voor de buitenwereld helder is.
In de praktijk liep alles echter vloeiend in elkaar over: Van Lienden presenteerde zichzelf naar buiten toe als de voorman van de Hulptroepen. Mede dankzij zijn mediaoptredens klopten grote zorginstellingen en andere bedrijven aan bij de Hulptroepen. Maar velen kregen geen factuur van de stichting maar van Relief Goods Alliance bv, zo bleek uit onderzoek van Follow the Money. Het gaat volgens ingewijden om vele honderden bestellingen.
Aan hun klanten maakte het drietal niet duidelijk dat zij een bestelling plaatsten bij een bedrijf dat losstaat van de stichting Hulptroepen. Integendeel: de offertes werden opgemaakt met het logo van de Hulptroepen en de bijbehorende slogan ‘Hulp voor de zorghelden’. De naam Relief Goods Alliance wordt in een van de offertes slechts in de kleine lettertjes op de laatste pagina genoemd. Dat het hierbij om een commerciële onderneming gaat, zonder relatie met de stichting, staat er niet bij.
In een andere offerte wordt de naam van Relief Goods Alliance helemaal niet genoemd. Wie meer wilde weten over een bepaald product, werd in de offerte verwezen naar de website van de Hulptroepen. Dat moet ook wel: Relief Goods Alliance heeft geen eigen website of telefoonnummer. Kortom, de stichting functioneerde als een façade voor de winstgevende activiteiten.
‘Klassieke bedriegerij’
Is het legaal om klanten op deze manier op het verkeerde been te zetten? ‘Ik zou zeggen dat ze minimaal misleid zijn,’ zei fraude-expert bij Partner in Compliance en voormalig FIOD-rechercheur Peter van Leusden eerder tegen Follow the Money. ‘Of er ook sprake is van oplichting, vind ik lastiger te zeggen. Het zijn zeker listige kunstgrepen, de vraag is of ze zichzelf hiermee “wederrechtelijk bevoordeeld” hebben. Dan moeten klanten kunnen aantonen dat ze benadeeld werden. Die vraag lijkt me voer voor juristen.’
Advocaat Robert Hein Broekhuijsen is stelliger: ‘De offerte, de website én de factuur werden zo ingericht en verwoord dat de klant dacht zaken te doen met de stichting Hulptroepen. Alles was erop gericht de klanten dat te laten geloven. Ze kregen bewust een valse voorstelling van zaken voorgeschoteld.’
Broekhuijsen spreekt van ‘klassieke bedriegerij’. ‘Naar mijn mening zijn er meer dan voldoende aanwijzingen voor een ernstige verdenking dat Sywert van Lienden en zijn maten zich schuldig hebben gemaakt aan oplichting. Zij hebben met behulp van “listige kunstgrepen en een samenweefsel van verdichtsels” – offerte, factuur, een website met valse informatie – klanten overgehaald om zaken met hen te doen. Terwijl de klanten, als ze de werkelijkheid hadden geweten, niet met hen in zee zouden zijn gegaan.’
Frits Schneider, partner bij advocatenkantoor AKD en gespecialiseerd in financieel-economisch strafrecht, deelt die mening. ‘Uit de uitingen van klanten lijkt te kunnen worden afgeleid dat zij niet tot betaling zouden zijn overgegaan, als ze hadden geweten dat er sprake was van een winstoogmerk. Kennelijk is hen een valse voorstelling van zaken gegeven.’
Dat in offertes alleen in de kleine lettertjes naar de Relief Goods Alliance werd verwezen, draagt volgens Schneider ‘niet aanstonds overtuigend bij’ aan de stelling dat klanten wisten dat ze in zee gingen met een commerciële vennootschap. ‘Het komt mij voor dat de geschetste feiten en omstandigheden in ieder geval een redelijk vermoeden van schuld aan een strafbaar feit jegens Van Lienden en zijn compagnons oplevert.’
Het OM wil desgevraagd niet toelichten of de betalingen aan Relief Goods Alliance ook onderwerp zijn van onderzoek.
Sywerts miljoenen
Dat de geldstromen door elkaar liepen, blijkt ook uit het boek Sywerts miljoenen dat eind maart bij Follow the Money verschijnt. Daarin beschrijven de auteurs dat de drie ondernemers vrachtkosten maakten in China ten behoeve van de overheidsdeal met Relief Goods Alliance. Miljoenen mondkapjes moesten in het voorjaar van 2020 naar Shanghai gebracht worden. De kosten bedroegen ruim 250 duizend euro, blijkt uit de onderliggende facturen.
Je zou verwachten dat Relief Goods Alliance deze kosten op zich neemt: dat is immers de vennootschap die de deal met de overheid is aangegaan en waar de winst belandde. Toch stuurde het Chinese transportbedrijf de betreffende facturen aan de Hulptroepen Alliantie. Maar Relief Goods Alliance – niet de stichting – declareerde deze kosten vervolgens bij de overheid. Deze betaling bleef zo als winst achter in de bv, tenzij de aandeelhouders de betaling tussen Relief Goods Alliance en de stichting hebben verrekend.
Mocht die verrekening hebben plaatsgevonden, dan is de vraag waarom het trio voor zo’n omslachtige route koos. Waarom werd de Chinese logistieke partner niet gewoon door Relief Goods Alliance betaald? Van Lienden en partners willen dit niet ophelderen.
Dezelfde vragen spelen rond de inkoop van mondkapjes bij de Nederlandse importeur Fox Medical. Hulptroepen kocht daar in april 2020 grootschalig in, maar verkocht een deel van die mondkapjes aan thuiszorgorganisatie Buurtzorg via RGA.
Mogelijk is het OM op deze gang van zaken gestuit in haar ‘civiele onderzoek’ naar de stichting, dat al sinds augustus 2021 loopt en nog niet is afgerond. Op grond van het Burgerlijk Wetboek heeft het OM, naast haar strafrechtelijke taken, een civiele toezichtstaak op rechtspersonen in het algemeen en op stichtingen in het bijzonder. Zulk onderzoek is heel zeldzaam.
Broekhuijsen noemt dit civiele onderzoek volstrekt ‘achterhaald’, omdat justitie met een strafrechtelijk onderzoek veel verdergaande middelen heeft. De aanhouding en doorzoeking van het huis en de auto van Van Lienden vandaag spreken wat betreft boekdelen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.