VU-Rector trekt lering uit kwestie evolutieproefschrift..

Wetenschap  11 februari 2013

Na intern onderzoek heeft de VU geconcludeerd dat de universiteit zich bij de promotie van Joris van Rossum (11 december 2012 bij de faculteit Wijsbegeerte) aan het promotiereglement heeft gehouden. Rector Magnificus Lex Bouter laat echter wel weten ‘dat het in enkele opzichten verstandig was geweest om anders te handelen.’ Een evolutiebioloog had moeten optreden als tweede promotor of als copromotor.

Advalvas meldde eind januari dat het proefschrift van bioloog-filosoof Joris van Rossum wordt aangevochten door biologen.

Lex Bouter schrijft in een brief aan de evolutiebiologen die het oneens zijn met de promotie van Van Rossum: ‘Ondanks het feit dat formeel juist is gehandeld, en dat er dus kennis is van de wijsbegeerte van de biologie in het promotieteam, wil ik benadrukken dat het raadzaam zou zijn geweest een evolutiebioloog bij het promotieteam te betrekken. Een extra argument voor uitbreiding van het team zou zijn geweest dat het in de wetenschapsfilosofie gebruikelijk is vakwetenschappers hetzij als tweede promotor, hetzij als copromotor te betrekken.’

Met promotieteam bedoelt Bouter promotoren en copromotoren. Daarnaast is er een leescommissie, die het werk na voltooiing beoordeelt en eventueel adviezen geeft voor verbeteringen. Daarin zat wel een evolutiebioloog: Nico van Straalen.

VU past promotiereglement aan

De VU werkt sinds voorjaar 2012, evenals een aantal andere universiteiten, aan een bijstelling van het promotiereglement, waarbij de bevindingen van deze casus worden meegenomen.

Bouter vindt de publiciteit rond de promotie vervelend voor betrokkenen: ‘Voor zover de discussie inhoudelijk is behoort deze gewoon gevoerd te worden, hetzij in de populaire pers, hetzij in de vakbladen of wetenschappelijke tijdschriften. Op basis van de feiten en met redelijke argumenten.’

De focus van de gesprekken die Bouter voerde over de promotie van Van Rossum lag bij de kwaliteitszorg en de kwaliteit van het proefschrift. Bouter: ‘Uw commentaar op de inhoudelijk aspecten van het proefschrift maakt onderdeel uit van het normale wetenschappelijke debat. Daar kan en wil ik me niet in mengen.’

Lees hier de hele brief van Lex Bouter aan de vier biologen.

Leescommissielid Henk de Regt was meteen tegen

In de leescommissie van het proefschrift zat ook wetenschapsfilosoof Henk de Regt, UHD bij de VU-faculteit Wijsbegeerte. Hij mailde de redactie op 10 februari dat hij als enige negatief heeft geadviseerd nadat hij het werk had gelezen. Hij wijst erop dat de discussie nu gaat over de vraag over Van Rossum de evolutietheorie wel goed begrijpt, een belangrijk punt, maar dat hij erover gevallen is dat de filosofische conclusies niet goed zijn onderbouwd.

Dat legt hij uit aan de hand van een passage uit het artikel over de promotie inAdvalvas #10. Nico van Straalen, stelt dat seksuele reproductie "vooralsnog een nog niet goed begrepen probleem is". Van Rossum beweert iets veel sterkers: de theorie van natuurlijke selectie zou "fundamenteel" niet in staat zijn om seksuele reproductie te verklaren. Dat is nogal een verschil. Om die laatste stelling te bewijzen zou hij een goede filosofische analyse moeten geven van wat ‘wetenschappelijke verklaring’ inhoudt – en dat heeft hij volgens De Regt niet gedaan.

Lees hier de ingezonden brief van Henk de Regt.

'EVOLUTIE VAN SEKS PRIMA TE VERKLAREN'

FILOSOOF POUWEL SLURINK OVER OMSTREDEN VU-PROMOTIE EVOLUTIETHEORIE

dinsdag 12 februari 2013
‘Als een universiteit op een levensbeschouwelijke grondslag berust, moet haar identiteit niet dogmatisch doorsijpelen in het onderzoek.’ Zo reageert filosoof Pouwel Slurink op de omstreden verhandeling over de evolutietheorie waarop filosoof-bioloog Joris van Rossum promoveerde aan de protestantse Vrije Universiteit. Pouwel zelf is in 2002 aan de katholieke Radboud Universiteit Nijmegen gepromoveerd op Why Some Apes Became Humans, over de evolutie van kennis, bewustzijn en cultuur.

Natuurlijke selectie kan het bestaan van seksuele voortplanting niet verklaren, stelt Van Rossum in zijn proefschrift On Sexual Reproduction as a New Critique of the Theory of Natural Selection. Hoe terecht is die kritiek op de evolutietheorie?, is de vraag aan Slurink.

‘Ik heb het proefschrift niet gelezen’, antwoordt hij. ‘Ik ken het dus alleen via de berichtgeving erover. Ik kan wel iets zeggen over de claim dat natuurlijke selectie het bestaan van seksuele voortplanting niet kan verklaren. Vanuit het individu gezien lijkt seks inderdaad vreemd. Dat stopt daar veel energie in, terwijl het er maar de helft van zijn genetisch materiaal mee doorgeeft. Ongeslachtelijke voortplanting lijkt dus veel logischer.

‘Die komt ook veel voor, bijvoorbeeld bij bacteriën, veel planten en sommige soorten insecten. Als je gaat kijken zie je dat het om soorten gaat die veel in dezelfde omgeving verblijven. Neem bladluizen, die planten zich in de zomer vooral ongeslachtelijk voort en dat gaat inderdaad enorm efficiënt, ze poepen er soms wel twintig generaties per jaar uit. Maar in het najaar gaan ze wel paren, en daar komen opeens gevleugelde vormen uit voort. Doordat die vleugels hebben, komen ze in allerlei verschillende soorten omgeving terecht.

'Dat is belangrijk voor waar wij het nu over hebben, want willen de bladluizen in verschillende soorten omgeving overleven, dan moeten ze adaptief zijn, zich aanpassen. En dat lukt eerder als ze voortkomen uit geslachtelijke voortplanting, omdat ze dan verschillende soorten genen hebben. Het is een lotto: zet verschillende types uit en de kans is groter dat sommige daarvan de eigenschappen bezitten die nodig zijn om te overleven in een bepaalde omgeving. En daar gaat het om, volgens de evolutietheorie. Die kijkt niet vanuit het gezichtspunt van het individu – waarvoor geslachtelijke voortplanting zoals gezegd vreemd lijkt te zijn – maar vanuit dat van de genen. Vanuit evolutionair gezichtspunt gezien plant je je niet als individu voort; je genen planten zich via jou voort.

‘Je kunt het vergelijken met een band. Je kunt altijd dezelfde bezetting houden. Je kunt ook zeggen: we nemen eens een nieuw drummer, we nemen eens een nieuwe gitarist. Als je dat geregeld doet is de kans groter dan je je aanpast aan de omgeving en een hit scoort.’ 

Volgens Slurink is de claim dat natuurlijke selectie het bestaan van seksuele voortplanting niet kan verklaren al vaker gemaakt, en is die ook al veel vaker weerlegd. Ook de Wageningse evolutiebioloog Arjen de Visser stelde dat Van Rossum achter de feiten aanloopt. ‘We kunnen de evolutie van seks in principe prima verklaren’, stelde hij in Resource, het blad van zijn universiteit. ‘Daarover is ook heel veel gepubliceerd, maar Van Rossum haalt maar weinig en selectief relevante literatuur aan.’

Samen met drie collega’s schreef De Visser in vakblad Bionieuws dat Van Rossum nooit had mogen promoveren. Zijn promotoren, die ‘geen expertise in de evolutiebiologie bezitten’, hadden hem niet moeten begeleiden. Een van hen is VU-hoogleraar filosofie René van Woudenberg. De ander Ronald Meester, VU-hoogleraar waarschijnlijkheidsrekening. Meester en Van Woudenberg zijn onder meer bekend van het door hen samen met Cees Dekker geredigeerde boek Schitterend ongeluk of sporen van ontwerp? – Over toeval en doelgerichtheid in de evolutie, dat vaak wordt gezien als een pleidooi voor Intelligent Design.

‘Ondanks het feit dat formeel juist is gehandeld’, heeft VU-rector magnificus Lex Bouter op 8 februari geschreven in een brief aan de evolutiebiologen die het oneens zijn met de promotie van Van Rossum, ‘en dat er dus kennis is van de wijsbegeerte van de biologie in het promotieteam, wil ik benadrukken dat het raadzaam zou zijn geweest een evolutiebioloog bij het promotieteam te betrekken.’ In de commissie, die het werk na voltooiing beoordeelt en adviezen kan geven voor verbeteringen, zat wel een evolutiebioloog, Nico van Straalen. ‘Ik vond het wel verdedigbaar omdat het originele gezichtspunten bevat en een relevant probleem aan de orde stelt.’, zei de hoogleraar dierecologie aan de VU tegen het Reformatorisch Dagblad. ‘Dat er veel secundaire en verouderde literatuur wordt aangehaald, heb ik ook geconstateerd, maar filosofen promoveren ook op Aristoteles. Daar heb ik dus niet echt een punt van gemaakt.’

Moeten we ons nu zorgen maken over het academisch niveau van de VU? ‘Ik ben zelf aan een katholieke universiteit gepromoveerd, de Radboud Universiteit Nijmegen’, zegt Slurink. ‘Ik sta daar inmiddels wat verder van af, dus ik kan nu wel zeggen dat ik het gevaarlijk vind om een universiteit te bouwen op een levensbeschouwing. Als een universiteit op een levensbeschouwelijke grondslag berust, moet haar identiteit niet dogmatisch doorsijpelen in het onderzoek. Daar lijkt het ook op bij het onderzoek dat René van Woudenberg nu doet voor de Templeton Foundation.

‘Persoonlijk denk ik dat je in plaats van je over de hele linie tegen de wetenschap te verzetten, beter kunt kijken hoe je vanuit de wetenschap zinvolle filosofie kunt bedrijven. Wat de VU doet, tendeert naar selectief verzet. Zo verzet Van Woudenberg zich tegen de radicale conclusies die Dick Swaab trekt uit zijn hersenonderzoeken, terwijl veel hersenwetenschappers genuanceerdere standpunten innemen. Dit neigt ertoe een karikatuur te maken van de wetenschap. En dan impliciet laten dat het christelijk geloofsgoed beter is, zonder te kijken naar de redenen waarom mensen dat geloofsgoed achter zich gelaten hebben. Alsof terugkeer naar religie nog een optie is… Je moet niet proberen om gaten te schieten in de wetenschap, in de hoop dat God in een iets groter gat blijkt te zitten. Dan krijg je de God van de gaten.’

Maarten Meester

Zie verder:
Het proefschrift van Joris van Rossum On Sexual Reproduction as a New Critique of the Theory of Natural Selection
Open brief Van Rossum, reactie op reactie biologen

--------------------------------
Henk de Regt 

op 17-02-2013 om 15:35

Het is jammer dat Pouwel Slurink uitspraken doet over een proefschrift dat hij niet gelezen heeft. Ik zeg niet dat het een goed proefschrift is; sterker: ik zat in de leescommissie en heb een negatief advies gegeven. Informatie hierover is te vinden op de website van Ad Valvas: 
http://www.advalvas.vu.nl/nieuws/vu-rector-trekt-lering-uit-kwestie-evolutieproefschrift
met een link naar mijn brief over deze kwestie
http://advalvas.vu.nl/achtergrond/evolutieproefschrift-kritiek-van-wetenschapsfilosoof-henk-de-regt
Ik vind echter wel dat de discussie erover gevoerd moet worden door in te gaan op wat er in het proefschrift staat, en niet door af te gaan op berichtgeving in de media.
Verder vind ik dat Pouwel Slurink te gemakkelijk alles wat er op de VU gebeurt over een kam scheert. Ik ben - als wetenschapsfilosoof die op de VU werkt - bezorgd over het imago dat er ontstaat door de publiciteit rond dit proefschrift. Een commentaar als dat van Slurink is een voorbeeld van negatieve beeldvorming. Maar het is een geval van te snelle generalisatie - iets waar een filosoof zich niet aan zou moeten bezondigen. Op de VU werken ook onafhankelijke filosofen (wat al blijkt uit het feit dat ik dit VU-proefschrift heb afgekeurd).

brieven ‘VU-promotie over natuurlijke selectie rammelt’ gerdien et al.

bionieuws 2, 02-02-2013 brieven ‘VU-promotie over natuurlijke selectie rammelt’ Een promotie aan de Vrije Universiteit falsificeert de theorie van natuurlijke selectie. Maar die conclusies zijn gebaseerd op misvattingen, zeggen Utrechtse en Wageningse evolutiebiologen. Door Gerdien de Jong, Duur Aanen, Rolf Hoekstra en Arjan de Visser © bionieuws Op 11 december 2012 promoveerde Joris Paul van Rossum bij de Vrije Universiteit op het proefschrift On sexual reproduction as a new critique of the theory of natural selection. Zijn promotoren waren de hoogleraren René van Woudenberg (kentheorie en ontologie) en Ronald Meester (waarschijnlijkheidsleer). De conclusies van het proefschrift zijn gebaseerd op enkele fundamentele misverstanden over de mechanismen van evolutie. Van Rossum gaat uit van het populairwetenschappelijke boek The Selfish Gene van Richard Dawkins uit 1976, dat evolutie beschouwt vanuit de rol van het gen. Van Rossum distilleert hieruit dat selectie alleen op het niveau van het gen plaatsvindt en dientengevolge alleen tot aanpassing op dna-niveau kan leiden, en dat geen enkele aanpassing boven het niveau van het dna verklaard kan worden door natuurlijke selectie. Maar evolutie beschouwen vanuit de rol van het gen betekent nog niet dat natuurlijke selectie direct werkt op het niveau van het gen. Natuurlijke selectie kan werken op verschillende niveaus, waarvan het individu meestal het belangrijkste is. De overleving en reproductie van aangepaste individuen worden omgezet in een hogere frequentie van de allelen van hun genen in de populatie. Met andere woorden: de evolutionaire uitbetaling vindt plaats in de vorm van allelfrequenties, maar de prijsbepaling van deze allelen gebeurt via hun uitwerking op de overleving en reproductie van individuen of soms groepen. Van Rossum had zijn verwarring tussen selectie op het niveau van het gen en selectie beschouwd vanuit de rol van het gen eenvoudig kunnen vermijden als hij aandacht had gegeven aan de uitgebreide literatuur over dit onderwerp. Een voorbeeld is het hoofdstuk ‘Units of Selection’ in het door Van Rossum aangehaalde leerboek Evolution van Mark Ridley uit 2004. Hij haalt ook het boek Evolution and the Levels of Selection van Samir Okasha uit 2006 aan. Als Van Rossum en zijn promotoren dit boek hadden gelezen, hadden zij ingezien hoezeer het denken binnen de evolutiebiologie verschilt van hun misvatting. Een andere fundamentele fout is dat Van Rossum denkt dat recombinatie in de meiose natuurlijke selectie onmogelijk maakt. Recombinatie leidt weliswaar tot nieuwe combinaties van allelen en breekt deze weer op, maar dat zit natuurlijke selectie geheel niet in de weg. Immers, natuurlijke selectie kan allelen – waaronder allelen die de frequentie van recombinatie beïnvloeden – in frequentie laten toenemen als hun eigenaars (de individuen) over de generaties gemiddeld een hogere fitness hebben. Stellingname Doordat van Rossum natuurlijke selectie niet goed doorgrondt, komt hij tot een ongefundeerde stelling, namelijk dat natuurlijke selectie seksuele voortplanting niet kan verklaren. Zijn stellingname betekent dat alle discussie over de kosten en baten van seksuele reproductie die al jarenlang door evolutiebiologen wordt gevoerd irrelevant is. Niettemin behandelt Van Rossumwel wat evolutiebiologen hebben gezegd over de handhaving van seksuele voortplanting, aan de hand van twee hoofdstukken uit het populairwetenschappelijk boek The Red Queen: Sex and the Evolution of Human Nature van Matt Ridley uit 1993. Van Rossum snapt echter weinig van het begrip cost of meiosis: er worden geen genen weggegooid bij seksuele voortplanting, maar genen worden willekeurig verdeeld onder de nakomelingen. Ook lijkt Van Rossum te denken dat cost of meiosis en cost of males identiek aan elkaar zijn. Ook hier is hij niet op de hoogte van de literatuur, noch van de natuur. De twofold cost of sex geldt alleen voor organismen met aparte mannetjes en vrouwtjes. Syngamie en meiose zijn ook mogelijk in eencellige eukaryoten zonder geslachtsdifferentiatie. Fusie tussen twee gameten van gelijke grootte, direct gevolgd door deling, heeft geen intrinsieke kosten. Evolutiebiologen hebben vele mogelijke verklaringen voor het handhaven van seksuele voortplanting en discussiëren al lang welke het plausibelst zijn. Er is echter geen fundamenteel probleem: de evolutionaire mechanismen die we kennen kunnen in principe seksuele voortplanting prima verklaren. Dit alles is alleen mogelijk doordat Van Rossum de wetenschappelijke literatuur niet kent of niet heeft gelezen. Dit had de verantwoordelijke promotoren moeten opvallen – nu heeft het er alle schijn van dat ook zij geen kennis hebben genomen van de relevante literatuur. Ze hadden moeten inzien dat Van Rossum zich baseert op een simpele misvatting gebaseerd op een 35 jaar oud populairwetenschappelijk boek. De niet-onderbouwde uitspraak van Van Rossum dat het gen als eenheid van selectie een dominant gezichtspunt in de evolutiebiologie is, wordt door de behandeling van natuurlijke selectie in alle evolutiebiologiestudieboeken weerlegd. Gezien het feit dat blijkens hun leeropdracht en gepubliceerd wetenschappelijk werk de beide hoogleraren Van Woudenberg en Meester geen expertise in evolutiebiologie bezitten, ware het gepast geweest als zij zich niet gekwalificeerd hadden geacht dit werk te begeleiden.

‘VU-promotie over evolutie rammelt’

bionieuws 2, 02-02-2013 nieuws De Vrije Universteit had nooit de doctortitel mogen toekennen voor een filosofisch proefschrift met ongefundeerde kritiek op de evolutietheorie, stellen evolutiebiologen. Door Gert van Maanen © bionieuws ‘Niet op de hoogte van de literatuur, noch van de natuur.’ Dat harde oordeel vellen vier Nederlandse evolutiebiologen over de promotie van bioloog Joris van Rossum. Die verdedigde op 11 december met succes aan de Vrije Universteit zijn wetenschapsfilosofische proefschrift. Hierin claimt hij dat seksuele voortplanting fundamenteel onverklaarbaar is op basis van huidige versies van de evolutietheorie. Dit betekent volgens hem ook falsificatie van natuurlijke selectie als evolutionair mechanisme. De Wageningse evolutiebioloog Arjan de Visser noemt dat echt onzin. ‘Er is geen fundamenteel probleem, we kunnen de evolutie van seks in principe prima verklaren. Daarover is ook heel veel gepubliceerd, maar Van Rossum haalt maar weinig en selectief relevante literatuur aan’, aldus De Visser. Hij is een van de evolutiebiologen die door middel van een opiniestuk in Bionieuws en een brief aan VU-rector Lex Bouter de kwaliteit van deze promotie aan de kaak stelt. Volgens het viertal had de VU de doctorstitel nooit mogen toekennen. De evolutiebiologen verwijten de VU-filosoof René van Woudenberg en VU-wiskundige Ronald Meester dat zij als promotoren niet hebben toegezien op een adequate begeleiding van de promovendus. Ze hadden moeten inzien dat Van Rossum zich baseert op een aantal fundamentele misvattingen, zoals het idee dat natuurlijke selectie, met als gevolg adaptatie, enkel optreedt op het niveau van het gen.’ Verouderd Evolutiebioloog Nico van Straalen, hoogleraar dierecologie aan de VU, nam als lid van de leescommissie vooraf kennis van de dissertatie. ‘Ik vond het wel verdedigbaar omdat het originele gezichtspunten bevat en een relevant probleem aan de orde stelt. Dat er veel secundaire en verouderde literatuur wordt aangehaald heb ik ook geconstateerd, maar filosofen promoveren ook op Aristoteles. Daar heb ik dus niet echt een punt van gemaakt’, aldus Van Straalen. Hij zegt zich nu wel te storen aan de stellige conclusies in de samenvatting en aan de ideologische draai richting Intelligent Design die er in populaire pers aan wordt gegeven. Promotor Meester en promovendus Van Rossum verwerpen de kritiek. Meester: ‘Natuurlijk is en blijft er verschil van inzicht, maar dat is bij een wijsgerig proefschrift heel gebruikelijk.’ Volgens Van Rossum raakt het werk van specialisten in de evolutie van seks ‘niet de kern van mijn betoog’. VU-rector Bouter werkte bij het ter perse gaan van dit nummer nog aan een reactie op de brief van de evolutiebiologen.

Filosofen en biologen botsen over de evolutie van seks...

zaterdag 2 februari 2013

En weer vliegt er een knuppel door het hoenderhok van de evolutiebiologie. Filosoof en bioloog Joris van Rossum promoveerde op 11 december aan de Vrije Universiteit Amsterdam op de stelling dat natuurlijke selectie het ontstaan van seks niet kan verklaren. Hij vindt het daarom hoog tijd dat biologen op zoek gaan naar alternatieven voor Darwins beroemde evolutietheorie.

Dat schoot vier biologen in het verkeerde keelgat. In een felle brief aan rector magnificus Lex Bouter in biologisch nieuwsblad Bionieuws branden zij het proefschrift af. Van Rossum zou fundamentele biologische principes niet goed begrijpen. Ook laken zij het gebrek aan biologische expertise van Van Rossums promotoren.

Nu is het waar dat evolutiebiologen lang hun hoofd hebben gebroken over het ontstaan van seks. Want waarom zou een organisme zijn genen over de volgende generatie uitsmeren, terwijl het zichzelf niet gewoon klonen, zoals bacteriën doen? Met een kloon deel je honderd procent van je genen, met een zoon of dochter maar de helft. Inmiddels zijn de meeste biologen overtuigd van de voordelen van seks. Met hun dubbele chromosomenset zijn seksuele organismen bijvoorbeeld beter bestand tegen schadelijke mutaties.

Van Rossum redeneert die verklaringen weg. Uitgaande van Richard Dawkins boek The Selfish Gene (1976), stelt hij dat genen centraal staan in de evolutie. En seks is funest voor een gen: volgens Van Rossum wordt tijdens seks de helft van de genen ‘weggegooid’. De evolutietheorie kan het ontstaan van seks dus niet verklaren.

Volgens Van Rossums vier critici, onder aanvoering van Gerdien de Jong (Universiteit Utrecht), gaat Van Rossum al de mist in met zijn aanname dat genen de belangrijkste eenheid van selectie zijn. “Natuurlijke selectie kan werken op verschillende niveaus, waarvan het individu meestal het belangrijkste is.” Ook promotoren filosoof René van Woudenberg en wiskundige Ronald Meester moeten het ontgelden: “Ze hadden moeten inzien dat Van Rossum zich baseert op een simpele misvatting, gebaseerd op een 35 jaar oud populair-wetenschappelijk boek.” Beide promotoren waren niet bereikbaar voor commentaar.

In een reactie noemt Van Rossum de felheid van de aanval ‘buitenproportioneel’. “De biologen die ik behandel maken een fout als ze beweren dat met hun model alle biologische eigenschappen te verklaren zijn.”

Dit artikel werd gepubliceerd in NRC Handelsblad op Zaterdag 2 februari 2013, pagina 2 - 3

Joris van Rossum promoveert aan de VU op weerlegging van de Darwinistische verklaring van het ontstaan van sexuele voortplanting

Joris van Rossum promoveerde op 11 december aan de VU op de weerlegging van de Darwinistische verklaring van het ontstaan van sexuele voortplanting, maar de hele context van de promotie suggereert Intelligent Design. Ik geef nu alleen de context van de promotie bij wijze van introductie. Nadat ik het proefschrift heb gelezen zal ik proberen een inhoudelijk oordeel te geven.


Joris Paul van Rossum

Joris van Rossum studeerde filosofie aan de VU en biologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde bij een filosoof en een wiskundige. Zijn proefschrift verscheen onder 'Doctoral Theses - Philosophy'. Hij is daarmee doctor in de Wijsbegeerte. Op de pagina van de Faculteit Wijsbegeerte staat: 'Wetenschapsgebied: Theologie en wijsbegeerte' [1].

De Vrije Universiteit

Van Rossum promoveerde aan de VU, een van oorsprong christelijke universiteit. Ik kwam met het 'christelijke' van de VU in aanraking toen het VU-tijdschrift 'Wetenschap, Cultuur en Samenleving' in juni 1996 een essay 'Scheppen uit het niets' van de oud-farmacoloog Dr. F. Paesi publiceerde. Een creationistisch artikel. Ik stuurde een tegen-artikel in dat ondanks de nodige correspondentie heen en weer en aanpassingen uiteindelijk werd geweigerd. Als enige uitweg heb ik toen een websiteopgestart en het artikel daar gepubliceerd. Sindsdien associeer ik de VU met creationisme.

De promotoren

De promotoren Prof. dr. Rene van Woudenberg (christelijk filosoof) en Prof. dr. Ronald Meester (wiskundige, [6]) zaten met Cees Dekker in de redactie van de Intelligent Design bundels 'Schitterend ongeluk of sporen van ontwerp?' (review) en 'En God beschikte een worm' (review).

De leescommissie

VU-wetenschapsfilosoof Henk de Regt die het proefschrift afkeurde en VU evolutiebioloog Nico van Straalen [5], die het proefschrift goedkeurde, zaten in de leescommissie van het proefschrift. De leescommissie opponeert min of meer per definitie tijdens de promotieplechtigheid. Doorgaans zijn er 6 opponenten. Behalve Nico van Straalen zaten er geen biologen in de leescommissie. Bij uitzondering opponeerde van Straalen (de enige bioloog) niet. Het opvallende is dat de leden van de leescommissie niet vermeld staan in het proefschrift.

Het onderwerp 

De evolutionaire verklaring van de oorsprong van geslachtelijke voortplanting. Is dit probleem door de promovendus ontdekt? Niet echt. Het is een bekend probleem in creationistische kringen. Nederlandse websites met '15 vragen voor evolutionisten' hebben bijvoorbeeld als vraag 8: Hoe ontstond sexuele voortplanting? Het wordt gepresenteerd als een argument tegen evolutie. Deze vragen zijn afkomstig van de Engelse website 15 Questions for Evolutionists (van: http://creation.com). Zie ook:Index to Creationist Claims waar het probleem ook bekend is [2]. Zie ook: [4].

Intelligent Design

Er komen twee boeken van de bij uitstek als Intelligent Design aanhangers bekend staande Michael Behe, Darwin’s Black Box (review) en The Edge of Evolution (review) en Phillip Johnson, Darwin on Trial (review), voor in de literatuurlijst van het proefschrift. In feite zijn het de 'oprichters' van de Intelligent Design beweging.

Brief aan rector VU

Op 14 januari schreven evolutiebiologen Gerdien de Jong, Duur Aanen, Rolf Hoekstra en Arjan de Visser een brief aan de rector magnificus Lex Bouter van de VU waarin ze stellen dat de hoogleraren Woudenberg en Meester de promovendus niet hadden moeten begeleiden omdat ze geen expertise hebben in de evolutiebiologie.

Bezwaren evolutiebiologen

Afgelopen zaterdag (2 feb) verscheen BioNieuws met op de voorpagina 'VU-promotie over evolutie rammelt'  (pdf) [3] gebaseerd op een ingezonden brief van evolutiebiologen Gerdien de Jong, Duur Aanen, Rolf Hoekstra en Arjan de Visser (pdf) [3]. De kritiek komt er op neer dat de promovendus de wetenschappelijke literatuur niet goed bestudeerd heeft, waardoor hij onjuiste conclusies trekt.

In de media: 

VU agenda: 11 dec 12 "Natuurlijke selectie verklaart geslachtelijke voortplanting fundamenteel niet" (is samenvatting proefschrift door de VU) 

Nederlandse samenvatting van het proefschrift uit het proefschrift zelf.

Het proefschrift is gratis te downloaden van de VU website. Ondertussen is het proefschrift ook beschikbaar op google books (14 feb 2013)

Geloof en Wetenschap, ForumC, 8 dec 2012 Seks niet verklaard door darwinistische evolutie. (gratis online) [3]

Nederlands Dagblad, 12 dec 2012 'Darwinisme kan seksuele reproductie niet verklaren' (niet gratis) (file) [3] [toegevoegd 5 feb] 

Elsevier, 5 januari 2013, Simon Rozendaal 'De nutteloze man': "Kritiek op de evolutietheorie komt vaak uit religieuze hoek. Bioloog Joris van Rossum betoogt nu dat er een derde weg is tussen darwinisme en creationisme". [3]
Toevoeging 22 maart 2013: Rozendaal geeft een kritiekloze samenvatting van het proefschrift. Het artikel is gebaseerd op oppervlakkige kennis van de evolutietheorie.

Wetenschap24 Hoezo radio,  10 januari. Pieter van der Wielen in gesprek met evolutiebioloog en filosoof Joris van Rossum. Interview: 21 - 42 min. Zeer nuttig omdat Joris zijn proefschrift mondeling toelicht. [3]

Reformatorisch Dagblad, 16 januari: Darwin botst met doelgerichtheid en design (gratis online)

Reformatorisch Dagblad, 18 januari: Darwin botst met doelgerichtheid en design (gratis online) (is een 'update' van 16 januari)
Bart van den Dikkenberg interviewt Joris van Rossum: "U pleit in uw proefschrift voor het kijken naar alternatieven. „Inderdaad. Ik heb zelf geen alternatief voor het darwinisme, maar pleit voor het onderzoeken van alternatieven. Een daarvan is het creationisme. Ik bedoel daarmee het idee dat wij gecreëerd zouden zijn door een Designer, een hoger Wezen.".
Conclusie (GK): voor wie nog twijfelt: van Rossum is 100% Intelligent Design en schaamt zich zelfs niet om het woord creationisme te gebruiken! (toegevoegd 7 feb) [3]

Ad Valvas 29 januari: VU-promotie over evolutie aangevochten (gratis online): "Een groep evolutiebiologen van buiten de VU vindt het onterecht  ... Maar van Rossum benadrukt dat hij niet concludeert dat de oplossing ligt in ID..." 

Ad Valvas 30 januari: 'Darwin op de schop' pag 10-14. (gratis online) met interview evolutiebioloog Nico van Straalen (VU) over het proefschrift.

Nederlands Dagblad 31 januari, 'Kritiek evolutiebiologen op onderzoek VU-promovendus', (niet gratis)  bevat reactie van van Rossum op de kritieken. [toegevoegd 5 feb] [3]

Volkskrant, zaterdag 2 feb Ben van Raaij: 'Kritiek op studie over evolutie' (verstopt op pagina 12 Binnenland): "De Vrije Universiteit in Amsterdam is in opspraak gekomen door een wijsgerige promotie met kritiek op de evolutietheorie. Vier evolutiebiologen hebben een brief gestuurd naar het college van bestuur waarin zij stellen dat de VU vorig jaar ten onrechte een doctorstitel heeft verleend voor dit onderzoek." ... (scan van de tekst).

NRC 2 feb Filosofen en biologen botsen over de evolutie van seks

Reformatorisch Dagblad 2 feb Evolutiebiologen: Promotie Van Rossum rammelt. Meester: „Natuurlijk is en blijft er verschil van inzicht, maar dat is bij een wijsgerig proefschrift heel gebruikelijk.” 

Trouw 3 feb 'Valt seks nou wel of niet in te passen in de evolutieleer?': "Vraag is wat er rammelt: de evolutietheorie of het proefschrift. Feit is dat er commotie is uitgebroken onder evolutiebiologen vanwege een promotie aan de VU. Joris van Rossum, ..." (gratis online).

The Post Online 3 feb Marcel Hulspas De VU knijpt Darwin in het donker. (gratis online) Betoogt dat de VU stiekum iemand op Intelligent Design laat promoveren.

Resource, 4 feb: Wageningse biologen kraken  Amsterdams proefschrift (door Albert Sikkema) (gratis online) kort citaat Arjen De Visser.

Katholiek Nieuwsblad 4 feb Henk Rijkers: Seks & pseudowetenschap 
(toegevoegd 11 feb) (Henk Rijkers heeft het proefschrift ook niet gelezen!)

De Vrije Gedachte 5 feb: Evolutieleer op de schop? (gebaseerd op Trouw artikel).

Ad Valvas 6 feb Reactie Joris van Rossum op de kritiek op zijn proefschrift. Hierin gaat Joris van Rossum puntsgewijs in op de kritiek in BioNieuws.

Reformatorisch Dagblad 7 feb Van Rossum: Kritiek op promotie onjuist en onterecht. AMSTERDAM – De kritiek die vier evolutiebiologen zaterdag uitten op het proefschrift van Joris van Rossum in het vakblad Bionieuws, is een „aaneenschakeling van onjuistheden en verkeerde interpretaties.”

Geloof en Wetenschap, 18 maart, kritiek op proefschrift Joris van Rossum

Noten

1. Hij werkt bij Elsevier uitgeverij. Joris van Rossum was 'Head of Scirus project' (zoekmachine voor wetenschappelijke literatuur). (item herschreven 9 Feb.)
2. Met dank aan DEEN. 
3. Met dank aan Gerdien de Jong
4. De 'creationist' Walter ReMine had ook al gewezen op het feit dat Darwinisten de oorsprong van sex niet konden verklaren: Walter ReMine on the Origin of Sexual Reproduction: "evolutionists have been unable to even theoretically explain the origin of sexual reproduction." (toegevoegd 13 feb 13)
5. Nico van Straalen schreef in 2009 een artikel in de Volkskrant: Darwins theorie is voor de helft achterhaald: "De verheerlijking van Darwin ontneemt het zicht op de revolutie die zich intussen in de evolutiebiologie heeft voltrokken". Hij staat dus open voor kritiek op Darwin. (toegevoegd: 8 maart)
6. In zijn inaugurele rede (oratie) op 24 maart 2000 citeerde Meester de Nederlandse vertaling (!) De Zwarte Doos van Darwin ('Darwin's Black Box') van Michael Behe en Michael Denton Evolution, a Theory in Crisis. (toegevoegd: 9 maart)

laatste update literatuur: 18 maart.
toegevoegd: paragraaf Leescommissie (7 en 9 maart).